Patates 7’den 77’ye her yaştan insan tarafından tüketilebilecek belki de tek bitki türüdür.
Pazardan patates ve soğan alırken dikkat edilmesi gerekenler;
Pazardan patates alırken hangi dönemde olursa olsun asla dış kabuk rengi yeşil ya da açık yeşil olan patatesler alınmamalıdır.
Patatesin yumrusu da tıpkı bitkinin diğer yaprak, sap kısımları gibi güneşte kalırsa ya da tarlada iken toprağın üst kısmına yumrular çıkarsa güneş gören kısımlar fotosentez yaptığı için yeşil renge dönmektedir. Dolayısıyla yeşil renkli patates yumruları sağlıklı değildir.
Yeşil renkli yumrularda glikoalkaloid adı verilen zararlı bileşikler vardır ve insanlar tarafından tüketildiğinde zararlı etkiler yaparlar. Patates satın alırken dış kabuk rengi sarı ya da beyaz olan yumrular tercih edilmelidir.
Yine patateslerde pazardan ya da manavdan filizleri büyümüş olan yumrular alınmamalıdır. Çünkü filizleri oldukça büyümüş olan yumrular uzun süre beklemiş olan yumrulardır ve artık bu yumrular yeni bitki geliştirmek için faaliyete geçmiş demektir. Mümkün olduğu kadar yumru dış kabuğunda filiz ya da göz bulunmayan yumrular tercih edilmelidir.
Patates yumrularında diğer önemli bir konu da alınan yumrunun iç et rengi yani tükettiğimiz (yediğimiz) kısmının rengi sarı ise protein oranı iç beyaz olandan biraz daha fazladır. Sarı ya da beyaz patateslerde kuru madde oranı ne kadar yüksekse o kadar kızartma için uygun yapıdadır.
Ülkemizde pazarda satılan patateslerin büyük çoğunluğu yemeklik patatestir. Yemeklik patatesler genelde kızartma yapıldığında yağı kızartmalık patateslere göre daha fazla çekerler ya da kızartma esnasında kısmen kararırlar. Patatesi genelde kızartmalık olarak değil de özellikle sulu yemeklere ilave ederek tüketmek her zaman daha sağlıklıdır. Fakat kızartmalık patateslerde sürekli tüketilmediği sürece besleyicidir.
İlgili Ürünler
Soğan ise alışverişte genelde patates ile birlikte alınır ve soğan alırken de bazı konulara dikkat etmek gerekmektedir.
Kuru soğan alırken patateste olduğu gibi dış kabuk rengi yeşil olanlar tercih edilmemelidir.
Soğan alırken dikkat edilecek en önemli husus, alınacak soğanların yuvarlak, küre gibi olması, salata için orta boy, yemek için ise iri, yuvarlak olmasına özen gösterilmelidir.
Pazarda bazı zamanlarda ufak tefek, şekli bozuk soğanlar olmaktadır. Bu soğanlar zorunlu olmadıkça mümkün olduğu kadar az tüketilmelidir. Çünkü bu soğanların genelde birincisi tadı oldukça acıya yakın olmaktadır ve taze tüketimi zordur, ancak yemeğe konulabilir. Bu tip şekli bozuk soğanların çoğu zaman lezzeti kötü olur, bir de genelde bunlar üretim sırasında erkek bitkilerden alınan soğanlar olabilirler, şekilsiz, ufak ve yamuk olurlar.
Ayrıca düzgün şekilli olmayan soğanlar evde sebzelikte uzun süre bekletilmeden tüketilmelidir, yoksa çabuk bozulabilirler. Kuru soğan alırken aldığımız soğanların mümkün olduğunca yeni hasat edilmemiş olmasına dikkat etmek gerekmektedir. Hasadı yeni yapılmış ve yeterince kurutulmamış soğanlar çabuk bozulabilir. Bu konuya iri, taze kabuksuz ya da kabukları çabuk soyulan turfanda taze soğanlar dahil değildir.
Turfanda, erkenci soğanlar hem tatlıdır hem de lezzetlidir ve rahatlıkla alınıp tüketilebilir. Pazarda soğanın pahalı olduğu dönemlerde önce şekli bozuk soğanlar satılır sonra esas, yuvarlak soğanlar piyasaya sunulur.
Kaynaklar
Ercan ÖZKAYNAK