Elma ve Armutta Pseudomonas Çiçek Yanıklığı

Etmenin tanımı, yaşayışı ve hastalık belirtileri

Birçok bitki türünü hastalandırabilen Pseudomonas syringae pv. syringae elma ve armutta Pseudomonas çiçek yanıklığını oluşturur. Hastalık etmeninin optimum gelişme sıcaklığı 28-30°C, maksimum 35°C, minimum 1°C’nin altındadır.

Pseudomonas çiçek yanıklığı serin ve nemli havalarda oluşur. Yağmur ve özellikle de çiçeklenme döneminde görülen düşük sıcaklık veya don çiçek enfeksiyonlarının
oranını artırır. Bakteri çok sayıda bitki türünün yüzeyinde belirti vermeden yaşamını sürdürür ve gelişir. Sıçrayan yağmur damlaları ve böcekler ile yayılır.

Bakteri, yara yerlerinden bitkiye giriş yapar. Bakteri oluşturduğu bir protein sayesinde buz çekirdeği aktivitesi gösterir ve don yaralarını artırır. Bu aktivite bitkilerin normalden daha yüksek derecelerde don zararı görmesine yol açar.

Hastalığa karşı armut çeşitleri elma çeşitlerinden daha duyarlıdır. Çiçek yanıklığı, yaprak lekeleri, dallarda geriye doğru ölüm, dormant gözlerde ölüm
ve kabukta çöküntü ve çatlamalar (kanser) hastalık etmeninin oluşturduğu belirtiler arasındadır.

Armut ağaçlarında enfekteli gözler ilkbaharda açılamaz, kurur ve ölür. Çiçeklenme sonrası belirtiler gelişen meyvenin kaliks kenarının siyahlaşması, demetteki yapraklar etkilenmeden çiçeklerin siyahlaşması veya çiçek ve yaprakları ile birlikte demetlerin tamamen ölümü şeklindedir (Şekil 110). Çiçeklenme sonrası enfeksiyonlarda ayrıca meyve ve yapraklarda parlak siyah lekeler oluşur.

Sürgünlerin ucu kahverengi siyaha döner ve ölür. Sürgün üzerinde oluşan kabuk kanserleri kahverengi, düzensiz lekeler şeklinde başlar ve lekelerin üzerindeki dış kabuk zamanla kağıt gibi soyulur.

Pseudomona çiçek yanıklığı hastalığının belirtileri Ateş yanıklığı hastalığının belirtileri ile çoğunlukla karıştırılabilir. Her iki hastalığın belirtilerini birbirinden ayırt etmede aşağıda sıralanan farklılıklar dikkate alınabilir.

• Enfeksiyonlar ve belirti oluşumu genelde daha erken dönemde olur.
• Enfeksiyonlar başlangıç noktasında kalarak nadiren meyve dalcığından aşağıya ilerler, genelde ağacın alt kısımlarında sınırlı kalır, buna karşın Ateş yanıklığı hastalığında uygun koşullar oluştuğunda enfeksiyonlar hızla ilerleyerek ağacın tamamını sarar.
• Enfekteli dokuların üzerinde, Ateş yanıklığı hastalığının tipik belirtisi olan, bakteriyel akıntı oluşmaz.
• Vejetasyonun ileri dönemlerinde genç sürgünlerin canlı ve nekrotik dokusu arasında keskin sınır bulunur.
• Yanıklık gösteren sürgünlerin dibinde dış kabuk soyulur.
• Ateş yanıklığı hastalığı için çok tipik olan “çoban değneği” şeklindeki sürgün ucu kıvrılmaları görülmez.
• Yaprak ve meyve enfeksiyonlarında kuru ve lokal lekeler oluşur.
• Hastalık çiçeklere daha çok zarar verir, dal ve gövde ölümleri ise nadiren gerçekleşir.

Pseudomonas çiçek yanıklığı hastalığı, meyve dalcıklarının ve yapraklarının sayısında azalmaya ve önemli ürün kayıplarına neden olabilir. Çeşide ve yetiştirme bölgesine bağlı olarak armutlar tomurcuk döneminden erken meyve tutumu dönemine kadar duyarlıdır.

Elmada erken çiçeklenme döneminde enfekte olan meyve gözleri gelişemez, kahverengileşir, kağıt gibi olur ve dökülebilir. Daha geç gerçekleşen enfeksiyonlarda çiçek petalleri ve sapları etkilenir ve meyve demetinin dip kısımları kahverengileşir veya siyahlaşır. Enfeksiyon genelde meyve demetinden öteye gitmez, ancak bazen meyve dalları ölür. Çiçekte görülen belirtiler Ateş yanıklığı hastalığının belirtilerine çok benzer, ancak bu hastalıkta enfekteli kısım üzerinde bakteriyel akıntı görülmez.

P. syringae pv. syringae armut ve elmanın yanı sıra kiraz, kayısı, şeftali, erik gibi sert çekirdekli meyve türlerinde ve bunun yanında turunçgil, badem, ceviz, gül, leylak, zakkum gibi çeşitli bitkilerde ve hatta pek çok otsu bitki türünde zarar yapmaktadır.

Elma ve Armutta Pseudomonas Çiçek Yanıklığı Mücadelesi

Kültürel Önlemler

• Ağaçlar don zararından korunmalıdır.
• Ağaçlar üzerindeki enfekteli dallar sıcak ve kuru havalarda kesilerek yakılmalıdır.
• Budamada kullanılan aletler her seferinde %10’luk sodyum hipoklorite daldırılarak dezenfekte edilmelidir.
• Bahçede yabancı ot mücadelesi yapılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama zamanı

Birinci ilaçlama, sonbaharda yaprakların %75’i döküldüğünde,

İkinci ilaçlama, ilkbaharda gözler uyanmadan önce yapılır.

Kullanılan bitki koruma ürünleri ve dozları Ek 4’ de verilmiştir.