Elma Küllemesi

Etmenin tanımı, yaşayışı ve hastalık belirtileri

Elma küllemesine Podosphaera leucotricha fungal etmeni neden olmaktadır. Etmen kışı sürgün üzerinde, odun ve meyve gözlerinin pulcukları arasında miselyum şeklinde geçirmektedir.

Ağaca su yürümeye başlamasıyla fungus aktivite kazanır, miselyum üzerinde konidioforlar ve konidiosporlar oluşur. Gelişen odun ve meyve tomurcuklarında primer enfeksiyona neden olurlar. Yaz boyunca konidiosporlar yaprak, sürgün, çiçek demetleri ve meyveler üzerinde sekonder enfeksiyonları oluştururlar.

Miselyum -25°C’ye kadar canlılığını koruyabilmektedir. Konidiospor oluşumu genç organlarda 20°C sıcaklık üzerinde, yağışsız ancak nemin yüksek olduğu havalarda daha fazla gerçekleşmektedir. Konidiosporlar 2°C sıcaklıkta dahi düşük oranda çimlenebilmektedir. Optimum çimlenme sıcaklığı 24°C olup, 32°C ve üzerindeki sıcaklıklar çimlenme için uygun değildir.

Fungusun miselyumu, konidiofor ve konidiosporları yaprak, sürgün, çiçek demetleri ve bazı çeşitlerde meyveler üzerinde gelişmekte ve beyaz bir örtü oluşturmaktadır (Şekil 90). Hastalıklı sürgünler, sağlıklı olanlara göre gelişme yönünden geri kalır; boyları daha kısa ve cılızdır. Hastalıklı sürgünler üzerinde oluşan tomurcukların bir kısmı enfeksiyon nedeniyle ölür, bir kısmı ise hastalığın gelecek yıla geçişinde primer enfeksiyon kaynağı olurlar. Hasta tomurcuklar sağlıklı olanlara göre daha gevşek, yassı ve dıştaki tomurcuk pulları geriye doğru açılma durumundadır. Şiddetli enfeksiyonlarda sürgünlerde kurumalar görülür. Hastalıklı sürgünler vejetasyon dönemi sonunda gümüşi bir renk alır (Şekil 91).

Külleme hastalığında, yaprakların alt yüzeylerinde, bazı durumlarda üst yüzeylerinde, küçük, zamanla gelişen unsu görünüşte, beyaz yüzeysel lekeler oluşur. Bu lekelerde etmenin konidiosporları bulunmaktadır. Hastalığa daha çok genç yapraklar yakalanırlar. Hasta yapraklar normal gelişemez, dar ve mızrak gibi uzun, içe doğru hafifçe kıvrılmış bir şekil alırlar. Zamanla kirli kahverengine döner ve erken dökülürler.

Küllemeli çiçekler normal gelişemez ve taç yaprakları kalınlaşır. Yapraklar ve sapları unsu bir örtü ile kaplanır ve çanak yaprakları deforme olmuş durumdadır. Hastalıklı çiçeklerden nadiren meyve oluşabilir; çoğu zaman bu meyveler kurur ve dökülürler.

Şiddetli enfeksiyonlarda meyveler de hastalığa yakalanır. Enfekteli meyvelerin üzerinde, etmenin beyaz renkteki misel ve konidi kitlesi dikkati çeker, ileri dönemlerde pas renginde ağ benzeri lekeler oluşur. Erken enfeksiyonlarda ise meyveler küçük ve şekilsiz olabilir. Yaprak enfeksiyonları nedeniyle fotosentez ve solunum olayları engellendiğinden, tomurcuk oluşumu ve ağacın gelişimi olumsuz yönde etkilenir.

Küllemenin birkaç yıl şiddetli olarak görüldüğü bahçelerde verim kaybı %60-70 olabilmektedir.

Ülkemizde elma yetiştiriciliği yapılan bölgelerde görülebilmektedir. Hastalığın konukçuları elma ve armuttur.

Elma Küllemesi Mücadelesi

Kültürel Önlemler

• Küllemeden zarar görmüş sürgünler kış budamasıyla, hastalıklı kısmın 15 cm altından kesilip bahçeden uzaklaştırılmalıdır. Bu sürgünler gümüşi beyaz renkte olmaları nedeniyle kolaylıkla görülebilir.
• Kış budaması sırasında gözden kaçan ve ilkbaharda tepe tomurcukları küllemeli olarak gelişen sürgünler ile küllemeli olarak gelişen yaprak ve çiçek demetleri toplanmalı ve bahçeden uzaklaştırılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama zamanı

‍
1. ilaçlama: Pembe çiçek tomurcuğu döneminde,

2. ilaçlama: Çiçek taç yapraklarının %60-70’i döküldüğü dönemde,

3. ve diğer ilaçlamalar: Hastalık için uygun koşullar devam ettiği sürece kullanılan ilacın etki süresi ve son ilaçlama ile hasat arasındaki süre dikkate alınarak ilaçlamalara devam edilir.

Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları aşağıda verilmiştir.

Elma Küllemesi İçin Kullanılabilecek İlaçlar

Etkili madde adı ve oranı (%)	Formülasyon tipi	Doz (100 litre suya)	Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün)	Etki mekanizması*
Güvenli olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
400 g/l Flusilazol	EC	6 ml	28	3
%25 Tebuconazole	WP	25 g	14	3
%70 Thiophanate Methyl	WP	60 g	14	1
Kontrollü olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
%73 Kükürt	WP	400 g	7	M2