Zeytin Halkalı Leke Hastalığı

Tanımı, Yaşayışı ve Hastalık Belirtileri

Fungus kışı yere dökülen kurumuş veya ağaç üzerinde kalan hastalıklı yapraklarda geçirir. Bulaşma konidiosporlar ile gerçekleşir. Konidiosporların uçuşu en çok ilkbaharda olur ve inkübasyon periyodu 30–61 gün arasındadır.

Etmenin optimum gelişme sıcaklıkları 18–20°C’dir. 9°C’nin altında ve 30°C’nin üzerinde gelişemez. İlkbahar ve sonbaharı genellikle yağışlı geçen bölgeler hastalığın gelişmesine uygundur. İyi havalanmayan, güneş almayan, su tutan yerlerde sık dikilmiş ve budanmamış zeytinlikler hastalık gelişimine uygun yerlerdir.

İlk belirtiler, ilkbaharda yaprakların üst yüzeylerinde görülen siyahımsı-gri renkte yuvarlak noktalar şeklindeki lekelerdir. Bu noktaların bulunduğu yerde renk açılır, daha sonra bunun çevresinde normal yaprak renginde bir halka oluşur. Bunu dıştan ikinci bir açık renkli halka çevirir. Sonra tekrar koyu renkli bir halka oluşur. Bu görünüm nedeniyle hastalığa halkalı leke hastalığı adı verilir. Bir yaprakta çapları 8–10 mm olan 2–30 adet leke bulunabilir (Şekil 7). Hastalığın epidemi yaptığı yıllarda lekeli yapraklar ilkbaharda dökülmeye başlar ve yaprakların tamamı dökülerek ağaçlar çıplaklaşır. Bu durum az meyve tutumuna ve meyvenin erken dökülmesine neden olur. Hastalık nedeniyle zayıflayan ağaçlarda; sürgün ve ince dallar kuruyabilir. Verim %20–25 oranında azalır ve meyve dallarının %15-20’si kuruyabilir. Sulanan, nemli ve ağır topraklarda ve denize yakın zeytinliklerde hastalığa her yıl rastlanılmaktadır. Özellikle ilkbaharı yağışlı ve serin geçen yıllar hastalığın epidemi yapması için uygundur.

Hastalık zeytin yetiştiriciliği yapılan Ege, Marmara ve Akdeniz bölgelerinde görülür. Konukçuları, zeytin ve yabani zeytin ağaçlarıdır.

Zeytin Halkalı Leke Hastalığı Mücadelesi

Kültürel Önlemler

Taban arazide, ağır ve su tutan topraklarda, hava sirkülasyonu iyi olmayan ve nemli olan yerlerde zeytinlik tesis edilmemelidir. Su tutan arazilerde tesis edilen zeytinliklerde drenaj kanalları açılmalıdır. Gübreleme ve sulama tekniğine uygun yapılmalıdır. Fazla azotlu gübre kullanılmamalıdır.

Ağaçlar havalanacak ve ışık alacak şekilde budanmalı, kuru dal ve dalcıklar budanarak temizlenmelidir. Yere dökülen lekeli yapraklar toplanıp yakılmalı veya toprağa gömülmelidir.

Kimyasal Mücadele

Marmara Bölgesinde:

1. İlaçlama: Sonbahar sürgünleri görülmeden hemen önce,
2. İlaçlama: Çiçek somakları belirginleştikten sonra, çiçekler açmadan önce

Ege Bölgesinde:

1. İlaçlama: İlkbahar sürgünleri görülmeden hemen önce,
2. İlaçlama: Çiçek somakları belirginleştikten sonra, çiçekler açmadan önce

Akdeniz Bölgesinde:

1. İlaçlama: Hasattan sonra,
2. İlaçlama: İlkbahar sürgünleri görülmeden hemen önce,
3. İlaçlama: Çiçek somakları belirginleştikten sonra, çiçekler açmadan önce

Zeytin halkalı leke hastalığına karşı kullanılacak Bitki koruma ürünleri ve dozları Ek 4’de verilmiştir.

Zeytin Halkalı Leke Hastalığında Kullanılacak İlaçlar

Aktif madde adı ve oranı	Formülasyon Tipi	Doz (100l su)	Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün)	Etki mekanizması*
Güvenli olarak tavsiye edilen tarım ilaçları
Bitertanol % 25	WP	100 g	14
Kontrollü olarak tavsiye edilen tarım ilaçları
Geçici olarak tavsiye edilen tarım ilaçları**
Bordo bulamacı (Bakır sülfat % 99.5 + Sönmemiş kireç)	Suda çözünen kristal	1500 g Göztaşı + 750 g Sönmemiş kireç		M1
Bordo bulamacı (Bakır sülfat % 99.5 + Sönmemiş kireç)	Suda çözünen kristal	1000 g Göztaşı + 500 g Sönmemiş kireç		M1
Bakır oksiklorid %50	WP	400 g		M1
Bakır oksiklorid %37.5	WG	400 g		M1
Bakır hidroksit 361.1 g/l	SC	250 ml		M1
Bakır hidroksit %35	DF	175 g		M1
Bakır hidroksit %50	WP	300 g		M1
Kalsiyum Hidroksit ve Bakır(II) Sülfat % 20	WP	1500 g (1. ilaçlama), 1000 g (2 ilaçlama)		M1
Bakır kalsiyum oksiklorid %16	WP	800 g		M1
Yağ ve Rosin asitlerinin bakır tuzları 51.4 g/l	EC	350 ml		M1