Doktor Tarsa Tarım logo
Doktor Tarsa Tarım
Türkiye, Antalya

Tarla’dan mı Sera’dan mı?

4 Dakikalık Okuma
6 Ekim 2020 Salı
Şirket Haberleri
Dr Tarsa
Özet
Sağlıklı beslenmede; tarla veya sera yetiştiriciliği arasında bir fark yoktur. Sağlıklı besinler için tüketicilerin," iyi tarım uygulamaları"yla yetiştirilmiş ürünlere yönelmeleri önemlidir.
0
Paylaş

Günümüzde semt pazarlarına sebze ve meyve almaya gittiğimizde hepimiz Pazarcıların “Gel Abla, Gel Abi... Tarla Domatesi bunlar!! Gel Gel Gel!!” diye bağırdığına şahit olmuşuzdur... Peki böyle söylemelerinin bir nedeni var mıdır? Tarla’da yetişen bir bitki daha avantajlı veya daha mı sağlıklıdır? Tarla’da yetiştirmek neden bir tercih sebebidir? Sera’dan korkmalı mıyız? Gelin birlikte irdeleyelim.

Bitkiler her toprak parçasında yetişemezler.Bitkilerin yetişmesi için elverişli ve sürülebilir bu alanlara Ekilebilir Alan denmektedir. Bir ülkenin ekilebilir alanı aynı zamanda o ülkenin önemli bir değeridir ve bu alanların sadece tarımsal faaliyetlerde kullanılması son derece önemlidir.

Ekilebilir Alanların düzenli olarak işlenerek zirai üretim yapıldığı parsellenmiş toprak parçalarına ise Tarla denmektedir. Açık tarla ekimleri Avrupa’da orta çağlardan başlayarak hala günümüze kadar devam eden geleneksel bir tarım uygulamasıdır. Ekim alanının açıkta ve çevresel etmenlere karşı savunmasız olduğu bu yetiştirme ortamında çiftçilerin toprağından tohumuna, fidanından hasadına kadar bitkilerini koruması ve gözetmesi gerekmektedir.

Aşırı yağış veya rüzgarlarla meydana gelen toprak erozyonları, ani hava değişiklikleri, çeşitli bitki zararlıları ve doğal ortamda bulunan hayvanlar ekim alanlarına tehdit oluşturabilecek çevresel etmenlerdendir.

Diğer taraftan güneşlenmenin sınırlı olduğu bölgelerde ihtiyaç duyulan sınırsız güneş kaynağı ve mantari hastalıkların engellenmesi için önem arz eden havalanma imkanı, devasa genişliklerde ekim yapılabilmesi ve ekim alanlarında kullanılarak iş gücü maliyetlerinde ciddi avantaj sağlayan tarım makinelerinin kullanılabilirliği Açık Tarla yetiştiriciliğinin avantajları olarak görülebilir.

Günümüzde yağmur sularının havuzlarda biriktirilebilmesi Tarla ekimi için avantaj sayılabilecek su kaynağı olan yağmuru Sera ekimleri içinde bir avantaj haline getirebilmiştir.

Tarımsal üretim tekniklerinin gelişmesi ile birlikte belirli büyüklükteki ekilebilir alanların etrafları cam veya plastik bir malzeme ile kapatılıp, kontrollü yetiştirme ortamları oluşturulabilmektedir. İşte bu kontrollü yetiştirme ortamlarına Sera denmekte; kullanılan malzeme veya yetiştirme ortamında göre ise Cam Sera, Plastik Sera veya Topraksız Sera olarak adlandırılabilmektedir.

Bitkiyi olumsuz çevresel faktörlerden korumak, bitkinin ideal bir şekilde yetişebilmesi için ihtiyaç duyduğu koşulları kontrollü bir şekilde sağlayabilmek adına tercih edilen bir yöntem olan Sera yetiştiriciliği fikri Roma Dönemlerine kadar uzanmaktadır. 1450’li yıllarda Kore’de bulunan tasvirlere göre ısıtılabilir ortamlarda bitkisel üretim, bizlere ilk defa yaz bitkilerinin kış aylarında üretilme denemelerinin 15.Yüzyıla kadar dayandığı bilgisini vermektedir. Günümüz sera yetiştiriciliğinin ise 17. Yüzyılda İngiltere ve hemen sonrasında Hollanda’da başladığı bilinmektedir.

Tarlada yapılan bitkisel üretim, modernleşen ve globalleşen dünyada ihtiyaçları karşılama konusunda yeterli olamamıştır. Rekabetin ve uluslararası ticaretin giderek arttığı dünyada bitkisel üretimde kalite ve devamlılık arayan üreticiler giderek serada yetiştiricilik yapmaya yönelmişlerdir. Serada üretim yapan üretici, Havalanmanın kontrolü, Sıcaklık kontrolü, Işıklanma (Güneşlenme) süresinin kontrolü ve Karbon Dioksit zenginleştirmesi gibi avantajlar sayesinde verim ve kaliteyi tahmin edebilir bir hale gelmiş ve planlı üretim yapma şansı elde etmiştir.

Öte yandan sera inşa maliyetleri, sınırlandırılmış ekim alanları ve tarım makinelerinin oldukça sınırlı kullanılması ile artan işçilik maliyetleri Sera’da yetiştiricilik yapmak isteyen üretici için bir dezavantaj haline gelmiştir.

Özetle sera, yetiştiriciye, kontrol, kalite ve yüksek verim sağlarken; tarla ise iş gücünde verim, girdi maliyetlerinin azalması ve üretimde tarım makinelerinin kullanılabilirliği gibi avantajlar sağlamaktadır.

İlgili Ürünler

Peki çiftçiler hangi yöntem ile üretim yapacağını nasıl seçmekte? Veya bu tercihe ne sebep olmaktadır?

Bir çiftçinin Tarlada mı yoksa, Serada mı yetiştiricilik yapacağı konusundaki tercihini en başta sahip olduğu arazinin tek parça büyüklüğü, şekli ve eğimi belirlemektedir. Büyük, tek parça ve düz arazilerde endüstriyel bitki yetiştiriciliği daha az maliyetli ve daha kolay olduğu gibi getirisi de daha fazla olacaktır.

Nedir bu endüstri bitkileri?

  • Buğday
  • Arpa
  • Ayçiçeği
  • Kanola
  • Salçalık Domates/Biber
  • Patates
  • Şeker pancarı vb.

Tarla bitkileri olarak adlandırılan bu bitkilerin tarlada yetiştirilmelerinin nedeni, sulama ihtiyaçlarının göreceli olarak düşük ve yağmur suyu ile yetişebiliyor olmaları, makinelerle işlenebilir olmaları ve sera bitkilerine kıyasla gübre ve ilaç giderlerinin daha düşük olmalarıdır. Direkt olarak sofra tüketimine dahil olmayan bu bitkiler endüstriyel olarak işlenecekleri için şekillerinden ziyade protein, yağ ve şeker içeriklerine göre sınıflandırılmakta ve ticari satışları buna göre yapılmaktadır.

Serada yetiştiricilik tarlada yapılan yetiştiriciliğe kıyasla daha gelişmiş ve profesyonel bir yetiştiricilik tekniğidir. Burada demek istenilen tarla yetiştiriciliğinin basit olduğu veya profesyonel olmadığı değil fakat sera yetiştiriciliğinin üreticiye bitki üzerinde daha çok kontrol vermesidir. Bu sayede serada alınacak verim daha tahmin edilebilir ve yüksek olmaktadır.

Sera kurulum maliyetlerinin yüksek olması, bitki yetiştirilebilir alanın sınırlı olması, kültürel işlemlerin iş gücü ile yapılabiliyor olması, sulama, gübreleme ve ilaçlama maliyetlerinin daha yüksek olması sera üretimi ile yetiştirilen ürünlerin pazar fiyatlarını daha yüksek yapmaktadır.

Nedir bu sera bitkileri?

  • Sofralık Domates
  • Hıyar
  • Patlıcan
  • Muz
  • Biber
  • Sezonu Olmayan Meyveler vb.

Sofralarımızda taze olarak tükettiğimiz meyve ve sebzelerimiz tercihen seralarda yetiştirilmektedir. Çünkü tüketiciler bu ürünleri dört mevsim tüketmek istemekte, şekillerinin albenili olmasını talep etmektedirler.

Tarla Bitkileri Sera’da veya Sera Bitkileri Tarla’da Yetişmez mi?

Bitkisel üretim Sera veya Tarla ayırımı yapmamaktadır. Her bitki tarla, sera, saksı, torf veya su kültürü ortamları gibi ortam ayrımı olmaksızın yetişebilir. Hangi bitkinin hangi ortamda yetiştirileceği tamamen maliyet/kazanç dengesi ve bitkinin ihtiyaç duyduğu çevresel etmenlere göre kararlaştırılmaktadır. Örnek olarak; soğuktan olumsuz etkilenen bir bitki kışın açık tarlada yetişemeyeceği gibi, soğuklama ihtiyacı olan bir ağaçta serada yetiştirilemeyecektir.

Peki Tarla mı? Sera mı?

Tanımlamalardan da anlayacağınız gibi kısa ve öz bir şekilde söz konusu Sağlıklı Beslenme olduğunda Sera ve Tarla yetiştiriciliği arasında hiç bir fark yoktur. Tarlada yetişen bitkisel bir ürünün serada yetişen bitkisel bir ürüne göre daha doğal veya daha sağlıklı olduğunu iddia etmek yanlış olacaktır.

Artık bitkisel üretimde Tarla ve Seranın farklarını bildiğimize göre pazarlarda alacağımız sebze ve meyvelerin Nerede değil Nasıl yetiştirildiğinin önemli olduğunu hepimiz öğrenmiş olduk.

Unutmayalım ki Bilinçli üretim Bilinçli tüketici ile mümkündür. Sağlıklı, Verimli ve Kaliteli besinler için bilinçli olalım, farkında olalım ve hem üretici hem tüketiciler olarak “İyi Tarım Uygulamaları”na yönelelim.

Gökhan AYNALI
Ziraat Mühendisi
Doktor Tarsa Tarım Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Kaynaklar