Tarla Fareleri

Tanımı, Yaşayışı ve Zarar şekli

Ülkemizde Microtus rossiaemeridianus Ognev, M. socialis (Pallas), M. obscurus (Eversmann), M. lydius Blackler, M. guentheri (Danford&Alston), M. majori Thomas, M. subterraneus (DeSelys-Longchamps), M. gud Satunin, M. nivalis (Martins), M. irani Thomas, M. roberti Thomas, M. dogramaci Kefelioğlu, M. anatolicus Kefelioğlu&Krystufek, M. arvalis (Pallas), M. daghestanicus (Shidlovskij) türleri tespit edilmiştir.

Genellikle vücut tıknaz, baş büyükçe, burun basık, kulaklar kısa ve çoğunluğu kıllar arasındadır. Kuyruk vücuda oranla kısa olup vücut uzunluğunun 1/5’i kadardır ve başlangıç noktasından ucuna kadar kısa, seyrek ve açık renk kıllarla kaplıdır. Sırt tüyleri dip tarafta esmer gri, üstte kahverengi kızıldır. Karın beyaz veya kirli beyazdır. Sırt ve karın renklerinin birbirine karıştığı yanlarda belirli bir yan çizgi yoktur. Vücut 90–180mm, kuyruk 18–53mm, arka ayak 19–24mm uzunlukta olup vücut ağırlığı 30–60g’dır (Şekil 27).

Gebelik süreleri 3 haftadır. Doğan yavrulardan ortalama %40 kadarı çeşitli nedenlerle ölür. Sütten kesilen yavrular kendileri beslenmeye başlarlar ve bu andan itibaren zararlı olurlar ki bu da doğumdan 15–20 gün sonradır. 2–3 ay içinde ergin olurlar. Ortalama ömürleri 3–4 yıldır.

Tarla fareleri, 4–12 giriş deliği bulunan 10–70 cm derinlikteki toprak altı galerilerinde yaşarlar. Gece ve gündüz aktif olmakla birlikte özellikle geceleri faaldirler. Dişileri her ay doğurma gücüne sahiptirler. Ancak, yılda 4–6 doğum yaparlar ve her doğumda en çok 9, ortalama 5–6 yavru verirler.

Tarla fareleri beslendiği alanda 3 çeşit delik açar. Bunlar beslenme deliği, hafriyat (toprak çıkarma) deliği ve dışkılama deliğidir (Şekil 28). Bunlara karşı yapılan kimyasal mücadelede bu deliklerin tanınması önemlidir. Çünkü beslenme delikleri dışındaki deliklere bırakılan zehirli yemi yemezler. Harfiyat deliklerinde toprak birikintileri, dışkılama deliğinde fare dışkıları, beslenme deliğinde ise yiyecek kalıntıları vardır.

Kültür bitkileri ile çayır-mera bitkilerinin yeşil aksam, tohum ve meyvelerini, ayrıca yiyecek bulamadığı durumlarda, meyvelik ve ormanlarda fidanların gövdelerini (özellikle kök boğazı) yemek, kemirmek, kesmek ve kirletmek suretiyle zarar yaparlar.

Beslendikleri alandaki besin tükendiğinde başka alanlara da geçerek zararlarına devam ederler. Sıcak aylarda yeşil, serin aylarda kuru yemi fazla yerler. Ergin bir tarla faresi günde ortalama 15 17gr yeşil, 10–13 gr kuru yem yer. Zarar dereceleri popülasyon yoğunluğuna bağlı olarak %100’e kadar ulaşabilir. Deniz seviyesinden 2500 m yüksekliğe kadar bitki olan hemen her yere yayılmışlardır.

Tüm tarla, bahçe ve çayır-mera bitkileri, özellikle buğday, arpa, yulaf, mısır, yonca ile sebze ve meyveler, ayrıca özellikle genç orman ağaçları başlıca konukçularıdır.

Tarla Faresinin Doğal Düşmanları

Tarla farelerinin başlıca predatörleri; kedi, köpek, tilki, gelincik, sansar, baykuş, leylek, kerkenez, atmaca, doğan, şahin, kartal ve yılanlardır. Doğal dengenin bozulmadığı ortamlarda, bu predatörler tarla farelerini büyük ölçüde baskı altında tutarlar.

Tarla Faresinin Mücadelesi

Kültürel Mücadele

Derin toprak işlemesi, münavebe, tarla temizliği gibi önlemlerle tarla farelerinin zararları bir dereceye kadar azaltılabilir.

Mekanik Mücadele

Sistemleri su ile doldurmak ve kapan kullanmak suretiyle fareler öldürülebilir.

Biyolojik Mücadele

Predatörler tarla fareleriyle biyolojik mücadelede etkili olmaktadır. Bunların korunmaları için avlanmamaları, tarlardaki zararlılara karşı gereksiz olarak bitki koruma ürünlerinin kullanılmaması gerekir.

Kimyasal Mücadele

Tarla fareleriyle kimyasal mücadele, iklim uygun olduğu sürece her zaman yapılabilir. Ancak en uygunu kıştan çıktıkları ve en zayıf oldukları ilkbahar ile sonbahardır. Zehirli yem uygulamasında, her deliğe 5 adet olacak şekilde, yemler el değmeden delik içlerine bırakılmalıdır. Zehirli yemlerin tarla farelerinin beslenme deliklerinin içine bırakılmasına özen gösterilmelidir. Uygulamanın tamamlanmasından sonra, ilaçlanan alan mutlaka kontrol edilerek, fare ölüleri toplanıp yakılmalı veya derince bir çukura gömülmelidir.

Tarla faresi mücadelesinde toplu ve tarama mücadele esas olduğundan, zararlının bulunduğu alandaki bütün tarlalar ve tarla kenarları ile çevredeki sulama kanallarında bulunan işlek delikler Ek 4’te (aşağıdan indirebilirsin) belirtilen ilaçlardan biri ile ilaçlanmalıdır.

İlaçlama yapılacak yerde, çevresinde güven şeridi bırakılarak 1 dekardan az olmayan bir alan seçilir. İlaçlama öncesinde buradaki tüm delikler kapatılır. 3 gün sonra açılan delikler sayılır (İlaçlama öncesi yoğunluk) ve ilaçlanır. Üç gün sonra bu delikler kapatılır ve kapatma işleminden 3 gün sonra açılan delikler sayılır (İlaçlama sonrası yoğunluk). İlaçlamadan önceki delik sayısı ile ilaçlamadan sonraki delik sayısı oranlanarak uygulamanın etki oranı belirlenir.

Aktif madde adı ve oranı	Formülasyon tipi	Doz	Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün)	Etki mekanizması*
Güvenli olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
Kontrollü olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
Thiamethoxam 350 g/l	FS	150m1/100 kg tohum	120	4A
Geçici olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
Çinko Fosfür 2%	Tane yem	5 adet/ işlek delik		24A

Çinko fosfürlü yem hazırlanması:

2 kg çinko fosfür, 100 kg temizlenmiş buğday, 2.5 litre sıvı yağ, 2.5 litre su (Buğdayı nemlendirmek için) kullanılır. Zehirli yem hazırlamak için elekten geçirilmiş temizlenmiş, yıkanmış ve kurutulmuş 100 kg buğday, yeteri kadar su (2,5 lt.) ile nemlendirilir. Üzerine 2,5 litre sıvı yağ ilave edilip iyice karıştırılır. İlave edilen yağ, bütün buğday tanelerine bulaştıktan sonra 2 kg çinko fosfür buğdaylar üzerine serpilip buğdayların rengi siyah oluncaya kadar karıştırılır. Böylece hazırlanan zehirli yem, beton veya kağıt üzerine ince bir tabaka halinde yayılır ve rutubetsiz kapalı bir yerde kurutulur.