Çiçek Tripsleri

Tanımı, Yaşayışı ve Zarar Şekli

Zararlının iki türü belirlenmiştir. F. intonsa daha önce hakim tür iken, son yıllarda bazı alanlarda F. occidentalis hakim tür haline gelmiştir. Ayrıca her iki tür aynı çiçek içerisinde birlikte bulunabilir. Bu iki türden F. occidentalis aynı zamanda kırmızıörümceklerin predatörleri arasında yer almaktadır.

Frankliniella intonsa

Erginlerin vücut uzunluğu 1,2-1,6 mm’dir. Dişiler, koyu kahverengiden siyahımsı kahverengiye kadar değişen renktedir. Gözler belirgin olarak çevrelenmiş, vücut genellikle kırmızı ya da açık kahverengidir (Şekil 75). Kanatlar açık, özellikle uçlarında açık sarımsı gri renkte saçaklar bulunur. Yumurtalar fasulye biçiminde, yaklaşık 300 mikron boyunda ve bitki dokusu içine bırakıldığından gözle görülmez. Larvanın her iki dönemi de açık portakal sarısı renkte olup 1 mm, pupa ise açık sarı renkte olup 1 mm uzunluktadır. Kışı ergin halde çeşitli bitkilerde geçirir. Pamuğun taraklanmaya başlaması ile birlikte ortaya çıkarlar. Yumurta, larva ve pupa dönemlerinin her biri 1-3 gün olup, toplam gelişme süresi 7-16 gündür. Erginlerin yaşam süresi 18-49 gün olup bir dişi 11-76 yumurta bırakır. Yumurta bırakmak için en uygun sıcaklık 28°C’dir

Frankliniella occidentalis

Erginlerinin vücut uzunluğu 1,3-1,9 mm’dir. Rengi mevsime göre soluk sarıdan açık kahverengiye kadar değişen tonlarda olabilir. Vücudu ince, uzun ve yassıdır. Uzun ve dar kanatlarının kenarları iplik gibi tüylere sahiptir. Yumurtaları fasulye biçiminde saydam olmayan opak görünümlü, 200 mikron uzunluğundadır. Nimfleri 0,4 mm uzunluğunda ve parlak kırmızı gözlere sahiptir. Nimf ve erginler şekil olarak birbirine benzer. İki larva döneminden birincisi yarı saydam, ikincisi altın sarı renklidir. Pupa rengi beyazdır.

F. occidentalis’in üremesi en fazla 30°C’de olur, 35°C’den sonra gelişme durur. En uygun sıcaklık olan 25°C’de popülasyon 4 gün içinde iki katına çıkar. Üreme şekli hem seksüel, hem de aseksüeldir. Kışı ergin halde çeşitli bitkilerde geçirir. Pamuğun taraklanmaya başlamasıyla birlikte ortaya çıkar. Bir dişi yaşamı boyunca yaprak ve çiçeklerin parankima hücrelerine 30-150 yumurta bırakabilir. Bir dölünü 30°C’de 15 günde tamamlar. Aktif olarak beslendiği iki larva dönemi geçirir. Genellikle toprakta, bazen de çiçekte pupa olur. Ergin olduktan 72 saat sonra yumurta bırakmaya başlar ve yaşamı boyunca aralıklı olarak devam eder.

Çiçek tripsleri genellikle, temmuz ayının ikinci yarısından itibaren görülmekte ve ağustos ayı ortalarına doğru yoğunluk maksimuma çıkmaktadır (Şekil 75b). Özellikle geç ekim yapılan pamuk alanlarında, popülasyonun çok yüksek olması durumunda, erginler çiçekte, larvalar ise daha çok kozalar üzerinde beslenerek çiçek ve yeni oluşan kozaların dökülmesine ve olgun kozaların da erken açmasına sebep olur. Ancak ülkemiz pamuk alanlarında ekonomik olarak bir zarara neden olmamaktadır. Bu cinse ait türler pamuk bitkisinin özellikle çiçek ve çiçek tomurcuklarında emgi yaparak zararlı olur. Yoğun popülâsyonlarda verimi azaltır. Ayrıca büyük ve olgun kozalarda, yoğun popülâsyonlarda oluşan emgi zararı sonucunda tam açılmayan ve “Çıtırık koza” olarak adlandırılan koza oluşumuna neden olurlar.

Doğal Düşmanları

Ülkemizde tespit edilen doğal düşmanlar aşağıda verilmiştir.

Predatörler

• Chrysoperla carnea (Steph.) Neu.: Chrysopidae
• Orius spp. Hem.:Anthocoridae

Çiçektripsleri Mücadelesi

Kültürel Önlemler

Bu zararlının mücadelesinde en etkili yöntemin kültürel önlemler olması nedeniyle zararlı ile bulaşık alanlarda geç ekimden kaçınılmalıdır. Sık ekilen pamuk tarlalarında daha fazla zarara neden olduğu için ekim normlarına uyulmalıdır.

Kimyasal Mücadele

Pamuk ekim alanlarında ekonomik anlamda bir zarara neden olmadığından kimyasal mücadele önerilmemektedir.