Fındık Teke Böceği

Tanımı, Yaşayışı ve Zarar Şekli

Fındık tekeböceğinin ergini 11-15 mm boyunda, 3-4 mm eninde ve siyah renklidir. Bacaklar sarıdır. Antenler kalın ve vücut boyuna yakındır (Şekil 34a). Dişilerde anten erkeğe göre daha kısadır. Larva, mum sarısı renkte, 20-25 mm uzunlukta ve bacaksızdır. İlk 7 abdomen halkası ve toraks halkalarının sırt kısmında sert levhacıklar vardır (Şekil 34b). Yumurta 3x0,6 mm boyutlarındadır.

Karadeniz Bölgesi’nde erginler mayıs ve haziranda çıkarlar. Saat 15:00-17:00 arasında uçuşmaya başlayan erginler, yüksek dallarda çiftleşirler. Çiftleşen dişiler, yıllık sürgünlerin uçtan itibaren 10-15 cm aşağısına yumurtalarını bırakırlar. Dişi yumurta koymadan önce, kabukta bir yuva hazırlar. Bu yuva dışardan da fark edilebilir (Şekil 35a,b). Yumurta konulduktan 10 gün sonra çıkan larvalar önce yarım daire şeklinde ve sürgün kalınlığının ½–¾’ü hacmine erişen bir çevre galeri (sürgün eksenine dik) açarlar. Sonra iki yıllık sürgüne geçen larvalar, ilk yıl
yukardan aşağıya doğru 40-60 cm uzunluğunda galeri açar (Şekil 35c).

Larvalar beslenme artıklarını, yan deliklerden dışarı atar. Bu galeri içinde kışlayan larva ertesi ilkbaharda bu defa yukarı doğru kısa bir galeri daha açar. Sonbahar sonlarında bir yuva hazırlayarak ikinci kışı geçirir. Ertesi nisanda burada pupa olur. Pupa süresi 3 hafta kadardır. Erginler, kabukta yuvarlak bir delik açarak çıkar (Şekil 35b,d). Böylece gelişmesi 2 yılda tamamlanmış olur.

Bir ve iki yıllık genç sürgünlerin özünde beslenen larvalar, uzunluğuna galeriler açarak, sürgünlerin kurumalarına neden olurlar (Şekil 36a,b). Yoğunluğun fazla olduğu bahçelerde önlem alınmazsa, önemli oranda ürün kaybına neden olur.

Karadeniz Bölgesi’nin sahil kesimindeki fındıkların büyük bir bölümünde yaygındır. Orta ve yüksek bölgelerde de yer yer bulaşık bahçelere rastlanmaktadır. Tercih ettiği başlıca konukçusu fındıktır. Nadiren ceviz, gürgen, kızılağaç, kavak, karaağaç ve dişbudaklarda zararlı olur.

Doğal Düşmanları

Ülkemizde zararlının doğal düşmanları bilinmemektedir.

Fındık Teke Böceği Mücadelesi

Mekanik Mücadele

Genç sürgünlerde kurumaların kolayca görülebildiği temmuz ortalarından yaprak dökümüne kadar olan süre içinde, kurumakta olan tüm uç sürgünler budanarak bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Yaprak dökümünden sonra zararlının neden olduğu kurumuş sürgünlerin ayırımı zor olacağından mücadelede gecikilmemelidir.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama Zamanı

Temmuz ortalarından, yaprak dökümüne kadar olan süre içinde zarar gören sürgünlerin yaprakları kuruduğundan kolaylıkla ayırt edilebilir. Bu dönemde bir bahçede rastgele 10 ocağın tüm sürgünleri kontrol edilmeli ve bir ocakta ortalama 5'ten fazla zarar görmüş sürgün varsa kimyasal mücadele yapılmalıdır. Zararlı sürgün sayısı daha az ise mekanik mücadele yeterlidir.

Kimyasal mücadelede hedef erginlerin yumurta bırakmalarını önlemektir. Bu nedenle ergin çıkışı takip edilerek ilaçlama zamanı belirlenir. Ergin çıkışını belirlemek için bahçeden seçilecek 10 ocak Mayıs ortasından itibaren 3’er gün aralıklarla ve sabah erken saatlerde 3x3,5 m boyutunda bir çarşafa silkelenmelidir. Ergin tespit edildiğinde kimyasal mücadeleye başlanır.