Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli
Erginlerin kanatlı ve kanatsız formları vardır. Türlere göre siyah, yeşil ve gri renkte olup 1,5-2,5 mm büyüklüğündedirler. Genellikle abdomen üzerinde, uzunluk ve şekilleri türlere göre değişen corniculus adı verilen tatlımsı madde salgılamaya yarayan bir çift tüp şeklinde çıkıntı bulunur (Şekil 70a).
Eşeyli yada eşeysiz olarak çoğalabilirler. İlkbaharda döllemsiz çoğalarak koloniler oluştururlar, 25°C de haftada bir döl verirler. Yaz aylarında sıcaklık 40°C’ye ulaştığında doğal ölümler artar ve yoğunlukları azalır.
Turunçgillerin taze yaprak ve sürgünlerinde emgi yaparak zararlı olurlar. Emgi sonucu yapraklar kıvrılıp küçülür ve dolayısıyla gelişmeleri engellenir. Ayrıca çıkarmış oldukları tatlımsı madde nedeniyle fumajine neden olurlar (Şekil 70b). Yaşlı ağaçlarda genellikle fazla yoğunluğa ulaşamadıklarından zararı önemsizdir. A. gossypii, turunçgil yapraklarında kıvrılmaya neden olmaz. A. spiraecola ve T.auranti ise kıvrılmalara neden olur (Şekil 70c). Bazı Yaprak Bitleri, Turunçgillerde Tristeza hastalık etmeni virüslerin de taşıyıcısıdır.
Doğal düşmanları
Ülkemiz turunçgil bahçelerinde 50’ye yakın doğal düşmanı saptanmıştır. Tespit edilen doğal düşmanlardan parazitoitler ve predatörler aşağıda verilmiştir.
Parazitoitler
- Lysiphlebus confusus T.-E. (Hym.: phididae)
- Lysiphlebus fabarum (Mars) (Hym.: phididae)
- Aphidius colemani V. (Hym.: phididae)
- Trioxys angelicae Hal. (Hym.:Braconidae)
- Binodoxys angelicae (Hym.:Braconidae)
- Phachyneuron aphidis Bouche (Hym.:Pteromalidae)
- Aphidaencyrtus aphidivorus Mayr. (Hym.:Encyrtidae)
Predatörler
- Chrysoperla carnea Steph. (Neu:Chrysopidae)
- Chrysoperla prasina (Burmeister) (Neu:Chrysopidae)
- Exochomus quadripustulatus L. (Col.:Coccinellidae)
- Coccinella septempunctata L. (Col.:Coccinellidae)
- Propylaea quatuordecimpunctata L. (Col.:Coccinellidae)
- Scymnus spp. (Col.:Coccinellidae)
- Synharmonia conglobata (L.) (Col.:Coccinellidae)
- Adalia decempunctata (L.) (Col.:Coccinellidae)
- Campyloneura virgula (H.S.) (Hem.: Lygaeidae)
- Heterotoma dalmatinum Wgn. (Hem.: Lygaeidae)
- Syrphus balteatus Deger (Dip.:Syrphidae)
- Melanostoma mellimum (L.) (Dip.:Syrphidae)
- Aphidoletes aphidimyza Rond (Dip.: Cecidomyidae)
Turunçgilde zararlı Yaprak Bitleri'nin doğal düşmanlarına örnek olarak Coccinella septempunctata (Şekil 71a, b, c), Chrysoperla carnea (Şekil 71d ve 72a), Heterotoma dalmatinum (Şekil 72b) ve Campyloneura virgula (Şekil 72c)’da verilmiştir.
İlgili Ürünler
Turunçgil Yaprak Bitleri Mücadelesi
Kültürel Önlemler
Mücadelesinde başarılı olabilmek için bahçedeki yabancı otlar temizlenmeli, ayrıca gereğinden fazla azotlu gübre kullanılmamalıdır.
Biyolojik Mücadele
Turunçgillerde etkili ve çok sayıda doğal düşmanı bulunmaktadır. İlkbahar başlangıcında çıkan ve hızla çoğalan Yaprak Bitleri'nin arkasından gelen yararlılar, yaz başlarına kadar zararlıyı baskı altına alırlar. Faydalı türlerin varlık ve etkinliklerini artırmak için öneri dışı ilaç kullanılmamalıdır.
Kimyasal Mücadele
İlaçlamaya karar vermeden önce bahçedeki zarar oranları ve türler belirlenmelidir. İlkbaharda ağaçlar kontrol edilmeli ve ağaç başına ortalama 15’ten fazla sürgün bulaşıksa bahçedeki parazitoid ve predatörlere etkisi az olan spesifik afisitler kullanılmalıdır. Genel olarak ilaçlamalardan kaçınılmalı veya nokta ilaçlama yapılmalıdır. Pirimicarb etkili maddeli ilaçlar A. gossypii’ye karşı etkisizdir. Yaz aylarında ilaçlamalardan kesinlikle kaçınılmalıdır. Zararlının mücadelesinde kullanılacak bitki koruma ürünleri aşağıda verilmiştir.
Turunçgil Yaprak Bitleri İçin Kullanılabilecek İlaçlar
Etkili madde adı ve oranı(%) | Formülasyon tipi | Doz (100 litre suya) | Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün) | Etki mekanizması* |
---|---|---|---|---|
Güvenli olarak tavsiye edilen ilaçlar | ||||
Pirimicarb % 50 | WP-WG | 30 g (T. aurantii, A. citricola, M. persicae ve A. craccivora) | 21 | 1A |
Spirotetramat 100 g/l | SC | 75 ml (Pamuk yaprak biti, Turunçgil yeşil yaprakbiti) | 14 | 23 |
Kaynaklar
Bu makale, T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI’ndan alınmıştır. İçerikte hiçbir değişiklik yapılmamıştır.
Orijinal Makale
Ali ÖZTOP, Dr. Abdullah YILMAZ, Dr. Mehmet KARACAOĞLU,Dr. Adalet HAZIR, Dr. Melike YURTMEN, Ali KARATAŞ, Dr. Münevver KODAN, Bengi TOPKAYA KÜTÜK, Nuri ARI, Bilgin GÜVEN, Dr. Öncül K. CANER, Dr. Ercan CANIHOŞ, Selda ÇALIŞKAN, Fatih TOLGA, Dr. Serdar EYMİRLİ, İlker KURBETLİ, Dr. Yasemin SABAHOĞLU (2017). Turunçgil Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Ankara: T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI