Ortalama muz fiyatlarının en çok artış gösterdiği Rusya’da fiyatlar bir buçuk kat artarak, toptan muz satış fiyatı kg başına 1,44 $ a gelmiştir. Lojistik uzaklığı nedeniyle fiyatların geleneksel olarak yüksek olduğu Orta Asya ülkelerinden Tacikistan’da muzların ortalama kg 1,57 $, Özbekistan’da ise 1,99 $ dır.
Bu arada Belarus’taki muz fiyatları bir önceki yıla göre ortalama %25 artarak 1,31 $/kg seviyesine gelmiş; Polonya ve Gürcistan’da ise fiyatlar ortalama %21 artış göstermiştir. Moldova pazarındaki muz fiyatları %9, Ukrayna ve Tacikistan’da ise %6 artış göstermiştir.
Doğu Avrupa’da ve Orta Asya’nın tüm bölgelerinde muz fiyatları neden yükseldi?
2019 yılı sonbaharında Ekvador hükümetinin başkenti başka bir şehre taşıması sonucu ülkede yaşanılan sosyal protestolar ve sonrasında gelen Covid-19 salgını, ülkeyi ciddi sıkıntılara sokmuş ve 2020 yılında ülke ekonomisi %8 küçülme yaşamıştır.
Ülkenin çöken ekonomisi ve Covid-19’un yayılması sonucu 2020 yılı küresel talebinin azalmasına ilave olarak, ülkede bulunan Sangay yanardağının Eylül ayında patlaması sonucunda, muzların kalitesinde ve ihracatında düşüş meydana getirmiştir.
Bu arada, Kasım 2020’de yaşanan ve Orta Amerika’yı kasıp kavuran sellerden, Guatemala, Honduras ve esas olarak ABD'ye muz ihracatı yapan diğer ülkelerdeki muz üretiminin sert bir darbe almasına neden olmuştur. Yaşanan bu gelişme ile, Ekvador muz ihracatlarının çoğunu ABD pazarına kaydırmış ve bunun sonucunda da 2021’in ilk çeyreğinde Rusya’ya yapılan ihracat düşerken, ABD’nin Ekvador’dan aldığı muz miktarı artmıştır.
İlgili Ürünler
Ekvador’lu ihracatçılar Rusya’dan gelen muz talebinde de bir düşüş olduğuna ayrıca dikkat çekiyor. Covid-19 döneminde Rusya, doğal gaz ve petrol arzını önemli ölçüde azalttı. Bu nedenle, ithal meyvelerin fiyatları yükseldi ve Rusya pazarında bunlara olan talep azaldı. Buna ek olarak Rus Rublesinde yıl içinde yaşanan değer kaybında dolayı, ithal ürünler iç piyasada daha pahalı hale geldi. Ulusal para birimlerinin bir miktar güçlendiği Moldova ve Polonya dışında kalan diğer Doğu Avrupa ve Orta Asya ülkeleri piyasalarında buna benzer döviz trendleri gözlendi.
Yaşanılan tüm bu olumsuz eğilimler, Güney Amerika’da var olan muz endüstrisinin ortadan kalkabileceği söylentilerini de arttırıyor. Bunun haricinde muzlarda görülen Fusarium Wilt hastalığının bir türü olan Tropical Race 4 (TR4); muz endüstrisinde en çok ihracat edilen çeşit olan Cavendish ciddi şekilde etkilemektedir.
1950’lerde bölgenin ihracat lideri olan Gros Michel muz çeşidi tarlaları, TR4 hastalığının hızla yayılması sonucu yok oldu. 2019 yılında Güney Amerika’da görülen hastalık, bu yılın Nisan ayında Ekvador’un komşusu olan Peru’da da görüldü.