profil resmi
Batuhan Bilgin
Co-founder @hortiturkey, Istanbul

Türkiye'de Traktör Kullanımı

4 Dakikalık Okuma
18 Ocak 2021 Pazartesi
Tarım Makine ve Teknolojileri
Traktör
Özet
Tarımsal üretimin vazgeçilmez aktörü olan traktörler, 1892 yılından bu yana çiftçiler için en büyük çözüm ortağıdır.
0
Paylaş

Tarımsal işletmelerin faaliyetlerinin yürütülmesinde en önemli güç kaynağı traktörlerdir. 1892 yılında Joe Froelich tarafından geliştirilmiş olan traktörler kısa süre sonra teknolojinin gelişimi ile tarımdaki en önemli güç kaynağı olmuştur.

Joe Froelich
Joe Froelich

Bu sebeple ülkelerin tarımsal mekanizasyon düzeyinin belirlenmesinde büyük ölçüde traktör varlığı, kullanımı ve gücü gibi kriterler büyük önem taşımaktadır.

Waterloo Gasoline Engine Company tarafından üretilen ilk traktör
Waterloo Gasoline Engine Company tarafından üretilen ilk traktör
İlk üretilen traktörlerden bir örnek
İlk üretilen traktörlerden bir örnek

Anadolu toprakları onlarca tarım ürününün anavatanı olup 19. Yüzyıl başlarında Dünya’da başlayan sanayi devriminin tarım makinelerine etkisi sonucunda Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde ithal yolla gelen tarım makineleri kullanılmaya başlanmıştır. İlk tarım makineleri hayvanların çekilmesi için ithal edilmiştir. Akabinde tarımda en önemli güç kaynağı ilk traktör Adana Belediyesince İngiltere’den 1907 yılında satın alınmış ve bu traktör için 280 (33600 kuruş )sterlin ödenmiştir.

1914 yılında yapılan Tarım Makineleri sayımına göre bölgelere göre Tarım Makineleri ve Traktör sayılarını tabloda görebiliriz.

Makine / İl - Bölge Adana Edirne Aydın İzmit Konya
Buharlı Pulluk
(tek)
33   1   1
Buharlı Pulluk
(tek)
20 2 1 1 1
Traktör 3        
  Adana Trakya Aydın, İzmir Balıkesir, Bandırma, Bursa Konya ve Orta Anadolu
Biçer
(Orak Makinesi)
3200 1500 2000 500 3800
Harman Makinesi 157 143 58 7 2
1914 Yılı Tarım Makinelerinin Bölgelere Göre Dağılımı

Cumhuriyet döneminde Atatürk Orman Çiftliği’nin kurulması ile tarımda makine kullanımı ve akabinde traktörlerin tarımda kullanımında mekanizasyon düzeyine paralel olarak artış göstermiştir.

2000 li yılların başında Tarımsal Mekanizasyon konusundaki gelişmeler sonucunda Traktör Satış adetleri ve yapısında farklılıklar gözlemlenmeye başlamıştır.

Yıllar Tarım ve Orman Bakanlığı Verileri (Çift Akslılar) TÜİK Verileri Yıllar2 Tarım ve Orman Bakanlığı Verileri (Çift Akslılar) 2 TÜİK
1979   318571 2000 932510 1159070
1980   352427 2001 937641 1179068
1981   382054 2002 951400 1180127
1982   399556 2003 983626 1184256
1983   430563 2004 994061 1210283
1984   463340 2005 1006196 1247767
1985   502590 2006 1022546 1290679
1986 610695 565945 2007 1039120 1327334
1987 635526 628787 2008 1052975 1358577
1988 652702 683577 2009 1052713 1368032
1989 670350 728481 2010 1071272 1404872
1990 689650 769456 2011 1089506 1466208
1991 701071 794651 2012 1132615 1515421
1992 722550 828580 2013 1160195 1565817
1993 742522 870559 2014 1177425 1626938
1994 753526 895506 2015 1190898 1695152
1995 772396 937528 2016 1200664 1765764
1996 801608 988142 2017 1231086 1838722
1997 868124 1053381 2018 1254303 1885952
1998 895238 1107457 2019   1896853
1999 916365 1131626      
Türkiye'de Yıllara Göre Traktör Miktarları

Bu farklılıklar traktörün yapısal değişikliklerinde (Çift Çeker, Kabin vb. gibi ) olduğu gibi son yıllarda kullanım alanlarında da değişimler gözlenmeye başlamıştır.

İlgili Ürünler

Parkta bulunan traktör sayılarına dair kurumlar arasında farklı bilgiler mevcuttur. Bunun temel iki nedeni TÜİK’in trafik tescili devam eden bütün traktörleri (tarımda kullanılsın veya kullanılmasın) değerlendirmesi, buna karşılık Tarım ve Orman Bakanlığı’nın tarımda kullanılan traktörleri (sahada) sayım yoluyla raporlaştırmasıdır.

Yıllar Güç Yıllar Güç Yıllar Güç Yıllar Güç
1964 35,7 1978 45,3 1992 47,3 2006 50,2
1965 35,4 1979 45,4 1993 47,5 2007 50,3
1966 35,9 1980 45,3 1994 47,7 2008 50,5
1967 37 1981 45,4 1995 47,7 2009 50,6
1968 37,6 1982 45,9 1996 47,8 2010 50,8
1969 38,7 1983 45,9 1997 48,2 2011 50,5
1970 38,8 1984 46 1998 48,3 2012 50,7
1971 39,6 1985 46 1999 48,6 2013 50,9
1972 40,2 1986 46,6 2000 48,5 2014 50,8
1973 41,4 1987 46,7 2001 48,6 2015 51
1974 42,3 1988 47,1 2002 49 2016 51,2
1975 44,2 1989 47 2003 49,4 2017 51,5
1976 44,8 1990 47,2 2004 49,7 2018 51,8
1977 44,8 1991 47,2 2005 50    
1964-2018 Yılları Arası Traktör Parkının Ortalama Gücü (bg)

Ülkemiz meyve yetiştiriciliği alanları incelendiğinde, son yıllarda niteliksel ve niceliksel anlamda gelişmelerin yaşandığı gözlenmektedir. 2000 yılında 2.61 milyon ha olan toplam meyvecilik yapılan alanı, 2018 yılında 3.46 milyon hektara yükselmiştir. Bu değerler ile 2000 yılında yaklaşık %10 olan meyvecilik alanlarının toplam tarım alanları içerisindeki payı, 2018 yılında %15 düzeyine yaklaşmıştır.

Bağ bahçe traktörü
Bağ bahçe traktörü

2015 – 2019 yılları arasında traktör satış istatistikleri incelendiğinde trafik tescil verileri ve saha çalışmaları değerlendirildiğinde bağ bahçe alanlarında gerçekleşen artışa paralel olarak genel traktör satışı içindeki bağ/bahçe traktörlerinin oranı %17 seviyelerine çıkmıştır.

Kullanıma göre traktör tescil oranı
Kullanıma göre traktör tescil oranı

Gelişmiş meyve üretimi yapılan Akdeniz Bölgesi Ülkelerinde (İtalya, Fransa, İspanya vb. gibi) traktör satışları incelendiğinde satılan traktörlerin %50lik bölümü özel fonksiyonları bünyesinde bulunduran kompakt yapıya sahip bağ bahçe traktörlerinden oluşmaktadır.

Bağ bahçe traktörü
Bağ bahçe traktörü

Artan gereksinimler çerçevesinde ülkemizde ileriye dönük tarımsal üretim planlaması ile yüksek kazanç getirici ürünlere yönelmesi ve akabinde traktör parkının yenilenme sürecinde geleneksel traktörlerden bağ/bahçe traktörlerine doğru artış olmaya devam edecektir.

Kaynaklar

Türkiye Teknoloji Tarihi/Dr. Mete Çankaya

Türkiye İstatistik Kurumu; TARMAKBİR

http://meymek2019.akdeniz.edu.tr/?page_id=30