Patateste Stolbur Hastalığı

Tanımı, yaşayışı ve hastalık belirtileri

Hastalık etmeni, tek hücreli, hücre çeperi olmayan, konukçuları dışında yaşayamayan ve suni besi yerinde kültüre alınamayan fitoplazmadır. Prokaryotik bir organizma olan fitoplazma, konukçu bitkilerin sadece floem dokularında bulunmaktadır. Ayrıca floemden beslenen vektör böceklerinin farklı kısımlarında bulunup çoğalabilmektedir.

Aynı yıl enfekte olmuş bitkilerde hastalığın tüm dönemlerini görmek mümkündür. Uç yapraklarda patates çeşidine bağlı olarak pembe, mor renk değişimi ve külah şeklinde kıvrılma (Şekil 29 a, b) ile boğum aralarında kısalma, boğumlarda kalınlaşma ve koltuk sürgünlerinin kalınlaşması başlar, ileri safhalarda koltuk yumruları görülür (Şekil 29 c). Aynı dönemde kök boğazında havai yumrular da oluşmaya başlar (Şekil 29 d), solma ile birlikte kökler de tamamen ölür. Stolonlara bağlı olarak olgunlaşmamış yumrularda pörsüme meydana gelir. Hastalığın depodaki belirtisi iplik şeklinde çimlenmedir (Şekil 29 e).

Hastalık etmeni vektörler yoluyla taşınır ve bunlar hastalık etmenini aldıktan sonra daima taşıyıcısı olurlar. Yaprak pireleri (Cicadellidae) bu hastalığın vektörü olup, en önemlisi Hyalesthes obsoletus’tur. Euscelis plebejus, Macrosteles leavis, M. fascifrons, Aphrodes bicinctus ve H. mlokosiewiczii hastalığı taşıyan diğer vektörlerdir. Doğada diğer bir yayılma yolu da küskütlerdir (Şekil 30 a), tarla sarmaşığı ise H. obsoletus’un kış konukçusudur (Şekil 30 b).

Hastalık, her türlü vejetatif bitki parçası ile taşınmaktadır; ancak mekanik yolla ve tohumla taşınmamaktadır.

Patateste Stolbur Hastalığı Mücadelesi

Kültürel Önlemler

• Hastalıktan ari sertifikalı tohumluk kullanılmalıdır.
• Tarlada hastalıkla bulaşık olduğu belirlenen bitkiler sökülmeli ve imha edilmelidir.
• Ekim tarihi ve çeşitlerin seçimi vektörlerin doğadaki çıkışına, yoğunluğuna ve kışlağa çekilme durumuna göre ayarlanmalıdır.
• Hastalığın kış konukçusu olan tarla sarmaşığı ile mücadele edilmeli ve tarla civarındaki yabancı otlar imha edilmelidir.
• İpliksi sürgün veren patatesler tohumluk olarak kullanılmamalıdır.
• Tohumluk üretimi etmenin ve vektörü olan Hyalesthes obsoletus’un görülmediği veya yoğunluk göstermediği yerlerde yapılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

Etkin bir kimyasal mücadele yöntemi bulunmamaktadır.