Arpa Sarı Cücelik Virüsü

Tanımı, Yaşayışı ve Hastalık Belirtileri

Bu virüs buğday sarı cücelik virüsü olarak da bilinir. Virüs yirmiden fazla yaprak biti türü ile persistent olarak taşınır. Bunlar arasında Rhopalosiphum padi L., R. maidis Fitc., Macrosiphum avenae Fab. ve Schizaphus graminum Rond. en önemlileridir.

Bazı bölgelerde Metapolophium ( Acyrthosiphon) dirhodum Walk. önemli bir diğer yaprak biti vektörüdür. Virüsün yayılışı tamamı ile vektör hareketine bağlıdır. Virüsün 5 farklı ırkı vardır. Bunlar vektörlerine göre iki alt gruba ayrılmıştır. Bu virüsün oluşturduğu belirtiler konukçu bitki türüne, fenolojik dönem ve çevresel faktörlere göre farklılık gösterir.

Tarladaki belirtileri besin maddesi noksanlığı veya su stresinden kaynaklanan belirtiler ile kolaylıkla karıştırılabilir. En yaygın belirtisi boğum aralarının kısalmasına bağlı olan cüceleşmedir. Cüceleşme, baş oluşturamayacak kadar şiddetli olabilir veya sağlıklı bitkilerden çok dikkatli bakılmadıkça ayrılamayacak kadar hafif olabilir.

Enfekteli bitkilerdeki en dikkat çekici belirti daha çok yaşlı yapraklarda görülen yeşil rengin kaybolmasıdır. Diğer belirtileri arasında yaprakların sertleşmesi, yukarı doğru kıvrılması (spiral şeklinde), testere dişli yapraklar, başaklanma ve çiçeklenmede azalma, kısırlık, boş, az ve küçük dane oluşumu ve dolayısıyla ürün kayıpları yer almaktadır.

Yulafta yapraklarda kırmızımsı mor renk değişimi, bazen tüm bitkinin sararması ve sertleşmesi, başak kısmının yanması en yaygın görülen belirtiler arasındadır. Özellikle erken sonbaharda yulaflarda daha yaygındır. Buğday ve çavdarda yapraklar sararır ve yaprak ucu kütleşir (Şekil 48). Arpada yaprak uçlarında ve kenarlarında hızla tüm yaprağı kaplayan açık sarı renk değişimi görülür. Bu sararma azot eksikliği belirtileri ile karıştırılabilir.

Arpa, yulaf, buğday, çeltik, çavdar ve mısır virüsün ana konukçuları arasında yer alır. Virüsün birçok yabancı ot ve Poaceae familyasına ait konukçusu bulunmaktadır.

Arpa Sarı Cücelik Virüsünün Mücadelesi

Kültürel Mücadele

• Tolerant veya dayanıklı çeşitler tercih edilmelidir.
• Kış ve ilkbahar ekimlerini yaprakbiti populasyonlarının yoğun olduğu dönemlere
  getirmemeye dikkat edilmelidir. Bunun için sonbahar ekimleri mümkün olduğunca
  geç, ilkbahar ekimleri ise mümkün olduğunca erken yapılmalıdır.
• Bu hastalığın görüldüğü bölgelerde yaprakbitlerine karşı kimyasal mücadele
  yapılmalıdır.
• Tarla kenarlarında bulunan yabancı otlar imha edilmelidir.