Fındık Yetiştiriciliğinde Örnekleme ve Kontrol Yöntemleri

Bu içerik, Fındık zirai mücadelesinin bir parçasıdır. Bu kategorideki tüm mücadele yöntemlerini ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.

Örnekleme yöntemleri ile zararlı, hastalık ve yabancı otların yoğunlukları belirlenir ve zararlıların ekonomik zarar eşiğine ulaşıp ulaşmadıkları saptanır. Ekonomik zarar eşiğine ulaşan zararlılarda, kritik biyolojik dönemleri ve doğal düşmanlarının popülasyon yoğunlukları dikkate alınarak mücadeleye karar verilir.

Fındık bahçelerinde zararlı, hastalık, yabancı ot ve doğal düşmanlar ile ilgili örnekleme yöntemleri, aşağıda ana başlıklar halinde verilmiştir:

Zararlıların ve Faydalıların Örnekleme Yöntemleri

Çarşaf Yöntemi

Bu yöntem daha çok Fındık kurdu (Curculio nucum L.)’nun ergin çıkışını ve yoğunluğunu tespit etmede kullanılmaktadır. Bunun için 1-10 dekar büyüklükteki bahçelerde 10 ocak; 10-30 dekar büyüklükteki bahçelerde 20 ocak; 30 dekardan büyük bahçelerde 30 ocağın altına 3 x 3.5 m’lik beyaz bir çarşaf serilerek silkelenir. İşlem sabah erken veya akşam üzeri sakin rüzgarsız ve yağışsız günlerde yapılmalıdır. Çarşafa düşen böcekler hızla sayılıp kaydedilmelidir.

Sürgün Yöntemi

Sürgün yöntemi, kışı dallarda geçiren virgül kabuklu biti, koşniller ve diğer yazıcı böcek delikleri, kırmızı örümcek ergin veya yumurtaları vb. zararlıların sayımı amacıyla kullanılmaktadır. Bunun için kış aylarında ocaklardaki iki yıllık dallarından her ocakta 10 cm uzunluğunda bir dal olmak üzere 20 ocaktan toplanan dallar, makası ile kesilerek bir torba içerisinde laboratuara getirilir. Bu dallar gözle, lupla veya binoküler mikroskopla kontrol edilerek mevcut zararlılar veya zarar belirtileri sayılır. Sayım sonucunda zararlının bulunması durumunda, zararlının özelliğine göre ilkbaharda gözlemler yapılarak mücadele zamanları saptanır ve ekonomik zarar eşiğine ulaşmışsa mücadelesi yapılır. Bu yöntemin kış aylarında bir defa yapılması yeterlidir.

Gözle İnceleme Yöntemi

Fındık bahçelerinin dal, tomurcuk, yaprak, sürgün ve çotanaklarındaki zararlıların tespiti için bu yöntem başarıyla uygulanmaktadır. Bahçedeki zararlıların durumuna göre haftada bir olmak üzere sonbahara kadar sayımlara devam edilir. Bahçeyi temsil edecek şekilde değişik fındık ocaklarından 100 adet bitki aksamı gözle kontrol edilir. Dallarda kabuklu bit, koşniller, dalkıran delikleri aranır. Sürgünlerde ise kozalak akarı, uçkurutan galerileri ve fındık filiz güvesi zararı aranır. Yapraklarda fındık filiz güvesi, fındık gal sineği, fındık yaprak biti Amerikan beyaz kelebeği larva kümeleri sayılır. Bahçelerde yaprak biti ve kırmızı örümcek tespit edilmişse tesadüfen 25 yaprak toplanarak naylon torba içerisinde laboratuvara getirilir. Daha sonra
fırçalama aleti yardımıyla sayımları yapılır. Çotanaklarda ise fındık gal sineği ve karamuklu meyveler sayılmalıdır.

Darbe Yöntemi

Darbe yöntemi, fındık bahçelerinde hareketli zararlı ve faydalı böceklerin tespitinde kullanılmaktadır. Bunun için, 0,25 m2 alanı olan bezden yapılmış alt kısmında öldürme şişesi bulunan darbe aleti ve ucuna lastik boru geçirilmiş bir sopaya ihtiyaç vardır. Fındık ocaklarının 4 yönünden olmak üzere 25 ocakta toplam 100 dalın altına darbe aleti tutularak diğer eldeki sopa ile dala ani darbe vurulmak suretiyle dal üzerinde bulunan hareketli böcekler darbe aletinin içerisine düşürülür. Alt kısmına monte edilmiş öldürme şişesine toplanan böcekler toplanır. Darbe işlemi bittikten
sonra, öldürme şişesinde toplanan böcekler laboratuvara getirilir. Böcekler zararlı ve faydalı olarak tasnif edilerek sayılıp kaydedilir. Darbe yöntemi uygulamasına fındıkların yaprak açım döneminde başlanır ve haftada bir olmak üzere Temmuz ayı sonuna kadar devam edilir.

Fungal Hastalıkların Örnekleme Yöntemi

Fındık yaprak, tomurcuk, çotanak, dal ve sürgünlerinde gözlemler yapılır. Yaprak lekeleri, tomurcuk ve sürgün yanıklığı, çotanakta çürüme ve yanıklık, dallarda kanser oluşumu ve odun çürüklükleri belirtileri gösteren bitkilerden örnekler alınır.

Ayrıca gelişme geriliği ve kuruma gösteren bitkilerin kök kısımları açılarak kök ve kök boğazı incelenir. Kök ve kök boğazında nekroz ve/veya bir fungal yapının görüldüğü, canlılığını sürdürmekte olan bitkiler kökleri ile sökülür. Alınan örnekler kağıt ile sarılır naylon torba içinde en kısa sürede analiz edilir veya en kısa sürede ilgili enstitüye gönderilir.

Bakteriyel Hastalıkların Örnekleme Yöntemi

Fındığın yaprak, tomurcuk, çotanak, sürgün ve dallarında hastalık belirtileri yönünden gözlemler yapılır. İlkbaharda tomurcuk ölümleri ve sürgün uçlarında nekrozlar gözlenen bitkilerden ve kanserli dokulardan örnekler alınır. Çok fazla kurumuş örnekler yerine hasta ve sağlam dokuları birlikte içeren örneklerin alınmasına özen gösterilmelidir.