Yabani Yulaf Türleri

Tanımı ve Yaşayışı

Halk arasında kara yulaf, şifanak olarak tanınan yabani yulaf buğday tarlalarında, başak döneminde başak yapısı ve kültür yulafına göre çok tüylü tohumları ile onlardan ayrılırlar (Şekil 18 a,b,c). Erken dönemde buğdayda bulunan kulakçığın, bu yabancı otta olmaması özelliği ile buğdaydan ayırt edilebilir. Erken dönemdeki Yabani yulaf bitkisinin yakacık durumu Şekil 19’da verilmiştir.

Ülkemizde Çukurova Bölgesi’nde Kısır yabani yulaf (A. sterilis L.), Orta ve Doğu Anadolu da ise Yabani yulaf (A. fatua L.) yaygındır. Yabani yulaf türleri buğday hasadı sırasında tohumlarının büyük bir bölümünü toprağa dökerler, geriye kalan kısım ise buğday tohumuna karışmaktadır. Tohumlarında kuvvetli dormansi bulunmaktadır. Sahil şeridinde Kasım ayı sonunda, iç kısımda ise Şubat ayından itibaren çimlenip çıkış yaparlar. Tohumların çimlenmesi için uygun koşullar yok ise toprakta 7–10 yıl canlılıklarını koruyabilirler.

Yabani yulafta başlangıçta yavaş olan gelişme Nisan ayı başlarından itibaren hızlanarak kültür bitkisini baskı altına almaktadır. Genellikle buğday ile aynı devrede başaklanmaya başlar ve onlardan daha çabuk olgunlaşarak tohumlarını bulundukları tarlaya dökerler.

Diğer yabancı otlarda olduğu gibi yabani yulafın zararı da, kültür bitkisi ile su, besin, ışıklanma ve alanı paylaşma yönünden rekabet esasından kaynaklanır ve ürün azalması meydana gelir.

Ayrıca tohumları ürün içerisine karışarak onun satış değerini düşürmektedir. Çukurova Bölgesi’nde A. sterilis’in ekonomik zarar eşiği yıllara göre 3–5 yabani yulaf/m² değerleri arasında değişmektedir. Yabani yulafın zararlı olduğu devre (kritik periyot) 2 yapraklı döneminde başlamakta ve fenoloji ilerledikçe ona paralel olarak ürün kaybı da artmaktadır.

Buğdayda Yabani Yulaf'ın Mücadelesi

Kültürel Mücadele

Bulaşık tarlalarda çalışan hasat ve toprak işleme aletleri temiz alanlara sokulmadan önce çok iyi temizlenerek yabani yulaf tohumlarından arındırılmalıdır. Tohumluk selektörden geçirilmeden ekilmemelidir. Bulaşık tarlalarda uzun süreli ekim nöbeti uygulanmalıdır. Bulaşık alanlarda 6–7 yıl yabani yulaflar tohum dökmeden yok edilirse yoğunluğu önemli ölçüde azaltılabilir. Bir bitkinin 50–100 tohum verdiği ve her bir tohumdan en az 3 kardeş ile 9–15 başak oluştuğu kabul edilerek mücadeleye önem verilmelidir.

Kimyasal Mücadele

Yabani yulafın ekonomik zarar eşiği 3-5 bitki/m²’dir. Bu yoğunluğun üstündeki yoğunluklarda yapılacak ilaçlı mücadele ekonomik olabilmektedir. Daha düşük yoğunluklarda ilaçlı mücadeleye gerek yoktur. Yabani yulafın kardeşlenme döneminde Ek 4’de (aşağıda) verilen herbisitlerden biri seçilerek uygulanmalıdır. Uygulamadan önce herbisitin etiket bilgileri dikkatle okunmalıdır. Herbisitlerin tavsiye edilen dozunun tarlaya homojen dağılımını sağlamak için ilaçlama öncesi mutlaka aletin kalibrasyonu yapılmalıdır.

İlaçlamalarda genel olarak dekara 20–40 litre su kullanılır. İlaçlama havanın rüzgârsız, yağışsız ve sıcaklığın 8–25°C olduğu zamanlarda yapılmalıdır. Yabani yulafa karşı ilaç seçiminde dikkatli olunmalıdır. Bu konuda yapılan çalışmalarda, 2000’li yılların başında özellikle Akdeniz, Marmara ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki bazı buğday tarlalarında sorun olan Yabani yulafların uzun yıllardır ülkemizde ruhsatlı olan ACCase grubu herbisitlere karşı dayanıklılık kazandığı saptanmıştır. Bu nedenle dayanıklılıktan şüphe duyulan tarlalarda herbisit seçimi için konu uzmanlarından ya da Tarım Bakanlığı görevlilerinden yardım alınmalıdır.

ACCase grubu herbisitlere dayanıklılık kazanmış Yabani yulafların olduğu tarlada bu grup herbisit kesinlikle kullanılmalıdır. Kullanılacak olan herbisitlere karşı dayanıklılık oluşmaması için, aynı tarlada aynı grup herbisitin her yıl üst üste kullanılmaması, herbisitlerin de münavebe edilmesi gerekmektedir. Üreticiler herbisitlere dayanıklılık konusunda uyarılmalı ve tarlada Yabani yulafa karşı uygun şartlarda ve aletlerle herbisit uygulandığında Yabani yulafların bazılarının ölürken bazılarının ise canlı kaldığı görülürse, ölmeyen bireylerin tohumları toplanarak Araştırma Enstitülerine ya da en yakın GTHB Teşkilatlarına getirilerek dayanıklılık olup olmadığı konusunda araştırmaların yapılması sağlanmalıdır.

Aktif madde adı ve oranı	Formülasyon tipi	Doz	Etki mekanizması	Açıklama
Güvenli olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
69 g/l Fenoxaprop-p-ethyl +, 34,5 g/l Cloquintocet-mexyl (Safener)	EW	80 ml	A1; -	A. sterilis’in kardeşlenme döneminde kullanılır.
75 g/l Fenoxaprop-P-ethyl +, 30 g/l Fenchlorazole-ethyl (safener)	EW	60-80 ml	A1; -	A. sterilis ve A. ludoviciana’nın kardeşlenme sonunda 80 ml kullanılır.
100 g/l Fenoxaprop-P-ethyl +, 25 g/l Fenchlorazole-ethyl (Safener)	EC	75 ml	A1; -	A. fatua’nın kardeşlenme başında 60 ml kullanılır.
75 g/l Fenoxaprop-P-ethyl +, 19 g/l Mefenpyr-diethyl (Safe er)	EW	60-80	A1; -	A. sterilis’in 2-4 kardeşli döneminde kullanılır.
75 g/l Fenoxaprop-P-ethyl +, 69 g/l Mefenpyr-diethyl (Safe er)	EW	60-80 ml	A1; -	A. fatua’nın kardeşlenme başında 60 ml kulla- nılır. A. sterilis ve A. ludoviciana’nın kardeşlen- me sonunda 80 ml kullanılır.
75 g/l Saf Phenoxaprop-p-ethyl	EC	80 ml	A1	A. sterilis için 60 ml 2-3 yapraklı erken dönem- de; 80 ml / da kardeşlenme başından kardeş- lenme sonuna kadar olan dönemde kullanılır.
45 g/l Pinoxaden	EC	90 ml	A	A. sterilis için kardeşlenme başından kardeşlen- me sonuna kadar olan dönemde kullanılır.
45 g/l Pinoxaden + 20 g/l Cloquintocet- exyl (Safener)	EC	90 ml	A; -	A. sterilis’in mücadelesinde kullanılır.
% 7,08 Pyroxulam + % 1,42 Florasulam + % 7,08 Cloquintocet-mexyl (Safener)	WG	26.5 g+50 ml Dassoil 26-2N	B; B; -	A. sterilis’in mücadelesinde kullanılır.
% 7,5 Pyroxsulam + % 7,5 Cloquintocet-Mexyl (Safener)	WG	25 g+50 ml Dassoil 26-2	B; -	A. sterilis’in mücadelesinde kullanılır.
% 75 Sulfosulfuron + % 5 Metsulfuron-methyl	WG	4g	B; B	A. sterilis ve A. fatua mücadelesinde kullanılır.
250 g/l Tralkoxydim	SC	120 ml Acehero+100 ml Lizör	A	A. fatua’nın mücadelesinde kullanılır.
Kontrollü olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
80 g/l Clodinafop-propargyl	EC	30 ml	A	A .sterilis ve A. fatua için tercihen buğdayın erken kardeşlen- me devresinde, en geç kardeşlenme sonuna kadar kullanılır.
80 g/l Clodinafop-propargyl + 20 g/l Cloquintocet mexyl(Safener)	EC	30 ml	A; -	A. fatua için buğdayın erken kardeşlenme devresinde en geç kardeşlenme sonuna kadar kullanılır
240 g/l Clodinafop-propargyl + 60 g/l Cloquintocet mexyl(Safener)	EC	20 ml	A; -	A. sterilis ve A. fatua için buğdayın erken kardeşlenme döne- minden en geç kardeşlenme dönemi soınuna kadar kullanılır.
240 g/l Clodinafop-propargyl	EC	20 ml	A	A. sterilis, A. fatua için; tercihen buğdayın erken kardeşlenme devresinden; en geç kardeşlenme sonuna kadar kullanılır.
419 gr Flucarbazone-sodium + 83 gr Cloquintocet-mexyl	SC	21 ml ilaç + 20 ml yy		A. streilis, A. fatua için; çıkış sonrası, Buğday 1-6 yaprak, yabancı otlar 2-4 yapraklı dönemde. Buğdayda kardeşlenme sonuna kadar uygulanmalıdır.
Geçici olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
284 g/l Diclofop-methyl	EC	200 ml	A/1	Avena spp. için yabancı otların iki yapraklı döneminde kullanılır.
6 g/l Iodosulfuron-methyl-sodium + 30 g/l Mesosulfuron methyl+, 90 g/l Mefenpyr diethyl	OD	30 g+100 yy*	B; B; -	A. sterilis için buğdayın kardeşlenme döneminde ve yabancı otların aktif büyümelerinin hızlı olduğu dönemlerinde (2-6 gerçek yaprak) kullanılır.
90 g/l Mefenpyr-diethyl + 30 g/l Mesosulfuron-methyl	OD	40 ml+ 100 ml yy*	-; B	A. sterilis için buğdayın kardeşlenme döneminde ve yabancı otların aktif büyümelerinin hızlı olduğu dönemlerinde (2-6 gerçek yaprak) kullanılır.
%3 Mesosulfuron-methyl + %0,6 Iodosulfuron-methyl sodium + %9 Mefenpeyr-diethyl (safener)	WG	30 g+100 ml yy*	B; B; -	A. sterilis için buğdayın kardeşlenme döneminde ve yabancı otların aktif büyümelerinin hızlı olduğu dönemlerinde (2-6 gerçek yaprak) kullanılır.
45 g/kg Mesosulfuron-methyl + 22.5 g/kg Thiencarbazone-methyl + 9 g/kg Iososulfuron-methyl-sodium + 135 g/kg Mefenpyr-diethyl (Safener)	WG	25 g +100 ml Bio- power	B; B; B; -	Buğdayın kardeşlenme döneminde ve yabancı otları aktif büyümeleri- nin hızlı olduğu genç dönemlerinde uygulanır
% 6,75 Propoxycarbazone Sodium + % 4,5 Mesosulfuron-Methyl + % 9 Mefenpyr-diethyl (Safener)	WG	20 g+100 ml yy*	B; B; -	A. sterilis’in mücadelesinde kullanılır.