Aşılama, iki bitkiyi vejetatif olarak bir araya getiren bir tekniktir. İki bitkinin çapraz tozlaşmasını sağlamak ve hibrit bir tohum üretmek yerine, bir bitkinin anaç kısmını (bitkinin alt yani kök kısmı) ile diğer bitkinin kalem kısmının (üst kısmı) birleştirilmesiyle, bitkinin büyümesi sağlanır. Bu yöntemle iki bitkinin en iyi özellikleri birleştirilir.
Buradan hareketle, farklı iki tür fidenin birinin anaç kısmı ile, diğerinin kalem kısmının birleştirilmesi sonucu ortaya çıkan fideye aşılı fide denilir.
Aşılı Fidenin Faydaları?
- Standart bir fideye göre daha verimli olmasından dolayı ortalama % 60 oranında daha az fide kullanılır.
- Kök, toprak hastalıklarına ilave olarak zararlılara da dayanıklıdır.
- Anacın güçlü olmasından kaynaklı, kökten daha iyi beslenme sağlanır.
- Toprakta bulunan su ve elementler, bitki kökünden yukarıya doğru çok daha iyi ve kuvvetli bir şekilde ulaştırılır. Hatta bu iletim, kalemin doğal kökünden çok daha düşük derecelerde bile yapılır.
- Olumsuz koşullarda, normal bir fideye göre daha iyi sonuç verir.
- Toprak hastalıklarına karşı daha dayanıklı olan aşılı fide, ilaç kullanımı azalarak tasarruf sağlar.
- Bakım ve gübreleme uygulamalarında önemli bir aksaklık yaşanmazsa, standart bir fideye göre daha verimlidir.
Aşılı Fide Nasıl Yapılır?
İstenilen kalitede ürünleri veren çeşitlerin fidelerinin topraktaki zararlı ve patojenlere karşı dayanımları yoktur. Bitkilerde bu dayanımı arttırmak için, bu hastalık ve zararlılara dayanıklı olan bitkinin toprağa gelen anaç kısmı ile, istenilen çeşit bitkinin üst kısmı olan kalem kısmı birbirine aşılanır.
Burada meyvecilikte olduğu gibi kakma, yarma ve kalem aşısı yoktur. Standart tek tip aşılama vardır.
İlgili Ürünler
Anaç bitki, yani toprak kısmında kalacak olan bitki ve istenilen ürünü verecek olan bitki olan kalem bitki; belli açılarda kesilerek, aynı açılarda birbirlerine aşılama klipsleri ile tutturulur. Yapılan bu işlem sonucunda birbirine kaynayan fidelere aşılı fide denilir.
Ürün almayacağımız bitkiye anaç denir. Yani topraktaki zararlı olan nematod, fusaryum, vertisulyum gibi değişik hastalıkları bitkiye taşımayacak olan bitkinin alt, kök kısmıdır.
Anaca eklenecek olan bitkiye de kalem denilir. Örneğin verimli ve kaliteli bir domates tohumunda oluşan fideyi düşünün. Fidenin dikim yapılacağı toprakta bölgenin koşulları gereği var olan patojenlerden etkilenmemesi için domates fidesinin üst kısmı, bu patojenlere dayanıklı olan başka bir bitkinin anaç kısmı üzerine aşılanır.
Aşılı fide ülkemizde ilk olarak domatesteki hastalıklardan korunmak için başlatıldı. Sonrasında Adana ovasında yetişen karpuzların fusaryumdan etkilenmemesi için karpuza; patlıcandaki fusaryum ile mücadele de( çiftçi deyişiyle, gece yanıklığı ) patlıcana, sonrasında da aşılı biberle devam edilmiştir.
Aşılı fide üretimi için gerekli olan anaç ve kalem bitkide tohumdan yetiştirilir. Bu iki bitkinin de aşılarının birbirine uyması açısından, gelişmelerinin de aynı anda olması gerekmektedir. Bunu sağlayabilmek için önce anaç bitkinin tohumu, sonrada kalem bitkinin tohumu ekilmelidir. Çeşitlerin genetiğinden gelen hızlara göre, çeşitler 5 ile 9 gün ara ile ekilmelidir.
Fakat bu kural kabakgillerde ters çalışır. Kabakgillerde önce kabak ekilir, sonra kalem ekilir.