Meyvelerde Kahverengi Çürüklük ve Gövde Zamklanması

Etmenin tanımı, yaşayışı ve hastalık belirtileri

Hastalık etmeni toprak kökenli bir fungustur. Miselyum renksiz ve bölmesizdir. Sporangiumlar genelde küresel, yumurta, armut, elips veya limon şeklinde, sarımsıkahverengi ve papillalıdır. Sporangium içinde 5-40 adet hareketli zoospor bulunur.

Meyve enfeksiyonları ağaçların alt dallarındaki meyvelere, yağmurla sıçrayan zoosporlar tarafından gerçekleştirilir. Ancak rüzgarla karışık yağmurlu günlerde zoosporlar ağacın üst kısımlarındaki meyvelere de ulaşabilir.

Fungus, meyvede yaraya gereksinim duymadan da penetrasyon yapabilir. Meyve yüzeyinde yaranın bulunması inkübasyon süresinin kısalmasına neden olur. Meyvelerde enfeksiyondan 5-8 gün sonra belirtiler oluşur. Penetrasyon için köklerin veya kök boğazının çeşitli nedenlerle yaralanması gereklidir. Zayıf ağaçlarda lentisellerden ve kabuktan da giriş olabilir. Etmen, 5-32°C’de gelişebilmekte ve 24- 28°C sıcaklıklarda optimum gelişme göstermektedir.

Hastalanan meyvelerde kahverengi lekeler oluşur ve meyve zamanla derimsi bir görünüm kazanır. Ağaç üzerinde çürüyen meyveler dökülür. Çürümüş meyvelerin kendine
özgü bir kokusu vardır ve nemli havalarda bu meyveler üzerinde etmenin miselyumundan oluşan bir küf tabakası görülür (Şekil 119).Enfeksiyondan sonra inkübasyon süresi içinde hasat edilen meyveler depolandıklarında, önce sarımsı-kahverengi lekeler daha sonra bu lekeler üzerinde beyaz renkli bir fungal örtü oluşur. Çok yağışlı bölgelerde, yapraklarda ıslak, koyu renkli alanlar gelişir ve hastalığı ilerleyen dönemlerinde yapraklar olgunlaşmadan dökülür, bazen ağaçlar tamamen yapraksız kalır.

Etmenin gövde ve kalın dallarında gelişen enfeksiyonlar daha çok aşı yerinin üzerinde, gövde kabuğunda zamk akıntısı oluşturan büyük yaralar meydana getirir (Şekil 120a). Lekeli kabuk dokusu zamanla kararır ve çatlar. Lekeli kabuk dokusunun altındaki odun dokusunda fungus gelişmez ancak odun dokusunun rengi kahverengileşir.

Turunçgillerde hasat gecikirse hastalıktan dolayı meyve kayıpları artar. Özellikle genç limon ağaçlarında Phytophthora hastalığının meydana getirdiği yara gövdeyi tamamen sararsa ağacın ölümüne neden olur (Şekil 120b).

Hastalık tüm turunçgil yetiştirilen bölgelerde görülmekle beraber, özellikle Akdeniz Bölgesinde yaygındır.

P. citrophthora çok geniş bir konukçu dizisine sahip olup, limon, mandarin, portakal, altıntop, turunç, kaba limon ve ağaç kavunu önemli konukçularındandır.

Turunçgil Meyvelerinde Kahverengi Çürüklük ve Gövde Zamklanması Mücadelesi

Kültürel Önlemler

• Taban suyunun yüksek olduğu arazilerde turunçgil bahçesi tesis edilmemelidir. Bu tip arazilerde bahçe kurulmuş ise, toprak drenajı yapılarak taban suyu seviyesi düşürülmelidir.
• Bahçelerde özellikle ağaç altlarındaki yabancı ot ve diğer bitki artıkları temizlenmelidir ve ara tarımı yapılmamalıdır.
• Fidanlar derin dikilmemeli, aşı yerleri toprak üstünden en az 20 cm yukarıda bırakılmalıdır.
• Özellikle limonlarda meyve enfeksiyonlarını önlemek için hasat sonbaharda yağmurlardan önce tamamlanmalıdır.
• Ağaçların kalın dal ve gövdelerinin değişik nedenlerle yaralanmasından kaçınılmalıdır. Yara yeri oluşur ise aşı macunu ile kapatılmalıdır.
• Kök boğazı enfeksiyonları görülürse ilkbahar aylarında kök boğazı açılmalı, güneşlendirilmeli ve havalandırılmalıdır.
• Salma sulama yerine damla sulama tercih edilmeli, suyun kök boğazına değmesi engellenmelidir.
• Ağaçların taç izdüşümlerinde köklerin yaralanmasına neden olacak toprak işlemelerinden kaçınılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

‍

1. İlaçlama: Sonbaharda yağışlar başlamadan önce yapılmalıdır.
2. İlaçlama: Havalar yağışlı giderse 1. ilaçlamadan 15 gün sonra yapılmalıdır.

Gövde ve kökboğazı enfeksiyonlarına karşı:

Gövde veya kök boğazı enfeksiyonlarında bir uygulama yapılır. Yara yerindeki kabuk temiz bir bıçak ile tamamen temizlenmeli ve özellikle ağaç tacının 1–1,5 metre yüksekliğe kadar olan kısımları iyice ilaçlanmalıdır. Hastalığın mücadelesinde kullanılacak bitki koruma ürünleri aşağıda verilmiştir.

Turunçgil Meyvelerinde Kahverengi Çürüklük ve Gövde Zamklanması İçin Kullanılabilecek İlaçlar

Etkili madde adı ve oranı(%)	Formülasyon tipi	Doz (100 litre suya)	Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün)	Etki mekanizması*
Güvenli olarak tavsiye edilen ilaçlar
Fosetyl-AL % 80	WP/WG	200-300 g (yeşil aksam ilaçlaması)	15	33
Fosetyl-AL % 80	WP/WG	300 g (hasat sonu meyvelerin daldırılması)	15	33
% Thiophanate methyl	WP	60 g	3	1
Geçici olarak tavsiye edilen ilaçlar
Bakır sülfat %25 WP+Sönmüş kireç(%2)**	Suda çözünen kristal	2 kg + 2 kg (gövde ve kalın dal enfeksiyonu)	21	M1
Bakır sülfat %25 WP+Sönmüş kireç(%1)	Suda çözünen kristal**	1 kg + 1 kg (meyve enfeksiyonu)	21	M1