Bağda Kav Hastalığı

Tanımı, yaşayışı ve belirtileri

Kav hastalığına neden olan fungal etmenler birden fazladır ve Basidiomycota şubesinde yer almaktadır.

Özellikle yaşlı bağlarda sorun olan Kav Hastalığı “Black measles, Apoplexy, Esca, Folletage, White root, Esca proper, Vine decline, Sunstroke” gibi farklı isimlerle anılmaktadır.

Hastalık tablosunun ana nedeni patojenlerin ürettikleri lakkaz ve peroksidaz enzimlerinin asmanın odun dokusundaki lignini tahrip etmesi ve böylelikle su
iletiminin sekteye uğraması sonucunda yeşil aksamda solgunluk, gelişme geriliği ve hatta kuruma belirtilerinin ortaya çıkmasıdır. Belirtiler asmanın tamamında veya yalnızca bir kısmında görülebilir. Hastalığın iki belirti tipi vardır. Birincisinde hastalık kronik seyreder ve yapraklardaki belirtilerle kendisini belli eder. İkincisinde ise akut bir seyir vardır ve asma aniden ölür. Buna apoplexy (inme) adı verilir.

En yaygın ve tipik belirti yapraklarda görülür. Asmada önce gözlerin uyanmasında bir gecikme fark edilir. Belirtiler çiçeklenmeden sonra, yaz aylarında veya sonbahar
başlangıcında, önce sürgünün alt kısmındaki yaşlı yapraklarda başlar, sonra tüm yapraklarda ortaya çıkar. Yapraklar doğal yeşilliğini yitirir ve zamanla sararır. Yapraklarda damar araları önce sararır, daha sonra kızıl kahverengi renge dönüşür. Damarlar nispeten yeşil kalır. Bu yapraklar kururlar ve vaktinden önce dökülürler (Şekil 86a).

Taneler üzerindeki belirtiler tane bağlama ile olgunlaşma arasındaki herhangi bir zamanda, tüm salkımda ya da dağınık olarak tanelerin yüzeyinde önce koyu mor noktalar şeklinde ortaya çıkar. Daha sonra bu lekeler birleşerek tüm taneyi kaplayabilir (Şekil 86b). Yaprak ve tanelerdeki bu belirtilere etmenlerin ürettikleri toksinler (pulluans, scytalone ve isosclerone) neden olmaktadır. Bu belirtileri sadece fungal etmenlerin varlığı değil, asmanın yaşı, çeşidi, üretim materyali, budama, yaraların korunması, iklim koşulları, toprak yapısı, sulama ve arazinin eğimi de etkilemektedir.

Hastalıklı asmaların gövde ve kalın dallarının enine kesitinde, merkezin çevresinde açık renkli yumuşak dokulu hastalıklı kısmın, daha koyu renkli sert dokulu bir kuşakla çevrilmiş olduğu görülür. Yıldan yıla asmanın içi kavlar, kavlama içten dışa doğru olur (Şekil 86c). Bazen çok sıcak yaz aylarında adeta yıldırım çarpmış gibi yaprakların birden bire solup kuruduğu, genç sürgünlerin bunu izlediği ve asmanın aniden öldüğü görülür.

Kav hastalığının yayılışında en büyük faktör budama aletleridir. Bununla birlikte kök ve bitki artıklarını içeren toprak kümeleri yoluyla da yayılımı mümkündür. Kav hastalığı ülkemizde bağ yetiştiriciliği yapılan tüm bölgelerde görülebilmektedir.

Bağda Kav Hastalığı Mücadelesi

Kav hastalığının epidemiyolojisi tam bilinmediğinden mücadelesi zordur. Günümüzde hastalığın etkili bir kimyasal mücadelesi yoktur. Bu nedenle kültürel önlemler hastalıkla mücadelede öne çıkmaktadır.

Kültürel Önlemler

Hastalık daha çok yaşlı asmalarda görüldüğünden, çok yaşlı, verimden düşmüş hastalıklı asmalar sökülmeli ve imha edilmelidir. Toprağı birkaç yıl dinlendirdikten sonra bu alanlara yeniden dikim yapılmalıdır.

• Kav hastalığının bulunduğu bağlarda, hastalığın sağlıklı asmalara bulaşmasını önlenmek için hastalıkla bulaşık olduğu şüphesi bulunan asmalar işaretlenerek en son budanmalı ve bir asmadan diğerine geçerken budama alet ve ekipmanları %10’luk sodyum hipoklorit ile dezenfekte edilmelidir.
• Hastalıklı asmalardan üretim materyali alınmamalıdır.
• Büyük budama yaraları aşı macunu ve benzeri maddelerle kapatılmalıdır.
• Budama artıkları imha edilmelidir.