Ortaya çıktığı 4000 yıl öncesinden bugüne kadar hıyar (salatalık), Hindistan sınırlarının ötesine Antik Yunanistan, Roma, Avrupa, Amerika ve Çin’e yayılarak, günümüzde dünyanın en yaygın olarak yetiştirilen dördüncü sebzesi haline gelmiştir. Bu yolculuk esnasında hıyar (salatalık), birçok kültür mutfağının ayrılmaz bir parçası olarak görülmesine karşın bazen de, hastalık getirdiğine inanılan bir bitki muamelesi de görmüştür.
Erken Hint medeniyeti, M.Ö. 2-3 bin yılları civarında, hıyarı (salatalık) sofralarında kullanmaya başladı. Geçen zaman içinde artan üretim kapasitesiyle birlikte, M.Ö. 1. bin yılda, Hint uygarlığı hıyar da (salatalık), Orta Doğu medeniyeti ve Avrupa ile ticarete bile başladı. Hatta bununla ilgili olarak Gılgamış destanında örnekler bile bulunabilir.
Sonrasında hıyar (salatalık) ile tanışan Yunan uygarlığı, bu sebzeyi síkyon (σίκυον) olarak adlandırdı. Aynı dönemlerde hıyar(salatalık) Türkiye, Bulgaristan, Afrika, İtalya ve günümüz Sırbistan coğrafyasına da ulaştı.
Hıyar (salatalık), Roma imparatorluğunda sınıf farkı gözetmeksizin, hem soylular hem de alt sınıf sofralarında keyifle tüketilen bir sebze olmuştur. Üretim kolaylığı, çok çeşitli tür ve tatları hıyarın (salatalık) birkaç yüzyıl boyunca İtalya’da popüler kalmasını sağlamıştır.
Yenilebilir olması yanında hıyar (salatalık) aynı zamanda, elde edilen 40 dan fazla ilacın kaynağı olarakta kullanılmıştır. Görme bozuklukları, akrep ısırıkları ve çocuk sahibi olmak isteyen eşlerin tedavileri bunlardan bazılarıdır.
Antik Roma’da İmparator Tiberius'un (M.S.14-16), yılın her günü hıyar (salatalık) yeme isteği, bu kısa saltanat döneminde hıyarı (salatalık) popüler hale getirmiştir. Bu dönemde yaz aylarında hıyar (salatalık) yetiştirmek için özel bahçeler bakılır; kış döneminde ise aynalı taşlarla aydınlatılan hareketli yetiştirme yatakları, güneşi görecek şekilde yer değiştirilirdi.
İlgili Ürünler
Roma İmparatorluğunun yıkılmasından sonra, hıyar (salatalık) uzun süre popülerliğini yitirdi. 14. yüzyılda İngiliz’lerle tanışan hıyar (salatalık), 17. yüzyılın ortasına kadar burada yeteri ilgiyi göremedi.
Keşif Çağı, salatalığın tüm dünyaya yayılmasında ki en önemli faktördür. Amerika kıtasına ilk hıyarlar (salatalık), Christopher Columbus tarafından 1494 yılında Haiti’ye getirilmiştir. 16. yüzyılda Kuzey Amerika’daki Avrupalı avcılar, Great Plains ve Rocky Mountains bölgesindeki yerli kızılderilileri hıyar (salatalık) ile tanıştırdılar. Yerliler, hıyar (salatalık) ve karpuzlarda var olan besleyiciliği ve potansiyeli görünce, hemen tarlalarına entegre ettiler. En iyi kızılderili salatalık çiftçileri, Kuzey ve Güney Dakota topraklarında bulunuyordu.
18. yüzyılda, birkaç tıp dergisinin, hıyar (salatalık) ve buna benzer pişirilmemiş sebzelerin, ciddi sağlık riski taşıdığından bahsetmesi, hıyarın Kuzey Amerika’daki yayılımın aniden durmasına ve 19. yüzyıla kadar keskin bir şekilde düşmesine sebep olmuştur.
Günümüzde dünya çapında hıyar (salatalık) üretimi yaklaşık 90 milyon ton olup, 70 milyon ton üretim ile Çin dünyanın en büyük hıyar (salatalık) üreticisi konumundadır.