Değişen iklim, hastalık ve verim şartları göz önüne alınarak, en yüksek kalite ve verimin elde edilmesini sağlayacak olan tohumu üretebilmek amacıyla insan eliyle yapılan melezleme çalışmaların tümüne tohum ıslahı denilir. Bu çalışmalar devlet yada özel sektör ıslah istasyonlarında yapılmaktadır.
Yapılan bu çalışmalarda bulunan yeni tohumlar sayesinde, ürünlerin hastalık, soğuk ve sıcak dayanımları arttırılarak yüksek kalite ve miktarda ürün alınmasına ilaveten, ekonomik olarak kazancın artması da sağlanmaktadır.
Tohum Islahı Nasıl Yapılır?
Tohum ıslah çalışması yapmak ile, hibrit tohum elde etmek aynı şeydir.
Bununla ilgili olarak, daha önceki yazılarımızda hibrit tohumun nasıl elde edildiğinden bahsetmiştik.
İlgili İçerik: Hibrit Tohum Nedir?
Burada yine kısaca değinmekte fayda var.
Bu örneğimizde hibrit bir domates tohumu nasıl elde edildiğinden söz edeceğiz.
Hibrit tohum elde etme çalışmalarında baba bitki anne bitkiden yaklaşık 10 gün önce dikilir. Dış ortamda doğal tozlaşmayı sağlayacak olan arı ve böcek gibi canlılarla, ıslah yapılacak ortamın ilişkisi kesilir.
Hibrit sürecinde, domates bitkisi üzerinde açmış çiçekler bulundurulmaz. Bu çiçekler kesilerek temizlenir. Bu süreçte bitki üzerinde bulunan açmamış çiçekler kullanılır. Melezleme için, açmamış çiçeklerdeki taç yapraklar elle ya da pens yardımıyla ayrılır. Bu sürece emaskülasyon yani hadım etme denir. Polen taşımasından dolayı erkek organlar dişi organa (stigma) zarar vermeden ayrılır. Dişi organın zarar görmesi durumunda çiçek tohum tutmaz.
Emaskülasyon işleminden bir gün sonra, baba hatlardan alınan çiçek tozlar el yardımıyla yada fırça ile dişi organa (stigma) sürtünerek yapışması sağlanır. Bu işlem sonrası, çiçekten çıkacak olan melez meyvenin tohumları hibrit tohum olup, bu yapılan çalışmada ıslah çalışması olarak adlandırılır.
Tohum Islahı Yapan Firmalar
Ülkemizde yurt dışı menşeli tohum ıslahı yapan firmalar veya ithal gelen tohumların yanında; kendi imkanlarıyla çok başarılı bir şekilde tohum ıslahı ve üretimi yapan bir çok yerli firmamız da vardır ve bu firmalarımızın sayısı her yıl artmaktadır.Tohumda yeni bir çeşit bulmak, bulunan bu çeşidin piyasada tutulması ve uluslararası pazarlarda rekabet edebilme gücünün olması uzun yıllar almaktadır. Süreç çok uzun ve meşakkatli olup, sermaye ve sabırda gerektirmektedir.
İlgili Ürünler
Ülkemizde bugün yerli ıslah çalışmalarında ciddi yollar alınmış ve dünyada ki rakipleriyle yarışabilme kapasitelerine gelmiş yeni çeşitler çıkartan yerli ıslah tesislerimiz mevcuttur.
Tohum ıslahı yapan firmalarımıza, tohum üreticileri ve sanayicileri alt birliğinin web sayfasından ulaşabilirsiniz.
Tohum Islahı Neden Yapılır?
Tohum ıslahı daha sağlıklı, daha verimli ve daha kaliteli ürün elde etmek için yapılır. Aynı insan hayatında olduğu gibi; bitki hayatında da sürekli değişime uğrayan hastalıklar, zararlılar, soğuk ve sıcak iklim koşulları mevcuttur. Mevcut olan ürünler değişen hastalık ve zararlı türlerine ve yine değişen iklim koşullarına uyum sağlayamaz ve ticari değerlerini kaybeder. Bu değişimlere uyum sağlayacak ve direnecek yeni çeşitlerin oluşturulması için ıslah çalışmaları yapılır.
Buna ilave olarak, dünya pazarlarındaki tüketicilerin ilgilerini çekecek yeni renkte, büyüklükte, lezzet ve aromada ürünlerinde bulunup, pazarda ticari olarak yeni bir talep yaratılması içinde ıslah çalışmaları yapılır.