Bu içerik, Zeytin zirai mücadelesinin bir parçasıdır. Bu kategorideki tüm mücadele yöntemlerini ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.
Zeytin Bahçelerindeki Yabancı Otların Zarar Şekli ve Ekonomik Önemi
Sulama ve gübre uygulamaları ile hızla çoğalan yabancı otlar bahçelerde ağaçların suyuna ve besin maddelerine ortak olarak verimin düşmesine neden olurlar. Ayrıca hastalık ve zararlılara konukçuluk yaparlar, hasadı güçleştirirler, dolayısıyla işçilik maliyetlerini artırırlar. Özellikle derin köklü ve yüksek boylanan kanyaş türü ağaçlarla oluşturmuş olduğu rekabetin yanında, virüs vektörü emici böceklere konukçuluk etmesi nedeniyle de bahçelerde çok önemlidir.
Zeytin Bahçelerindeki Yabancı Otların Mücadelesi
Kültürel Önlemler
Yabancı otlarla mücadelede başarı kazanabilmek için öncelikle kültürel önlemlerin alınması gerekir. Özellikle yeni kurulan bahçelerde, bu alanlara dışarıdan yabancı ot tohum ve parçalarının girişinin önlenmelidir.
Bunun için Yabancı otlarla bulaşık alanda kullanılmış olan tüm tarımsal alet ve makineleri bahçeye girmeden önce temizlenmelidir. Sulama kanalları kenarındaki yabancı otların tohum bağlayıp bunların kanal içerisine dökülmesine engel olunmalı ve kanal kenarındaki yabancı otlar yok edilmelidir. Kullanılacak hayvan gübresi yeterince yanmış olmalıdır. Sulama yapılan bahçelerde sulama sisteminin seçimi de oldukça önemlidir. Karık ya da salma yapılan bahçelerde daha fazla alan sulandığı için, yabancı ot yoğunluğu da fazla olacaktır. Bahçe tarımında damla sulamanın kullanımı yabancı ot çıkışını büyük oranda azaltmaktadır. Ayrıca yabancı otların taşınmasını önlemek amacıyla da damla sulama tercih edilebilir.
Mekanik Mücadele
Sürüm: Bahçelerde genellikle en fazla tavsiye edilen mekanik mücadele yöntemidir.
Bu işlemle hem yabancı otlar yok edilmekte, hem de toprağın gevşemesi ve havalanması sağlanabilmektedir. Ancak ağaçların kök aksamına zarar vermeyecek şekilde sürüm yapılmalı ve aşırı sürümden kaçınılmalıdır.
Biçme; Sürümün yapılamadığı eğimli alanlarda ise yabancı ot mücadelesi için en iyi yöntemlerden biri biçmedir. Bu yöntemde, yabancı otlar çiçeklenmeden önce, belirli aralıklarla biçilmelidir. Böylece yabancı otların tohum bağlamaları engellenmiş olur.
Fiziksel Mücadele
Malçlama; bu yöntemle toprak yüzeyi canlı ya da cansız materyallerle kapatılarak ışık geçmesi önlenmekte ve yabancı ot tohumları çimlenememektedir. Bu amaçla siyah naylon, saman gibi örtü materyalleri kullanılabilmektedir ancak bu yöntem daha çok fidanlıklarda kullanılabilinir.
Örtücü bitki; Bu uygulamada zeytin ağaçlarının yetiştirildiği sıra aralarına, bölgeye uygun bir ya da birkaç çeşit örtücü bitki ekilmekte ve ekilen bu örtücü bitkiler toprak yüzeyini kapatarak o alanda yabancı otların çıkışını engellemektedir. Örtücü bitki olarak genellikle Fabaceae (baklagil) familyasına ait bazı (İskenderiye üçgülü, Adi fiğ ve Küçük çayır düğmesi gibi) bitkiler tercih edilmektedir. Bunun yanı sıra Poaceae (buğdaygil) familyasına ait bazı bitkilerde yetiştirilebilmektedir. Örtücü bitki seçiminde bir konu uzmanına başvurulmalı, bölgeye uygun, alanı çabuk kaplayıp, yabancı otların büyümesine ve gelişmesine izin vermeyen bitkiler seçilmelidir.
İlgili Ürünler
Kimyasal Mücadele
Uygulama kolaylığı, çok kısa sürede sonuç alınması ve pahalı bir yöntem olmaması gibi nedenlerle kimyasal mücadele pek çok kültür bitkisindeki yabancı otları kontrol etmede çok fazla tercih edilen bir yöntemdir. Ancak bu yöntemin bazı dez avantajları da bulunmaktadır. Sürekli aynı etki mekanizmasına sahip herbisitin kullanımı, yabancı otlarda dayanıklılığa neden olabilir. Ayrıca sürekli ve yüksek dozlarda herbisit kullanımı doğa ve çevre kirliliğine neden olabilir.
Kimyasal mücadelede herbisitler su ile karıştırılarak pülverize edilir. Dekara atılacak su miktarı püskürtücünün tipine göre değişir. Yabancı ot mücadelesi, basınçlı sırt pülverizatörü veya tarla pülverizatörü kullanılarak yapılabilir. Herbisit uygulamalarında kalibrasyon oldukça önemlidir. Kalibrasyon yapılmadan uygulama yapıldığı takdirde herbisitin istenilen dozda uygulanma şansı düşük olur ve bunun sonucunda da ya fazla ilaç kullanılır ya da az ilaç kullanılarak yabancı otlara etki düşüklüğü görülür.
Herbisitlerin etkinliğinde hava sıcaklığı da önemli rol oynamaktadır. Uygulamalar 8-25°C hava sıcaklığında yapılmalı, uygulama esnasında havanın sakin ve rüzgârsız olmasına dikkat edilmelidir. Uygulama yapılmadan önce herbisitin etiketi dikkatlice okunmalı ve etiketteki talimatlara uyulmalıdır. Zeytin bahçelerindeki yabancı otlara karşı yapılacak olan uygulamalarda ilaçlama zamanları aşağıda verilmiştir.
Çıkış öncesi uygulamalar: İlkbaharda bahçe sürülüp hazırlandıktan ve yabancı otlar temizlendikten sonra toprak nemli iken yapılır.
Çıkış sonrası uygulamalar: Yabancı otlar çıktıktan sonra yapılır. Etkinlik açısından herbisitler etiket bilgilerine bağlı olarak yabancı otların aktif gelişme gösterdikleri dönemlerde uygulanmalıdır. Seçici olmayan yani tüm otsu bitkileri öldüren herbisitleri uygularken ağaçların yaprak, sürgün ve meyvelerine ilaçlı karışımın gelmemesine dikkat edilmeli ve bu herbisitler gövdesi odunlaşmamış zeytin bahçelerinde kullanılmamalıdır.
Zeytin bahçelerindeki yabancı otlara karşı uygulanabilecek herbisitlerle ilgili bilgiler Ek-4’de verilmiştir.
| Yabancı otlar | İlaçlar | ||
|---|---|---|---|
| Glyphosate ammonium tuzu 748 g/l | Glyphosate potasyum tuzu 441 g/l | Glyphosate asit 360 g/l | |
| Tek ve Çok yıllık dar ve geniş yapraklı yabancı otlar | 200 gr/da | 300 gr/da | 500 ml/da |
Kaynaklar
Bu makale, T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI’ndan alınmıştır. İçerikte hiçbir değişiklik yapılmamıştır.
Orijinal Makale
Dr. Tevfik TURANLI, Dr. Öncül K. CANER, Dr. Barbaros ÇETİNEL, Dr. Serpil ERİLMEZ, Dr. Latife ERTEN, Cemil HANTAŞ, Serkan KAPTAN, Dr. Yıldız SOKAT, Dr. Nursen ÜSTÜN, Dr. Ercan CANIHOŞ, Dr. N. Mükerrem ÇELİKER, Duygu DEMİRÖZ, Dr. Bilgin GÜVEN, Dr. Mehmet KAPLAN, Nuray KÖRÜKMEZ, Mustafa TÜFEKLİ (2017). Zeytin Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Ankara: T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI