profil resmi
Serkan Sezen
Ziraat Mühendisi, Konya

Halkımızın Beslenmesi Açısından Önemli Kuru Baklagillerden Birisi Nohuttur.

2 Dakikalık Okuma
29 Mayıs 2021 Cumartesi
Yetiştiricilik
Masanın üzerinde duran humus kasesi.
Özet
Nohut, diğer bitkisel ürünlere nazaran daha yüksek protein, vitamin, mineral ve daha düşük oranda yağ içermektedir.
0
Paylaş

Dünyada  en fazla üretilen baklagil kuru fasulye olup, onu sırasıyla,  bezelye, nohut ve mercimek izlemektedir. 

Yapılan öngörüler nohut üretiminin, nohut ekim alanlarına paralel olarak azalma gösterdiği görülmektedir. Üretim maliyetlerinin artması, antraknoz hastalığından kaçınmak için geç ekim yapılması, çok sayıda nohut çeşidi geliştirilmesine karşın bunların istenilen düzeyde çoğaltılamayıp nohut üretiminde kullanılamamaları, bölgelere göre değişmekle beraber makineli hasada uygun çeşitlerin olmaması, hasat kayıplarının çok olması, yabancı otlarla mücadele edilememesi gibi etmenler üretimi azaltıcı etkide bulunmaktadır (Bolat ark., 2017). 

Nohut bitkisi
Nohut bitkisi

Türkiye nohut arz-talep dengesinin önümüzdeki 5 yıllık süreçte arz yönüne kayacağı öngörülmüştür. Üretim miktarı azalmasına rağmen ithalat miktarı artacağından arz miktarı da artış gösterecektir.

Nohutta gelecek 5 yıllık süreç içerisinde, ekim alanlarında ortalama her yıl 148 da, üretim miktarında ise 12 bin ton azalma olacağı öngörülmektedir. Verimde ise her yıl %1.2 oranında artış beklenmektedir. 

Nohut üretim alanımız 1961 yılında 890 bin dekar olup, 1990 yılında 8,8 milyon dekara kadar çıkmış, 2016 yılında ise 3,95 milyon dekara düşmüştür.

TÜİK 2018 yılı verilerine göre: Nohut ekim alanlarında 2017-2007 % Değişim -21,51 oranında, üretim ise -7 oranında azalmıştır.

Nohut Üretimimiz

Bilindiği üzere 1994 yılından bugüne kadar Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) bakliyat alım desteğini kesmiştir. Tarım ve Orman Bakanlığı nohut alımı ile ilgili olarak yapılan açıklamada; ‘Piyasa düzenleyici kurumumuz olan Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü’nün 2 Temmuz 2018 tarihinden itibaren nohut alımına başlayacağı, 2018 yılı için nohut alım fiyatı ise ton başına 3.250 TL olarak belirlenmiştir. Alım fiyatına ilaveten ton başına prim, mazot, gübre ve sertifikalı tohum desteği olarak verilen toplam 792 TL ile birlikte nohut üreticinin eline ton başına 4.040 TL geçecektir.` demişti.

Bilindiği gibi çiftçinin ekmek için aldığı nohut tohumunun kg’ı 9-9,50 TL, tüketicinin marketten aldığı nohut 10-11 TL, çiftçinin sattığı nohut ise 3,25 TL dir. Bu durumda üretici nasıl kâr edecek? 2017 yılında ülkemizde kişi başına yıllık nohut tüketimi 7 kg olmuştur.

1961-2018 yılları arası nohut üretim rakamları
1961-2018 yılları arası nohut üretim rakamları

Nohut Üretimimiz ve Ekim Alanları

Türkiye 2012 yılından itibaren net bir şekilde nohut ithalatçısı bir ülke olmuştur.

2003–2017 yılları arasında 328 bin ton nohut ithalatına 412 milyon dolar ödeme yapıldı. 2018 yılının Ocak-Mayıs döneminde 117 milyon $’lık nohut ithalatı yapıldı.

İlgili Ürünler

Nohut üretimimiz ve ekim alanlarımız
Nohut üretimimiz ve ekim alanlarımız

Nohut Dış Ticareti

2017 yılında 26 farklı ülkeden nohut ithalatı gerçekleştirilmiştir.
Nohut dış ticareti rakamlarımız
Nohut dış ticareti rakamlarımız

2017 yılında nohut ithalatı için 130 milyon $ harcanırken, dış ticaretimiz miktar bazında yaklaşık 67 bin ton açık vermiştir. En fazla nohut ihracatı Irak’a yapılmaktadır.

Nohut ihracat ettiğimiz ülkeler (Miktar/Kg)
Nohut ihracat ettiğimiz ülkeler (Miktar/Kg)

Nohut ithalatında Arjantin ve Meksika ilk sıralarda yer almaktadır. 2016 yılında nohut ithalatı yaptığımız başlıca ülkelerden Arjantin 70 bin ton, Meksika 122 bin ton, Rusya 320 bin ton, Kanada 107 bin ton, ABD 108 bin ton, Hindistan 7,8 milyon ton, Etiyopya 441 bin ton nohut üretimi gerçekleştirmektedir.

Nohut ithalatı yaptığımız ülkeler (Miktar/Kg)
Nohut ithalatı yaptığımız ülkeler (Miktar/Kg)
Dünya nohut üretimine bakıldığında ilk sırada Hindistan gelmektedir. Hindistan 2016 yılı dünya nohut üretiminin %65’ini gerçekleştirmiştir.

Türkiye 2016 yılında dünya nohut üretiminde %3,75’lik bir paya sahip olmuştur.

Dünya nohut üretim miktarları (Ton)
Dünya nohut üretim miktarları (Ton)

Öneriler

  • Sertifikalı nohut tohumlarının üretimi artırılmalıdır.
  • Uygun yetiştirme tekniklerinin bilinirliği ve kullanımı yaygınlaştırılmalıdır.
  • Kurak alanlarda nohut ve mercimeğin ekim nöbetine girmesi teşvik edilmelidir.
  • Nadas alanlarında baklagil üretimine destek verilmelidir.
  • Etkin bir örgütlenme yapısı oluşturulması için çalışmalar yapılmalıdır.
  • Tarımsal sigorta uygulaması yaygınlaştırılmalı, baklagillerde hastalık ve zararlılar sigorta kapsamına alınmalıdır.
  • Mekanizasyon kullanımı desteklenmelidir.
Nohut
Nohut
Kaynaklar

Serkan SEZEN