Zeytin Dal Kanseri Hastalığı

Tanımı, Yaşayışı ve Hastalık Belirtileri

Hastalık etmeni bakteri olup, optimum gelişme sıcaklığı 25-26°C, maksimum 34-35°C’dir. Minimum sıcaklık isteği ise 12°C’dir. Bakteri, krem yeşil renkteki canlı ur ve siğillerde bulunur. Yeni bulaşmalara neden olan ur ve siğiller, fazla ışık ve ısının etkisi ile koyu kahverengi, çatlamış ve tepesi çökük bir görünüm alır. Böyle ur ve siğillerde, hastalığı yapan bakteri ölür ve enfeksiyon yapamaz.

Krem-yeşil renkteki canlı ur ve siğiller içinde bulunan bakteri, nemli ve yağışlı havalarda taze ur ve siğillerin yüzeyine çıkar. Buradan yağmur suları, rüzgar ve böceklerle kolayca yayılır. Sırıkla hasat ve bulaşık aşı kalemleri de hastalığın yayılmasını sağlar. Zeytin dal kanseri, zeytin ağacının gövde, dal ve sürgünlerinde değişik büyüklükte ur ve siğiller şeklinde görülür (Şekil 22). Bu urların büyüklüğü, etmenin giriş yaptığı yaraların büyüklüğü ile ilişkilidir. Yıllık sürgünlerde yaprak, çiçek ve meyve dökümü sonucunda oluşan yaralarda meydana gelen siğiller küçük ve yuvarlağımsıdır. Genç sürgünlerde yoğun bulaşmalar sonucunda yaprak, çiçek ve meyve dökümü olur ve çıplaklaşma görülür. Hasat sırasında sırık vuruğu, dolu yarası ve budama hataları nedeniyle oluşan urlar ise çatlaklar boyunca dalı sarar.

Zeytin Dal Kanseri Hastalığının Mücadelesi

Kültürel Önlemler

• Yeni kurulacak zeytinlikler sertifikalı fidanlarla tesis edilmeli,
• Temiz aşı kalemi ve aşı gözü kullanılmalı,
• Zeytin dikimine uygun olmayan, özellikle sık sık don olaylarının meydana geldiği yerlerde zeytin yetiştirilmemeli,
• Fazla su tutan, tabanı killi topraklarda zeytin dikiminden kaçınılmalı, dikim yapılmışsa toprağın fazla suyunun drenajı yapılmalı,
• Kanserli ağaçların budanması, nemli ve yağışlı günlerde yapılmamalı, etmenin durgun olduğu yaz aylarında yapılmalıdır.
• Makineli hasat yapılan bahçelerde hastalıklı ağaçların hasatı en sona bırakılmalıdır.
• Budama aletleri sık sık %10’luk sodyum hipoklorit (çamaşır suyu)’e batırılarak dezenfekte edilmelidir.
• Ağaçlara gereğinden fazla azotlu gübre verilmemeli,
• Budama artıkları yakılarak imha edilmelidir.

Kimyasal Mücadele

Ur ve siğil belirtilerinin belirgin olarak ortaya çıktığı ve bakterilerin aktif olmadığı temmuz-ağustos aylarında bahçe kontrol edilerek, çok urlu kurumuş dallar temizlenmeli ve yara yerine %5’lik göztaşı eriyiği sürülmelidir.

Hastalığın görüldüğü bahçelerde 4 ilaçlama yapılmalıdır:

1. ilaçlama: Aralık sonunda, hasattan hemen sonra
2. ilaçlama: Şubat sonunda, don ve dolu zararından hemen sonra
3. ilaçlama: İlkbahar yağmurları başlamadan önce
4. ilaçlama: Sonbahar yağışlarından önce

İlkbahar ilaçlaması (3. ilaçlama)’nda %1’lik, diğer ilaçlamalarda ise %2’lik Bordo bulamacı kullanılmalıdır.

Zeytin Dal Kanseri İçin Önerilen İlaçlar

Aktif madde adı ve oranı	Formülasyon Tipi	Doz (100l su)	Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün)	Etki mekanizması*
Güvenli olarak tavsiye edilen tarım ilaçları
Kontrollü olarak tavsiye edilen tarım ilaçları
Geçici olarak tavsiye edilen tarım ilaçları
Bordo Bulamacı (Bakır sülfat %98 + Sönmemiş kireç)	Suda çözünen kristal	% 2’lik (1., 2. ve 4. ilaçlama) (2000 g Bakır sülfat + 1000 g Sönmemiş kireç) % 1’lik (3. ilaçlama) (1000 g Bakır sülfat + 500 g Sönmemiş kireç)	21	M1