Pamuk Yaprakpireleri

Tanımı, Yaşayışı ve Zarar Şekli

Yaprakpiresi nimf ve ergini yeşilimsi sarı renkte, erginler yaklaşık 3 mm boyundadır. Nimf ve erginlerin, yaprağın alt yüzeyinde yan yan ve hızlı hareketleri karakteristik özellikleridir (Şekil 16. a-b.) Zararlı tüm pamuk mevsimi süresince görülmekle beraber daha çok birinci sulamadan sonra taraklanma devresini takiben bulaşmaların başlaması ile birlikte popülasyonunda artış görülür. Ergin dişiler yumurtalarını bitki dokusuna bırakırlar. Yumurtadan çıkan nimfler 5 gömlek değiştirdikten sonra ergin olurlar. Yumurtadan ergin oluncaya kadar geçen süre 10-25 gündür. Kışı ergin olarak geçiren pamuk yaprakpireleri yılda ortalama 8 döl verir.

Ergin ve nimfler yaprakların alt yüzünde bulunur ve bitki özsuyu ile beslenerek zarar yapar. Yaprakların alt yüzeyinde emgi yerlerinde siyah noktalar oluşur. Zararlının emgisi sonucu yapraklar uçtan itibaren önce sararır, sonra kızarır ve dokular sertleşerek aşağı doğru kıvrılır (Şekil 17). Yoğun popülasyonlarda gelişmede durgunluk göze çarpar, yaprak ve tarak dökümüne neden olur.

Pamuk yaprakpireleri bitkiye verdiği emgi zararının yanı sıra bitki bünyesine zehirli salgı salgılayarak da zararlı olur. Salgılanan toksik maddeler yaprağın floem dokusu hücrelerinde hipertrofi meydana getirir. Bu ise özsu taşınmasında tıkanıklıklara neden olur. Pamuk yetiştirilen alanların tümünde görülür.

Doğal Düşmanları

Pamuk yaprakpirelerinin, birçok doğal düşmanı bulunmaktadır (Şekil 18). Ülkemizde tespit edilen doğal düşmanlar Çizelge 6’da verilmiştir.

Predatörler

• Chrysoperla carnea (Steph.) Neu.: Chrysopidae
• Deraeocoris spp. Hem.: Miridae
• Geocoris spp. Hem.: Lygaeidae
• Nabis spp. Hem.: Nabidae
• Paederus kalalovae (Curtis) Col.: Staphylinidae

Parazitoidler

• Gonatopus spp. Hym.: Dryniidae
• Aphelopus sp. Hym.: Dryniidae

Pamuk Yaprakpirelerinin Mücadelesi

Kültürel Mücadele

• Pamuk yaprakpirelerine karşı mücadelede kültürel önlem olarak;
• Zararlı polifag olduğundan ara konukçusu olan bitkilerin tarlada bulunmamasına özen gösterilmelidir.
• Aşırı sulama ve azotlu gübre kullanımından kaçınılmalıdır.
• Erkenci ve tüylü veya orta tüylü pamuk çeşitleri tercih edilmelidir.

Kimyasal Mücadele

‍Erken dönemde sorun olan pamuk yaprakpirelerine karşı gerekmedikçe kimyasal mücadele yapılmamalıdır. Zira bu dönemde zararlı olan türleri baskı altında tutan yararlı türlerin etkinliği oldukça yüksektir. En az haftada bir yapılacak periyodik kontrollerde yaprak başına 10 ergin veya nimf yoğunluğuna ulaşmış ve popülasyonu artış eğiliminde ise kimyasal mücadeleye karar verilmelidir. Yaprak pirelerinin kimyasal mücadelesinde kullanılan ilaçlar ve dozları Ek 4’te yer almaktadır.

Pamuk Yaprakpireleri İçin Önerilen İlaçlar