Kokarot

Halk arasında kokarot, rakıotu, tosbağa otu olarak bilinir (Şekil 24). Kokarot, tek yıllık bir yabancı ottur. Gövdesi köşeli, 10–80 cm uzunluğunda olup içi boştur. Yaprakları parçalı, uzunluğu 10–14 cm, eni 3–6 cm’dir. Alt yapraklar maydanoza, üst yapraklar dereotuna benzemektedir.

Çiçekleri şemsiye şeklinde, şemsiyeler bir birine eşit en az 3, en çok 11 ışınlıdır. Kokarotun en belirleyici özelliği, beyaz renkli çiçekleri ile çok uzaklardan dahi hissedilebilen keskin kokuya sahip olmasıdır. Başlangıçta yeşil renkli ve birbirine yapışık iki küre şeklinde olan ve bir meyve içerisinde bulunan tohumları (3x3.2 mm) olgunlaştığı zaman sarı-kahverengi renklerine dönüşür ve birbirinden ayrılırlar. Tohum üzerinde koyu renkli bantlar bulunur.

Tohumla çoğalan Kokarot, Orta Anadolu Bölgesi’nde Kasım ayında çimlenerek toprak yüzeyine çıkar. Sonbaharın kurak geçmesi durumunda çıkışlar Nisan ayı başına kadar devam etmektedir. Nisan ayı sonu, Mayıs ayı başında çiçeklenme başlamakta ve bitkiler Haziran ayının ilk haftasına kadar çiçekte kalmaktadır. Kokarotun fenolojik dönemleri ile buğday arasında da pek çok yabancı ot türünde olduğu gibi bir paralellik bulunmaktadır.

Buğdayın olgunlaştığı dönemde, kokarot da olgunlaşarak tohum dökmeye başlamaktadır. Hasat sırasında kokarot tohumlarının yaklaşık %60’ı biçerdöverin deposuna alınarak buğday tohumluğuna karışmakta ve yaklaşık %40’ı ise toprağa dökülmektedir. Bir kokarot bitkisi ortalama 145 adet tohum vermektedir.

Tohumlarında dormansi olduğundan ertesi yıl ancak %3,6’sı çimlenebilmektedir. Kokarotun zarar şekli, kültür bitkisi ile besin maddeleri, su, ışık ve alanı kaplama yönünden oluşan rekabete dayanır. Ancak çok sayıda tohum vermesi ve hızlı gelişme potansiyeline sahip olması dolayısı ile bulaştığı alanlarda kısa sürede tam bir kaplama yapacağından, mücadelesi yapılmadığı takdirde önemli ürün kayıplarına yol açmaktadır.

Buğdayda Kokarotun Mücadelesi

Kültürel Mücadele

Öncelikle temiz tarlaların Kokarot tohumlarıyla bulaşmaması için gereken önlemler alınmalıdır. Bunun için de bulaşık tarlalarda çalışan hasat ve harman makineleri, çeşitli toprak işleme aletleri, temiz alanlara sokulmadan önce çok iyi temizlenerek yabancı ot tohumlarından arındırılmalıdır. Sertifikalı tohumluk kullanılmalıdır. Üretici kendi ürününü tohumluk olarak kullanacaksa mutlaka selektörden geçirmelidir. Bulaşık tarlalarda uygun bir münavebe sistemi uygulanarak yabancı ot yoğunluğu azaltılabilir.

Kimyasal Mücadele

Buğdayın kardeşlenme, kokarotun 5-7 yapraklı gelişme döneminde Ek 4’de verilen ilaçlardan (aşağıda) biri seçilerek kullanılmalıdır. Uygulamadan önce herbisitin etiket bilgileri
dikkatle okunmalıdır.

Herbisitlerin tavsiye edilen dozunun tarlaya homojen dağılımını sağlamak için ilaçlama öncesi mutlaka aletin kalibrasyonu yapılmalıdır. İlaçlamalarda genel olarak dekara 20-40 litre su kullanılır. İlaçlama havanın rüzgârsız, yağışsız ve sıcaklığın 8-25°C olduğu zamanlarda yapılmalıdır.

Aktif madde adı ve oranı	Formülasyon tipi	Doz	Etki mekanizması	Açıklama
Güvenli olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
100 g/l Clopyralid	O	100 ml	O	Buğdayın kardeşlenme döneminde, kokarotun 2-4 yapraklı devresinde kullanılır.
% 30 Aminopyralid + % 15 Florasulam	U; B	3 g	U; B	Yabancı otların genç ve aktif büyüme dönemlerinde buğdayın kardeşlenme devresinin sonuna kadar kullanılır.
% 65,9 Dicamba + % 4,1 Triasulfuron	O; B	12,5 g	O; B	Çıkış sonrası kullanılır.
% 20 Metsulfuron Methyl	B	1 gr/da	B	Buğdayın 2-3 yapraklı dönemi ile kın dönemi arasın-
% 7,5 Pyroxsulam + % 7,5 Cloquintocet-Mexyl(Safener)	B; -	25 g/da+ 50 ml/da Dassoil 26-2N	B; -	Yabancı otların genç ve aktif büyüme dönemlerinde, buğdayın kardeşlenme dönemi ortasından sapa kalk ma başlangıcına kadar olan devresinde kullanılır.
% 1 Tribenuron Methyl + % 73,4 Mecoprop-P	B; O	80 gr/da	B; O	Yabancı otların erken gelişme döneminde, yabancı otlar en az 2 yapraklı devrede iken ancak 15 cm yükseklik veya çapa ulaşmadan kullanılır.
37,5 Tribenuron methyl + % 37,5 Thifensulfuron methyl	B; B	2 gr/ da	B; B	Yabancı otların erken gelişme döneminde, yabancı otlar en az 2 yapraklı devrede iken ancak 15 cm yükseklik veya çapa ulaşmadan kullanılır.
%38 Thifensulfuron-methyl + %19 Tribenuron-methyl + %15 Metsulfuron-methyl	B; B; B	3 g/l	B; B; B	Buğdayın kardeşlenme devresinde kullanılır.
% 50 Thifensulfuron-methyl + % 25 Tribenuron-methyl	B; B	2,5 g	B; B	Çıkış sonrası kullanılır.
% 75 Tribenuron-methyl	B	1 g	B	Çıkış sonrası kullanılır.
Kontrollü olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
100 g/l Amidosulfuron + 25 g/l Iodosulfuron-methyl sodium + 250 g/l Mefenpyr-diethyl (Safener)	OD	12,5 ml	B; B; -	Buğdayın kardeşlenme başlangıcından kardeşlenme sonuna kadar ve yabancı otların aktif büyümelerinin hızlı olduğu genç dönemlerinde(2-6 gerçek yaprak) kullanılır.
% 10 Chlorsulfuron	WP	7,5 g	B	Çıkış sonrası tatbikatlarla daha iyi kontrol eder.
% 75 Chlorsulfuron	DF	1 g	B	Çıkış öncesi ve Çıkış sonrası olarak kullanılır.
Geçici olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
% 50 Dicamba + % 25 Tritosulfuron	WG	20 g	O; B	Yabancı otların 2-6 yapraklı döneminde kullanılır.
%3 Mesosulfuron-methyl + %0,6 Iodosulfuron-methyl sodium + %9 Mefenpeyr-diethyl (safener)	WG	25 g/da +100 ml yy	B; B; -	Buğdayın kardeşlenme döneminde ve yabancı otların aktif büyümelerinin hızlı olduğu dönemlerinde (2-6 gerçek yaprak) kullanılır.
45 g/kg Mesosulfuron-methyl + 22.5 g/kg Thiencarbazone-methyl + 22.5 g/kg Thiencarbazone-methyl + 9 g/kg Iososulfuron-methyl-sodium + 135 g/kg Mefenpyr-diethyl (Safener)	WG	25 gr/da +100 ml Biopower	B; B; B; -	Buğdayın kardeşlenme döneminde ve yabancı otları aktif büyümelerinin hızlı olduğu genç dönemlerinde uygulanır.