Mısır Cücelik Mozaik Virüs Hastalığı (Maize dwarf mosaic virus, MDMV)
MDMV, mısır üretim alanlarında görülen en yaygın virüs hastalığıdır. Birkaç yaprakbiti türüyle mekanik olarak ve mısır tohumlarıyla taşınabilmektedir. MDMV’nün 6 farklı ırkı bilinmektedir. Hastalık, mısır bitkilerinde genel bodurluk, sarılık ve yapraklarda mozaik belirtilerine neden olur. Erken dönemde enfekte olmuş mısır bitkilerinde tepe ve koçan püskülü çıkış döneminde uyuşmazlık meydana getirmektedir. Bu virüsle bulaşık mısırlar koçan bağlayamamakta veya şekilsiz, küçük deforme koçanlar oluşmaktadır (Şekil 60). Hastalığın ileri dönemlerinde yaprak uçlarından başlayan morarma şeklinde kendini gösterir.
Mısır, sorgum, şekerkamışı ve kanyaş önemli konukçularıdır. Bazı tek ve çok yıllık dar yapraklı otsu bitkiler de virüse konukçuluk etmektedir.
Mısır Çizgi Virüsü (Maize stripe virus, MSpV)
Mısır bitkisinde üretimi kısıtlayan önemli viral etmenlerden MSpV, sadece vektör yaprak pireleri ile taşınmaktadır. Hastalıklı mısır bitkisinde bodurluk, yapraklarda orta damara paralel olarak çizgi şeklinde renk açılmaları, damar bantlaşması, yaprakların üst yüzeyinde ana renkten farklı çizgiler, ilerleyen dönemlerde yapraklarda kızarmalar meydana getirmektedir (Şekil 61). Virüs enfeksiyonu sıcaklıkla doğrudan ilişkilidir ve genellikle ikinci ürün mısır ekim alanlarında sıcaklık ortalamasının yüksek olduğu dönemlerde gözükmektedir.
Graminae familyasına ait birçok bitki ve dar yapraklı yabancı otlar virüse konukçuluk etmektedir.
İlgili Ürünler
Mısır Mozaik Virüsü (Maize mosaic virus, MMV)
MMV, sadece yaprak pireleri ile taşınır. Hastalıklı mısır bitkilerinin yapraklarında sarıyeşil noktalar, çizgiler, damar bantlaşması, boğum aralarında kısalma ve bodurluk meydana gelir (Şekil 62). İlerleyen dönemlerde bu yapraklar mor ve kırmızıya dönmektedir.
Genellikle geç dönemde gözlem yapıldığında besin elementi noksanlığı ile karıştırılmaktadır. Belirtiler MDMV ile benzerlik göstermektedir. Bu belirtilerin görüldüğü alanlarda vektör yoğunluğunun ve türlerinin dikkatle incelenmesi gerekmektedir.
Mısırda Virus Hastalıklarıyla Mücadele
- Dayanıklı çeşitler seçilmelidir.
- Tarla içerisindeki ve kenarındaki yabancı otlar ile bunlar üzerindeki vektörler kontrol edilmeli ve uygun mücadele yöntemi uygulanmalıdır.
- Graminea dışındaki (soya, ıspanak, marul vb.) bitkilerle ekim nöbeti yapılmalıdır.
- Hastalıklı örnekler tarladan uzaklaştırılmadır.
Kimyasal Mücadele
Virüs hastalıklarının kimyasal mücadelesi bulunmamaktadır.
Kaynaklar
Bu makale, T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI’ndan alınmıştır. İçerikte hiçbir değişiklik yapılmamıştır.
Orijinal Makale
Zir. Yük. Müh. Vahdettin AKMEŞE, Dr. Mehmet AYDOĞDU, Dr. Öncül Kaangün CANER, Zir. Yük. Müh. Pelin KELEŞ ÖZTÜRK, Zir. Yük. Müh. Özcan TETİK, Zir. Yük. Müh. Ali Faik YILDIRIM, Zir. Yük. Müh. Erkan YILMAZ, Dr. Abdullah YILMAZ (2017). Mısır Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Ankara: T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI