Turunçgil Dal Yanıklığı

Etmenin tanımı, yaşayışı ve hastalık belirtileri

Hastalık etmeni bakteri, nemli ve serin havalarda gelişebilmekte olup, gelişme sıcaklığı optimum 28-30°C, maksimum 35°C ve minimum 1°C’dir. Bu nedenle enfeksiyonlarını, mart-nisan aylarında, yaprak saplarında ve genç sürgünlerde yapar. Sıcak ve kurak aylarda pasif duruma geçer. Limon, portakal ve mandarinde hastalığın ilk belirtileri, sürgün ve yaprak yanıklığı biçimindedir. Genç sürgünlerin yaprak sapı siyahlaşır, yaprak zamanla kurur ve orta damar boyunca kıvrılarak aşağı doğru sarkar (Şekil 127a). Hastalık, genç sürgünlerde soğuktan yanmış gibi zarar yapar. Sürgünler kısa zamanda çıplaklaşır ve kurur.

Hastalığın ilerlemiş halinde, siyahlık yaprak sapından dala geçerek dal boyunca oval siyah lekeler meydana getirir (Şekil 128b). Yaprak sapı dal üzerinde kalacak şekilde yaprak düşer ve zamanla lekeler kızıl kahverengiye döner. İleriki dönemlerde sürgün üzerinde kalan yaprak sapı da düşebilir. Eski lekeler, çatlayarak kabuk şeklinde daldan ayrılır. Bakteri, rüzgarın sürüklediği yağmur suları ile kolayca taşınıp yayılır.

Limon, portakal, mandarin önemli konukçularıdır. Ayrıca leylak, karakavak, kayısı, dişbudak, fasulye, armut, şeftali, erik, meşe, gül, darı, söğüt, yonca, badem, ceviz, domates, zakkum, bakla ve mısır konukçuları arasındadır.

Turunçgil Dal Yanıklığı Mücadelesi

Kültürel Önlemler

• Bahçe tesisinde hastalıktan ari, sertifikalı fidanlar kullanılmalı,
• Yeni dal ve sürgünlerin kış mevsimine, olgunlaşmış ve odunlaşmış olarak girmesi için sulama, gübreleme ve budama işlemleri zamanında yapılmalı,
• Turunçgil bahçeleri hakim rüzgarlara karşı rüzgar kıran ağaçlar yardımıyla korunmalı,
• Fazla su tutan topraklarda drenaj kanalları açılmalı,
• Hastalıktan zarar görmüş dallar, mümkün ise hava sıcaklığının yüksek olduğu yaz aylarında, bulaşık alanın 20-25 cm altından kesilerek yakılmalı,
• Budamada kullanılan aletler her seferinde %10’luk sodyum hipoklorite (çamaşır suyu) daldırılarak dezenfekte edilmelidir.

Kimyasal Mücadele

İlaçlamaya, hasatı takiben kuru dallar temizlendikten sonra başlanır. Hafif bulaşık bahçelerde ilk ilaçlama hasat sonrası olmak üzere 1 ay ara ile 2 kez %1,5’luk bordo bulamacı şeklinde uygulanır. Eğer bahçede ağır bir enfeksiyon söz konusu ve aynı zamanda kış ve ilkbahar ayları yağışlı ve ılık seyrediyorsa, hasattan sonra başlamak üzere birer ay ara ile %1,5’luk bordo bulamacı ile 2-3 kez, çiçek tomurcukları patlamadan önce ise %1’lik bordo bulamacı ile bir kez uygulama yapılmalıdır. Bu şekildeki bahçelerde en az 3 yıl süre ile kimyasal uygulamalarına devam edilmelidir. Hastalığın mücadelesinde kullanılacak bitki koruma ürünleri aşağıda verilmiştir.

Turunçgil Dal Yanıklığı İçin Kullanılabilecek İlaçlar

Etkili madde adı ve oranı(%)	Formülasyon tipi	Doz (100 litre suya)	Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün)	Etki mekanizması*
Geçici olarak tavsiye edilen ilaçlar
Bakır sülfat %25WP + Sönmemiş kireç (%1) **	Suda Çözünen Kristal	1000g+500g	21	M1
Bakır sülfat %25WP + Sönmemiş kireç (%1,5)**	Suda Çözünen Kristal	1500g+750g	21	M1
Bakır sülfat %25WP + Sönmemiş kireç (%2) **	Suda Çözünen Kristal	2000g+1000g	21	M1