Meyve Yazıcı Böceği

Tanımı, Yaşayışı ve Zarar Şekli

Erginleri yaklaşık 2-3 mm boyunda olup silindir şeklinde, tombul yapılı, koyu esmer veya parlak siyah renktedir. Erkek ve dişi bireyler birbirine benzer, ancak erkekler dişilere göre daha açık renktedir. Dişilerde pronotum ve elytra benzer renkte iken, erkeklerde pronotum elytradan daha koyu renklidir. Baş; üçgen şeklinde olup, öne doğru kıvrık ve pronotum altında gizlenmiş gibi görünür (Şekil 69a). Antenleri, bacakları ve elytranın arka kısmı hafif kırmızımsı kahverengindedir. Birinci ve ikinci abdomen segmentleri şişkin olup diğer segmentler sona doğru giderek daralır.

Yumurta yaklaşık 0.5 mm boyunda, oval yapılı ve beyaz renkli olup erkek birey tarafından açılan bir odacık içerisindedir. Larva yaklaşık 3.0-3.5 mm boyunda, beyaz renkli, tombul, kıvrık yapılı ve bacaksızdır (Şekil 69b).

Kışı, larva döneminde kabuk altında açmış oldukları galeriler içerisinde geçirir. İlkbaharda beslenmeye başlayan larvalar, beslenme sonucu açtıkları galerilerin uç kısmında pupa olur. Nisan ayı sonunda ilk erginler çıkar ve bu çıkışlar yaklaşık bir ay devam eder. Dişi bireyler, odun dokusunda 2-3 cm uzunluğunda galeri açarak içerisine ortalama 20-80 adetlik gruplar halinde kambiyum tabakasının altına yumurta bırakır. Yumurtalar 3-7 gün içerisinde açılır ve genç larvalar 10-20 cm uzunlukta farklı yönlere doğru türe özgü galeriler açar. Galerilerin iç kısmı larvaların
beslenme pisliği (talaş) ile doludur. Birinci döl erginleri temmuz başlarında ve ikinci döl erginleri de eylül ayı ortalarında görülür. Yılda 1-3 döl verir.

Zararlı, meyve ağaçlarının dalları, gövdeleri ve tomurcuk gözlerinde galeri ve delikler açmak suretiyle zarar yapar (Şekil 70a,c). Bunlar ağaçların dal ve gövdelerinin odun ve kabuk kısımlarında türe özgü galeriler açar. İlk galeriye bırakılan yumurtadan çıkan larvalar, ana galeriye dik açıda yan galeriler açar. Yazıcı Böceği saldırısına uğramış bir dalın kabuğu kaldırıldığında, 2-3 cm boyunda kısa bir ana galeri ve içi odun tozu ile dolu 10-20 cm uzunluğunda birçok galerinin varlığı görülür. Erginler, tomurcuk diplerinden girerek veya çiçek buketlerinde beslenerek kurumalara neden olur ve bir sonraki yılda meyve verimi düşer.

Larvaların beslenmesi sonucu iletim düzeni bozulan dal ve gövdeler kurur ve ergin çıkış deliklerinde zamk akıntıları görülür (Şekil 70b). Popülasyonun yoğun olması durumunda fidan, dal ve genç ağaçlar 1 yıl içinde, yaşlı ağaçlar ise 2-3 yıl içerisinde önemli düzeyde etkilenir ve önlem alınmazsa kuruyabilir (Şekil 70d).

Genellikle sekonder zararlı olarak bilinmelerine rağmen, ağaçların kurumasına neden olabilmektedir. Bakımsız, stresli, diğer hastalık ve zararlılar nedeniyle zayıf düşmüş ağaçlarda zarar yaptıkları gibi, sağlıklı ağaçlarda da beslenirler. Ülkemizin tüm bölgelerinde yaygın olarak bulunmakta olup, meyve ve orman ağaçlarında da sorun olmaktadır. Zararlı olduğu başlıca konukçuları elma, armut, ayva, kiraz, vişne, erik, şeftali, kayısı, zerdali, badem, fındık, alıç, muşmula ve kestanedir.

Dişiler dallarda delik açmaya başlar ve bu arada çiftleşirler. Sonra 2-3 cm kadar açtıkları kısa galeriler içerisine yumurtalarını bırakırlar. Yumurtaların açılması ile çıkan 20-80 larvadan her biri kabuk altlarında türe özgü galeri açar.

Parazitoit ve predatörleri

Yazıcı Böcekleri’nin parazitoit ve predatörleri aşağıda verilmiştir.

Parazitoitleri

• Raphitelus maculatus Walker Hym.: Pteromalidae
• Cheiropachus quadrum (Fabricius) Hym.: Pteromalidae
• Heydenia pretiosa Forster Hym.: Pteromalidae
• Eurytoma kemalpasensis Narendran, Tezcan &
• Civelek
• Hym.: Eurytomidae
• Eurytoma morio Forster Hym.: Eurytomidae
• Eurytoma sp. Hym.: Eurytomidae
• Bracon sp. Hym.: Braconidae
• Cephalononia sp. Hym.: Bethylidae
• Homoporus nypsius (Walker) Hym.: Pteromalidae
• Ecphylus silesiacus (Ratzeburg) Hym.: Braconidae
• Leluthia ruguloscolyti Fischer Hym.: Braconidae

Predatörü

Dufouriellus ater (Dufour) Hem.: Anthocoridae

Meyve Yazıcı Böceği Mücadelesi

Kültürel Önlemler

Kültürel önlemler Meyve Yazıcı Böceği'ne karşı en etkili mücadele yöntemidir. Bu zararlılar daha çok zayıf ve stresli ağaçları tercih eder. Bunun için;

• Budama, gübreleme, sulama ve toprak işlemesi zamanında yapılarak ağaçların kuvvetli tutulması gerekir.
• Yazıcı böcek zararından dolayı tamamen kuruyan dal ve ağaçlar imha edilmeli veya bahçeden uzaklaştırılmalıdır.
• Erginler, bitki dokusuna giriş için yara yerlerini tercih ettiklerinden bu kısımlar aşı macunu ile kapatılmalı ve budamalar mutlaka ergin çıkışlarından önce bitirilmelidir.

Mekanik Mücadele

Budama artıkları bahçeden en az 2 km uzaklaştırılmalı, bahçe ve özellikle fidanlıklar içerisinde kuru dal veya budama artığı bırakılmamalıdır.

Budama artıkları yakacak olarak kullanılacaksa bahçeden uzak bir yere yığılmalı ve dallarda talaş çıkışı görüldüğünde dal yığınları imha edilmelidir. Bu uygulamanın başarılı olması için her dölde ergin çıkış zamanı olan nisan, temmuz ve ağustos aylarında üç kez tekrarlanması yararlı olacaktır. Yine nisan, haziran ve eylül aylarında olmak üzere yılda üç kez ağaçlara taze veya solmuş dallar tuzak dal olarak asılmalı, parazitoit çıkışı olduktan sonra bu dallarda talaş çıkışı başlayınca yakılarak imha edilmelidir.

Biyolojik Mücadele

Yazıcı Böcekler'in doğada birçok doğal düşmanının bulunduğu bilinmektedir. Öncelikle bu türlerin korunması ve etkinliklerinin arttırılması için diğer zararlılara karşı kullanılan ilaçları ve ilaçlama zamanlarını doğru saptayarak, mevcut predatörleri koruma, destekleme ve etkinliklerini arttırma yoluna gidilmelidir. Ayrıca, budama artıkları bahçenin uygun bir yerinde yığın haline getirilerek, aralık-mart ayları arasında parazitoit çıkışı için bekletilmelidir.

Kimyasal Mücadele

Yazıcı Böcekler'e karşı kimyasal mücadele önerilmemektedir.