Turunçgilde Kırmızı Örümcek

Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli

Ergin dişiler 0,32-0,37 mm boyunda oval şekilli olup, genellikle kırmızı kadife rengindedir (Şekil 37a). Fakat açık kırmızıdan mora kadar değişen renklerde olanları da vardır. Erkekler, dişilerden daha küçük, uzunca, arkaya doğru sivri ve fazla noktalıdır. Erkek ve dişiler vücutlarının üst kısımlarında kabarcıklardan çıkan uzun kıllarla kolayca tanınırlar. Erginleri 4, larvalar 3 çift bacaklıdır.

Yumurtaları açık kırmızı renkte, soğan şeklinde olup, ucunda sap kısmı vardır (Şekil 37b ve 38a). Sap sonunda da çadırı andıran iplikçikler bulunur. Yumurtalarını yaprak, meyve ve sürgünlere bırakılabilir. Bir dişi günde 2-3 adet olmak üzere ömrü boyunca 20-50 adet yumurta bırakabilir.

Yumurtadan çıkan larva 0,20 mm boyunda olup üç çift bacağa sahiptir. Takiben dört çift bacağa sahip protonimf ve deutonimf dönemlerinden sonra ergin olur. Yumurtadan ergin oluncaya kadar geçen süre sıcaklığa bağlı olarak 2-5 haftadır. Yılda 12-15 döl verebilir.

Kışı ergin veya yumurta döneminde geçirirler. Akar popülasyonu ilkbahar ve sonbaharda yüksek yoğunluğa ulaşabilir. Genellikle limon’u tercih ederse de doğal dengesi bozulmuş bahçelerde tüm turunçgil türlerinde büyük zarar yapabilir. Ergin, nimf ve larvalar yaprak ve meyveleri sokup emmek suretiyle beslenir, emgi yerlerinde soluk sarı grimsi veya gümüşi lekeler meydana getirirler (Şekil 38b). Böyle yapraklar solarak kurur, dökülür ve sürgünler ölür. Yoğun bulaşık ağaçlarda meyve dökümü artabilir. Sıcak ve kuru havalar nedeniyle meydana gelen meyve dökümü akar zararı ile karıştırılmamalıdır.

Yaşlı yapraklardan genç ve taze yapraklara doğru göç ederler. Turunçgil kırmızı örümceğinin potansiyel zararı, ağacın sağlığı, sulama ve hava koşulları ile ilişkilidir. Hastalık nedeniyle zayıflamış ağaçlara düşük akar popülasyonu bile önemli zarar verebilir. Turunçgil bahçelerinde, kışın bu akarın her dönemi bulunabilir.

Doğal düşmanları

Turunçgil kırmızı örümceğinin en önemli doğal düşmanlarını Acarina takımının Phytoseiidae familyasına bağlı predatörler oluşturmaktadır. Türkiye’nin değişik yörelerindeki turunçgil bahçelerinde Phytoseiidae familyasına bağlı 9 tür saptanmıştır (Şekil 39a).

Phytoseiid’ler özellikle geniş etki spektrumlu insektisitlerin kullanılmadığı, doğal dengenin korunduğu turunçgil bahçelerinde genellikle yaprakların alt yüzünde çok miktarda bulunur. Turunçgil kırmızı örümceğinden daha büyük ve saydam olup hızlı hareket eder.

Yumurtaları oval, açık renkli ve akar yumurtalarından yaklaşık 2 kat büyüktür. Bir ergin dişi Phytoseiid’in (örneğin, Amblyseius limonicus) günde yaklaşık 22 adet akar nimfini tükettiği bilinmektedir. Phytoseiidler; turunçgil kırmızı örümceğinin düşük popülasyon düzeylerinde bile polen tozları, thrips larvaları, kırmızı kabuklu bit larvaları, nektar ve balözü gibi alternatif besinlerle de beslendiği için varlıklarını devam ettirebilirler. Phytoseiid’lerin çoğunluğu spesifik akar predatörleridir.

Turunçgil kırmızıörümceğinin predatörleri aşağıda verilmiştir.

• Anthoseius recki (Wainstein) (Acarina: Phytoseiidae)
• Amblyseius finlandicus (Ouds.) (Acarina: Phytoseiidae)
• Amblyseius largoensis (Muma) (Acarina: Phytoseiidae)
• Amblyseius potentillae (Garman) (Acarina: Phytoseiidae)
• Amblyseius rubini S.A. (Acarina: Phytoseiidae)
• Amblyseius stipulatus Athias-Henriot (Acarina: Phytoseiidae)
• Euseius scutalis (Athias-Henriot) (Acarina: Phytoseiidae)
• Phytoseius finitimus Ribaga (Acarina: Phytoseiidae)
• Typhlodromus athiasae P.-S (Acarina: Phytoseiidae)
• Typhlodromus psyllakisi S.-R (Acarina: Phytoseiidae)
• Paraseiulus subsoleiger Ribaga (Acarina: Phytoseiidae)
• Scymnus quadriguttatus Fürsch. (Col.:Coccinellidae)
• Scymnus levaillanti (Mulsant) (Col.:Coccinellidae)
• Scymnus rubromaculatus Goeze. (Col.:Coccinellidae)
• Clitostethus arcuatus (Rossi) (Col.:Coccinellidae)
• Stethorus gilvifrons Muls. (Col.:Coccinellidae)
• Stethorus punctillum Weise (Col.:Coccinellidae)
• Conventzia hageni Banks. (Neu.:Hemerobiidae)
• Semidalis aleyrodiformis (Stephens) (Neu.:Hemerobiidae)
• Orius minutus L. (Hem.:Anthocoridae)
• Cardiastethus nazarenus Reuter (Hem.:Anthocoridae)
• Scolothrips longicornis Priesner (Thys.:Thripidae)

Turunçgillerde bulunan önemli diğer akar predatörleri de Stethorus ve Scymnus türleridir (Şekil 39a, b, c, d). Stethorus türleri 1,2-1,5 mm boyunda siyah renkli küçük coccinellidlerdir. Özellikle akarların orta ve yüksek popülasyon yoğunluğuna ulaştığı durumlarda, popülasyonun hızla düşmesinde önemli rol oynarlar. Yumurtadan ergin oluncaya kadar geçen süre 2 hafta kadardır. Bir ergin Stethorus günde yaklaşık 40 adet ergin akarı tüketebilir.

Larva dönemleri ilerledikçe tükettikleri akar sayısı artar. Turunçgillerde bulunan ve özellikle yüksek akar popülasyonlarında görülen Altı noktalı thrips (Scolothrips longicornis Priesner (Thys.:Thripidae)) de önemli spesifik akar predatörlerinden birisidir (Şekil 39f).

Turunçgilde Kırmızı Örümcek Mücadelesi

Kültürel önlemler

Bahçelerin mümkün olduğu kadar temiz ve bakımlı olmasına özen gösterilmelidir. Güneşlenme ve hava akımını sağlayacak şekilde tekniğine uygun bahçe tesis edilmeli ve budama yapılmalıdır. Tozlu yol kenarlarına bahçe kurulmamalı yada yollar asfaltlanarak toz oluşumu engellenmelidir.

Biyolojik mücadele

Turunçgil kırmızı örümceği tozlu olmayan, geniş etki spektrumlu insektisitlerin kullanılmadığı bahçelerde genellikle doğal düşmanları tarafından baskı altında tutulmaktadır. Doğal dengeyi korumak için tavsiye dışı ilaç kullanılmamalıdır. Böylece mevcut faydalıların varlık ve etkinlikleri artırılmış olacaktır. Yazlık yağların predatör akarlara önemli olumsuz etkisi yoktur.

Kimyasal mücadele

Bölgelere göre değişmek üzere şubat-mart aylarında yaprakların alt ve üst yüzlerindeki hareketli bireyler sayılır. Alınan 10 yaprakta 3’ten az sayıda kırmızı örümcek varsa ilaçlama yapılmamalı, 4-9 arasında ise yazlık yağlarla ilaçlama yapılmalı, 10 ve daha fazla ise yani yaprak başına 1’ den fazla kırmızı örümcek bulunuyorsa akarisitlerden birisi kullanılmalıdır. İlaçlamaya zararlı taze sürgünlere geçmeden önce yani çiçeklenmeden önceki devrede başlanmalıdır. Bu devre geçirilmiş ise meyve bağladıktan bir hafta sonra da ilaçlama yapılabilir. Kükürtlü ilaçlar kullanıldığında en az 1 ay geçmeden yazlık yağ kullanılmamalıdır.

Zararlının mücadelesinde kullanılacak bitki koruma ürünleri aşağıda verilmiştir.

Turunçgilde Kırmızı Örümcek İçin Kullanılabilecek İlaçlar

Etkili madde adı ve oranı(%)	Formülasyon tipi	Doz (100 litre suya)	Son ilaçlama ile hasat arası   süre (gün)	Etki mekanizması*
Güvenli olarak tavsiye edilen ilaçlar
Etoxazole 110 g/l	SC	25 ml	21	10B
Spirodiclofen 240 g/l	SC	20 ml	14	23
Kontrollü olarak tavsiye edilen ilaçlar
Yazlık yağ 700 g/l	EM	1,5 lt	21	-
Yazlık yağ 850 g/l	EM	1,25 lt	21	-
Kükürt % 80	WP/WG	600 g	7	M2
Geçici olarak tavsiye edilen ilaçlar
Fenazaquin 200 g/l	SC	12,5 ml	28	21
Pyridaben % 20	WP	40 g/l	3	21A
Fenbutatin oxide	SC	60 ml	10	12B