Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli
Gri yumuşak koşnilin ergin dişisi simetrik elips şeklindedir (Şekil 104a). Kabuk gri renkli ve üzerinde iri siyah desenler bulunur. Boyu 2,4 mm, eni 1,4 mm’dir. Kabuk altındaki vücut iyi gelişmiş antenlere ve bacaklara sahiptir. Erkekleri narin yapılı, bir çift kanatlı ve 2,5 mm boyundadır. Yumurtalar kirli beyaz renkli olup şekli ovaldir. Yumurtadan yeni çıkan nimf yassı, kirli sarı, 0,33 mm boyunda ve oldukça hareketlidir. Ovipar olan bu tür 1000-1500 yumurta bırakır ve yılda 1 döl verir. Kahverengi yumuşak koşnilin ergin dişisi asimetrik oval şekilli, grimsi açık kahverengidir (Şekil 104b). Orta kısımda hafif bir çıkıntı bulunur; 2,5-5 mm boyunda, 1,5-3 mm enindedir.
Genç dönemde yassı olan şekli geliştikçe kubbeleşir. Erkeği yoktur. Kışı konukçusunda 2. nimf döneminde geçiren C. hesperidum ilkbaharda gelişerek olgunlaşır. Dişiler ovovivipar çoğalır. Dişilerin bıraktığı yumurtalardan 1-2 saat içinde çıkan yavrular, genç dallar ve özellikle yaprakların alt yüzündeki ana ve yan damarlar boyunca dizilirler. Kendilerini tespit eden bireyler ergin oluncaya kadar tatlımsı madde salgılarlar, 25-30 günde bir döl müddetini tamamlarlar. Kış aylarında bu süre 100 güne kadar çıkabilir. Bir dişi 50-200 birey meydana getirir, yılda 5-7 döl verir.
Bu zararlılar turunçgillerin yaprak, dal ve sürgünlerinde bitki özsuyunu emerek zarar verirler. Ayrıca çıkardıkları tatlımsı madde ile fumajine neden olurlar. Bu zararlar sonucu bitki zayıflar, verim düşer.
Doğal Düşmanları
Yumuşak koşniller’in parazitoitleri, predatörleri ve entomopatojen fungusları aşağıda verilmiştir.
parazitoitleri
- Coccophagus lycimnia (Walker) (Hym.: Aphelinidae)
- Coccophagus scutellaris (Dalman) (Hym.: Aphelinidae)
- Marietta exitiosa Comper (Hym.: Aphelinidae)
- Marietta javensis Howard (Hym.: Aphelinidae)
- Metaphycus flavus Howard (Hym.: Encyrtidae)
- Microterys tricoloricornis (De stefani) (Hym.: Encyrtidae)
- Cerapterocerus mirabilis Westwood (Hym.: Encyrtidae)
- Encyrtus lecaniorum (Mayr.) (Hym.: Encyrtidae)
- Trichomasthus albimanus Thomas (Hym.: Encyrtidae)
- Tetrastichus ceroplastophilus Dom. (Hym.: Eulophidae)
- Pachyneuron siculum Del. (Hym.: Pteromalidae)
predatörleri ve entomopatojen fungusları
- Chilocorus bipustulatus (L.) (Col.: Coccinellidae)
- Exochomus quadripustulatus (L.) (Col.: Coccinellidae)
- Exochomus nigromaculatus (Falderman) (Col.: Coccinellidae)
- Rhyzobius lophantae Blaisdell (Col.: Coccinellidae)
- Scymnus mediterraneus Khuzarian (Col.: Coccinellidae)
- Scymnus quadrimaculatus Herbst. (Col.: Coccinellidae)
- Synharmonia congloblata (L.) (Col.: Coccinellidae)
- Serangium parcesetosum Siccard (Col.: Coccinellidae)
- Cardiastethus nazarenus Reuter (Hem.: Anthocoridae)
- Verticillium lecanii (Zimb.) (Asc.:Hypocreales)
Gri & Kahverengi Yumuşak Koşniller Mücadelesi
Kültürel Önlemler
Bu koşnillerin zararlarından korunmak için sulama, gübreleme, budama gibi bakım işlerini zamanında ve tekniğine uygun şekilde yapmalı, ağaçlar kuvvetli bulundurulmalı ve toz altında bırakılmamalıdır.
İlgili Ürünler
Biyolojik Mücadele
Bir çok parazitoit ve predatörü saptanmışsa da bunlar yüksek popülasyonlarda yalnız başlarına zararlıyı baskı altında tutamazlar. Ancak, mevcut doğal düşmanlarının korunması için gereksiz ilaçlamalardan kaçınılmalı ve seçici ilaçlar kullanılmalıdır.
Kimyasal Mücadele
Hasat sonu ile çiçeklenme başlangıcı arasında (kışın aralık-mart ayları) yapılacak bir yazlık yağ uygulaması zararlının kontrolü için yeterlidir. Eğer ilaçlama yapılmamış veya popülasyon düşürülememişse sıcak bölgelerde ve yıllarda mayıs sonundan, ılıman yerlerde haziran başından itibaren haftada 2-3 kez yapılan kontrollerde çıkışını tamamlamış koşnil oranı saptanır. Her sayımda bahçelerin değişik yerlerinden en az 100 koşnil kaldırılarak ters çevrilir ve el büyüteci ile kontrol edilir. Koşnillerden %70-80 aktif larva çıkışı tamamlandığında yapılacak tek ilaçlama zararlıyı kontrol altına alır.
Popülasyon düşükse ilaçlama yaz sonuna kadar veya sonbahara kadar geciktirilmelidir. Kabuklubitler ve diğer zararlılar için kullanılan yazlık yağlar bunları da kontrol altına alır. Zaten iyi bir mücadele 3-5 yıl için yeterli olabilir. Zararlının mücadelesinde kullanılacak bitki koruma ürünleri aşağıda verilmiştir.
Gri & Kahverengi Yumuşak Koşniller İçin Kullanılabilecek İlaçlar
Etkili madde adı ve oranı(%) | Formülasyon tipi | Doz (100 litre suya) | Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün) | Etki mekanizması* |
---|---|---|---|---|
Kontrollü olarak tavsiye edilen ilaçlar | ||||
Yazlık yağlar 700 g/l | EM | 1,5 lt | 21 | - |
Yazlık yağlar 850 g/l | EM | 1,25 lt | 21 | - |
Kaynaklar
Bu makale, T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI’ndan alınmıştır. İçerikte hiçbir değişiklik yapılmamıştır.
Orijinal Makale
Ali ÖZTOP, Dr. Abdullah YILMAZ, Dr. Mehmet KARACAOĞLU,Dr. Adalet HAZIR, Dr. Melike YURTMEN, Ali KARATAŞ, Dr. Münevver KODAN, Bengi TOPKAYA KÜTÜK, Nuri ARI, Bilgin GÜVEN, Dr. Öncül K. CANER, Dr. Ercan CANIHOŞ, Selda ÇALIŞKAN, Fatih TOLGA, Dr. Serdar EYMİRLİ, İlker KURBETLİ, Dr. Yasemin SABAHOĞLU (2017). Turunçgil Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Ankara: T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI