Tanımı, Yaşayışı ve Zarar Şekli
Yaprak Pireleri nimf ve ergini yeşilimsi sarı renkte, erginler yaklaşık 3 mm boyundadır. Nimf ve erginlerin, yaprağın alt yüzeyinde yan yan ve hızlı hareketleri karakteristik özellikleridir (Şekil 16. a-b.) Zararlı tüm pamuk mevsimi süresince görülmekle beraber daha çok birinci sulamadan sonra taraklanma devresini takiben bulaşmaların başlaması ile birlikte popülasyonunda artış görülür. Ergin dişiler yumurtalarını bitki dokusuna bırakırlar. Yumurtadan çıkan nimfler 5 gömlek değiştirdikten sonra ergin olurlar. Yumurtadan ergin oluncaya kadar geçen süre 10-25 gündür. Kışı ergin olarak geçiren pamuk yaprakpireleri yılda ortalama 8 döl verir.
Ergin ve nimfler yaprakların alt yüzünde bulunur ve bitki özsuyu ile beslenerek zarar yapar. Yaprakların alt yüzeyinde emgi yerlerinde siyah noktalar oluşur. Zararlının emgisi sonucu yapraklar uçtan itibaren önce sararır, sonra kızarır ve dokular sertleşerek aşağı doğru kıvrılır (Şekil 17). Yoğun popülasyonlarda gelişmede durgunluk göze çarpar, yaprak ve tarak dökümüne neden olur.
Pamuk Yaprak Pireleri bitkiye verdiği emgi zararının yanı sıra bitki bünyesine zehirli salgı salgılayarak da zararlı olur. Salgılanan toksik maddeler yaprağın floem dokusu hücrelerinde hipertrofi meydana getirir. Bu ise özsu taşınmasında tıkanıklıklara neden olur. Pamuk yetiştirilen alanların tümünde görülür.
Doğal Düşmanları
Pamuk Yaprak Pireleri'nin, birçok doğal düşmanı bulunmaktadır (Şekil 18). Ülkemizde tespit edilen doğal düşmanları aşağıda verilmiştir.
Predatörler
- Chrysoperla carnea (Steph.) Neu.: Chrysopidae
- Deraeocoris spp. Hem.: Miridae
- Geocoris spp. Hem.: Lygaeidae
- Nabis spp. Hem.: Nabidae
- Paederus kalalovae (Curtis) Col.: Staphylinidae
Parazitoidler
- Gonatopus spp. Hym.: Dryniidae
- Aphelopus sp. Hym.: Dryniidae
Pamuk Yaprak Pireleri Mücadelesi
Kültürel Mücadele
- Pamuk Yaprak Pireleri'ne karşı mücadelede kültürel önlem olarak;
- Zararlı polifag olduğundan ara konukçusu olan bitkilerin tarlada bulunmamasına özen gösterilmelidir.
- Aşırı sulama ve azotlu gübre kullanımından kaçınılmalıdır.
- Erkenci ve tüylü veya orta tüylü pamuk çeşitleri tercih edilmelidir.
Kimyasal Mücadele
Erken dönemde sorun olan pamuk Yaprak Pireleri'ne karşı gerekmedikçe kimyasal mücadele yapılmamalıdır. Zira bu dönemde zararlı olan türleri baskı altında tutan yararlı türlerin etkinliği oldukça yüksektir. En az haftada bir yapılacak periyodik kontrollerde yaprak başına 10 ergin veya nimf yoğunluğuna ulaşmış ve popülasyonu artış eğiliminde ise kimyasal mücadeleye karar verilmelidir. Yaprak pirelerinin kimyasal mücadelesinde kullanılan ilaçlar ve dozları Ek 4’te yer almaktadır.
İlgili Ürünler
Pamuk Yaprak Pireleri İçin Önerilen İlaçlar
| Aktif madde adı ve oranı | Formülasyon Tipi | Doz (100l su) | Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün) | Etki mekanizması* |
|---|---|---|---|---|
| Güvenli olarak tavsiye edilen ilaçlar | ||||
| Kontrollü olarak tavsiye edilen ilaçlar | ||||
| Tau-fluvalinate 240 g/l | EW | 20 ml / da | 14 | 3 |
| Malathion 650 g/l | EC | 170 ml/da ergin nimf | 7 | 1B |
| Geçici olarak tavsiye edilen ilaçlar | ||||
| Imidacloprid 210 g/l + Beta – Cyfluthrin 90 g/l | OD | 20 ml / da nimf-ergin | 14 | 4A;3 |
| Acetamiprid % 20 | SP | 10 g/da nimf ergin | - | 4A |
| Thiamethoxam 141 g/l + Lambda- cyhalothrin 106 g/l | SC | 20 ml/da | 21 | 4,3 |
| Imidacloprid 350 g/l | SC | 35 ml/da nimf, ergin | 14 | 4A |
| Dimethoate 400 g/ll | EC | 170 ml/da ergin nimf | - | 1B |
| Malathion 650 g/l | EC | 100 ml/da | 7 | 1B |
Kaynaklar
Bu makale, T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI’ndan alınmıştır. İçerikte hiçbir değişiklik yapılmamıştır.
Orijinal Makale
Dr. Okan ÖZGÜR, Uzm. Halil DÜNDAR, Uzm. Sedat EREN, Dr. Hale GÜNAÇTI, Dr. Yasemin SABAHOĞLU, Uzm. Seher TANYOLAÇ, Uzm. Hilmi TORUN, Dr. Nursen ÜSTÜN, Dr. Abdullah YILMAZ (2017). Pamuk Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Ankara: T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI