Tarım ve Orman Bakanlığı
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı
Ziraai Mücadele Teknik ve İdari Müdürlüğü

Ayçiçeğinde Çayır Tırtılı

Zararlı Mücadelesi
25 Aralık Cumartesi
Ayçiçeğinde Çayır Tırtılı Mücadelesi & İlaçları
0
Paylaş

Tanımı ve Yaşayışı

Çayır tırtılının ergini
Çayır tırtılının ergini

Ergin kanatları üzerinde beyaz sarı renkli çizgi ve lekeler olan, açık kahverenginde bir kelebektir. Erkek bireyler dişilere göre daha küçüktür, vücut uzunluğu 10-12 mm dir. Erkeklerin kanat açıklığı 18-20 mm iken dişilerin 20-26 mm’dir. Abdomen erkeklerde dişilere göre daha ince ve uzundur. Bu nedenle dinlenme anında abdomen ucu dişilerde kanatlar altında kalmakta, erkeklerde ise açıkça görülmektedir.

Çayır tırtılının larvası
Çayır tırtılının larvası

Oval şekilli ve parlak olan yumurta önce şeffaf ve renksiz olup, daha sonra portakal sarısına, larvanın çıkışına yakın griye döner. Yumurtalar 0.8–1.0 mm boyunda olup, 2–20 tanesi bir arada bırakılır. Birinci dönem larva boyu 1.5–2.5 mm, son dönemde ise 18–25 mm’dir. Olgun larva siyaha yakın yeşil renkli olup, sırt ve yanlarında boydan boya uzanan açık ve koyu renkli çizgiler vardır Pupa 8-13 mm uzunluğunda ve 3-4 mm genişliğindedir.Toprakta silindirik ve içi ağ ile örülü bir kokon içinde bulunur.

Özellikle sirken (Chenopodium spp.) ve diğer yabancı ot yapraklarının alt yüzüne bırakılan yumurtalar 2-10 günde açılır. Yumurtadan çıkan larvalar bitkiler üzerinde beslenmeye başlar. Zararlının 5 larva dönemi vardır. Larvalar birinci veya ikinci dönemden sonra kültür bitkisine geçer, burada oburca beslenir. Besin ve iklim şartlarına göre larva dönemi 14-22 gün sürmektedir. Olgunlaşan larva pupa dönemini geçirmek üzere toprağa iner. Kışı toprağın 5-7cm derinliğinde oluşturduğu, silindirik ve içi ağ ile örülü bir kokon içinde olgun larva olarak geçirir. İlkbahara girerken pupa olur. Pupa süresi 14-18 gün olup bunun ilk 4-5 günü prepupa süresidir. İlk erginler nisan ortalarında uçmaya başlar. Gece aktif olup, gündüz hareketsizdirler. Polen tozu ve nektar ile beslenen dişiler iki hafta kadar yaşar ve bir dişi 60-400 yumurta bırakır. Yılda 2–5 döl verir.

Zarar Şekli, Ekonomik Önemi ve Yayılışı

Larvalar, bitkilerin yaprak, tomurcuk ve çiçeklerini yiyerek beslenirler. Popülasyonun yüksek olduğu yerlerde tüm yeşil aksam zarar görür. Kültür bitkilerinin yapraklarında oburca beslenerek yaprakların sadece damarlarını bırakırlar. Zararlı ülkemizde Marmara, Ege ve Karadeniz Bölgeleri’nde saptanmıştır.

Konukçuları

Polifag bir zararlı olup, 40 familyaya ait 150 den fazla bitki türü konukçusudur.

İlgili Ürünler

Doğal Düşmanları ve Etkinlikleri

Predatörleri

Machimus annulipes (Brullé)                         (Dip: Asilidae)

Parazitoitleri

Apanteles spp. Foerster                                (Hym: Braconidae)

Ascogaster quadridentata Wesmael            (Hym: Braconidae)

Chelonus oculator (F.)                                   (Hym: Braconidae)

C. annulipes (Nees)                                       (Hym: Braconidae)

C. scabrator (F.)                                             (Hym: Braconidae)

Trichogramma euproctidis (Girault)              (Hym: Trichogrammatidae)

T. evanescens Westwood                              (Hym: Trichogrammatidae)

Hastalık Etmenleri

Bacillus thuringiensis var. kurstaki (Berliner)

B. thuringiensis thuringiensis

Mücadelesi

Kültürel Önlemler

Bu zararlı ile mücadelede kültürel önlemler çok önemlidir. Bu önlemlerle çayır tırtılı daha sık ve büyük sorunlara neden olduğu ülkelerde bile önemli bir problem olmaktan çıkmıştır. Bu önlemler;

  • Sonbaharda tarlalar derin sürülmelidir. Böylece pupa kokonlarının bir kısmı derine düşmekte ve kelebek toprak yüzüne çıkamamaktadır. Bir kısım kokonlar ise toprak yüzünde kalarak kuşlara yem olmakta veya kış soğuklarından olumsuz etkilenmektedir.
  • İlkbaharda yabancı ot mücadelesi yapılmalıdır. Böylece yabancı otlara bırakılmış yumurtalar ve larvalar yok edilmiş olur. Kültür bitkilerinde de yabancı ot mücadelesinin sürdürülmesi aynı faydayı sağlayacaktır.
  • İlkbaharda diskaro ile toprak işlemesi yapılmalıdır.
  • Yonca, tırfıl, üçgül gibi yem bitkilerinin erken biçilmesi popülasyonun azaltılması bakımından önemli bir yöntemdir.
  • Erken ekim yapılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama zamanı

Tarlanın köşegenleri doğrultusunda zikzak yürünerek her 25-30 m’de bir olmak üzere metrekarede 10 adet larva saptandığında mücadeye başlanmalıdır. Mücadele en geç üçüncü dönem larvalara karşı yapılmalıdır.

Kullanılacak Bitki Koruma Ürünleri ve Dozları

Bakanlığın “Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı" ile "Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı Mobil Uygulaması” nda yayınlanan ve tavsiye edilen bitki koruma ürünü kullanılır.

Kullanılacak Alet ve Makineler

İlaçlamada hidrolik tarla pülverizatörü, sırt pülverizatörü kullanılır.

İlaçlama Tekniği

İlaçlama sabah veya akşam saatlerinde, rüzgârsız bir havada yapılmalıdır. İlaçların yaprakların alt yüzlerini de kaplayacak şekilde atılmasına özen gösterilmelidir.