Gelir elde edilen odun dışı orman ürünlerinden birisi de, çoğu Akdeniz orijinli 39 kadar türü bulunan lavantadır. Lavanta (Lavandulaspp.), Lamiaceae familyasından, yarı çalımsı formda çok yıllık değerli bir uçucu yağ bitkisidir. Lavanta çok yıllık bir bitki olduğu için, aynı lavanta plantasyonundan 15-20 yıl ekonomik olarak faydalanılır. Lavanta çelikleri çoğunlukla ilkbahar veya yaz başlarında tarlaya dikilir. Lavander çeşitleri, lavandin çeşitlerine göre genellikle daha küçük habitus oluşturur. Lavanta kuraklığa çok dayanıklı olduğu için genelde sulanmaz.
Dünyada her yıl 1,9-2,0 Milyar $ (USD) arasında uçucu yağ ihracatı yapılmakta, bu miktarın yaklaşık 50 Milyon $’nı lavanta yağı oluşturmaktadır. 1 kg lavanta yağının perakende satış fiyatı kalitesine göre 125-250 $ arasında değişmektedir.
Peki gelelim ülke olarak biz nerelerdeyiz burada da sınıfta kalıyoruz, üreticilerimiz desteklense, bilgilendirilse, inanılmaz bir potansiyel barındırmakta lavanta üretimi.
Türkiye’nin lavanta yağı ithalatı 2003 yılında 170.000 $ iken 2005 yılında 221.000 $ olarak gerçekleşmiş olup lavanta yağı ithalatına ödenen döviz her geçen yıl artış göstermektedir, oysa bu konuda söz sahibi ülkelerden biri olabiliriz.
Türkiye’de ise ekonomik anlamda Isparta ilinde lavandin (L. x intermedia var. Super A) türünün kültürü yapılmaktadır. Lavanta, bu yörenin özellikle sulanmayan, kıraç ve eğimli arazilerine çok iyi uyum sağlamıştır. Bugün Kuyucak başta olmak üzere Kuşcular, Aydoğmuş, Çukurören ve Ardıçlı köylerinde lavanta (L. x intermedia var. Super A) üretimi yapılmakta ve her yıl Temmuz ayında biçilen lavantadan 500 ton kadar taze saplı lavanta elde edilmektedir.
İlgili Ürünler
Isparta’da yetiştirilen L. x intermedia var. Super Alavandin çeşidinden, ortalama 500-750 kg/da saplı taze lavanta verimi alınmaktadır. Kurutma sonrası sapın ayrılmasıyla ortalama 100-150 kg/da sapsız kuru çiçek verimi elde edilmektedir. 5 kg saplı taze lavandin demeti kurutulduğunda 1 kg kadar sapsız kuru lavanta çiçeği üretilmektedir.
Lavantanın, Isparta yöresi ekolojik koşullarına adapte olmayı başarmış bir tür olması ve yörede benzer ekolojik özelliklere sahip bir hayli potansiyel alan bulunması dikkate alındığında, dünya lavanta ticareti içindeki Türkiye’nin payının büyük oranda artmasının mümkün olabileceği öngörülmektedir.
Sonuç olarak; bölgede lavanta yetiştiriciliği, iklim ve toprak istekleri, üretim ve yetiştirme teknikleri, toprak işleme, tohum ekimi ve fide dikimi, sulama, gübreleme ve bakım, hasat ve kurutma yöntemleri ile ilgili teknik bilgilendirme toplantıları düzenlenmeli, çiftçimiz kooperatifleşme konusunda hem desteklenmeli hem de cesaretlendirilmeli ayrıca lavanta balının da enfes olduğunu söylemeden geçemeyeceğim. Lavanta üreticileri için ilave gelir kaynağı olacak nitelikte ve Çam balından daha lezzetli.
Kaynaklar
- Serkan SEZEN - Linkedin