Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli
Erginleri oldukça iri, esmer ve koyu kahverengi, karın kısımları sarımtraktır. Ön bacakları kalın, kuvvetli ve kazıcı tiptedir. Boyları 4-5 cm’dir. Baş küçük ve konik yapıda olup, petek gözleri iri, siyah renkte ve belirgindir. Antenler kıl gibi ve 120 segmentten oluşur. Üst kanatları kısa, yuvarlakça, saydam ve esmer renktedir. Kanat damarları koyu renklidir. Alt kanatları uzun ve saydamdır (Şekil 25). Nimfleri daha açık renkli ve kanatları gelişmemiştir. Yumurtalar 2-3 mm uzunlukta oval ve beyazımsı sarı renktedir.
İlkbaharda toprak sıcaklığının artmasıyla birlikte aktif hale geçen nimf ve erginler toprak içindeki çeşitli böceklerin ergin ve larvaları ile bitkilerin toprakaltı kısımlarıyla beslenmeye başlar. Mayıs ve haziran aylarında dişiler toprağın 10-20 cm derinliğinde yaptıkları 2-3 yuvaya 400 kadar yumurta bırakırlar. Yumurtalar 2-3 haftada açılır ve çıkan nimfler birkaç hafta yuvada kalır ve sonra dağılırlar.
Nimfler 2-3 gömlek değiştirdikten sonra, sonbaharda toprağın derinliklerine inerek kışlarlar. İlkbaharda tekrar aktif duruma geçerler. Yaz aylarında 4. ve 5. gömlek değişiminden sonra sonbaharda ergin olurlar. Zararlı 2 senede bir döl verir.
Mısır ekilen alanlarda yaygın olan Danaburnu, polifag bir zararlıdır. Danaburnu zararı, ergin ve nimfler tarafından toprakta açılan galeriler esnasında rastladıkları bitkileri kesme şeklindedir. Ayrıca bitkinin tohum yatağını bozmak, çimlenme ve büyümekte olan bitkileri tahrip etmek ve kurumalarına neden olmak suretiyle zarar yaparlar.
İlgili Ürünler
Zarar şekli Bozkurt zararı ile karıştırılır. Bozkurt zararından farkı, bitkinin kesilen yerinde saçaklanmaların olmasıdır. Ayrıca toprak yüzeyine yakın açtıkları galerilerden de kolayca tanınırlar. Zararlının yoğun olduğu tarlalarda yer yer boşluklar oluşur.
Doğal Düşmanları
Ülkemizde bilinen doğal düşmanları olmamakla birlikte, bazı kuşlar ergin ve nimfler ile beslenirler.
Mısırda Danaburnu Mücadelesi
Kültürel Önlemler
Danaburnu ile mücadelede, taze çiftlik gübresi ile hazırlanan ve üzeri toprakla kapatılan çukur veya yığınların soğuk kış günlerinde açılıp orada toplanan ergin ve nimflerin soğuktan ölmesi veya öldürülmesi ile ertesi yılda danaburnu popülasyonunda azalmalar sağlanır.
Kimyasal Mücadele
Kimyasal mücadelede erken helezon döneminin sonuna kadar (2-6 yapraklı), zararlının görüldüğü tarlalarda, serpme ekimde m²’de ve sıraya ekimde ise 3 m’lik sıra üzerinde 3-4 adet kesik bitki olduğunda, zehirli yem uygulaması yapılır.
Zehirli yem hazırlamak için, kepek ve ilaçlar birbiriyle iyice karıştırılır. Karışıma, 100 kg kepeğe, 5 kg toz şeker veya pekmez ilave edilir ve hamur halini almayacak oranda su ile nemlendirilir. Toprağın tavında olduğu bir zamanda, zehirli yem uygulanması iyi sonuç verdiği için, yağmurdan veya sulamadan sonra, hazırlanan kepekli yem 5-6 kg/da gelecek şekilde akşam üzeri bitki diplerine serpilir.
Danaburnu mücadelesinde kullanılacak ilaçlar ve dozları EK 4’de verilmiştir.
Kaynaklar
Bu makale, T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI’ndan alınmıştır. İçerikte hiçbir değişiklik yapılmamıştır.
Orijinal Makale
Zir. Yük. Müh. Vahdettin AKMEŞE, Dr. Mehmet AYDOĞDU, Dr. Öncül Kaangün CANER, Zir. Yük. Müh. Pelin KELEŞ ÖZTÜRK, Zir. Yük. Müh. Özcan TETİK, Zir. Yük. Müh. Ali Faik YILDIRIM, Zir. Yük. Müh. Erkan YILMAZ, Dr. Abdullah YILMAZ (2017). Mısır Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Ankara: T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI