Etmenin tanımı, yaşayışı ve hastalık belirtileri
Elma karalekesine Venturia inaequalis fungal etmeni neden olmaktadır. Etmenin saprofitik ve parazitik olmak üzere 2 devresi vardır. Saprofitik dönem sonbaharda yere dökülen ölü yapraklarda başlar. İlkbaharda pseudotesyumun olgunlaşmasına kadar sürer. Parazitik dönem ise, fungusun canlı dokularda sürdürdüğü yaşamını kapsamaktadır.
Pseudotesyumlar küremsi veya yarı küremsidir. İlkbaharda yağışlı günlerde pseudotesyumların içindeki olgunlaşan askuslardan askosporlar fırlatılır. Farekulağı döneminden itibaren elma yapraklarına ulaşan askosporlar uygun koşullar oluştuğunda çimlenir ve bitki dokusunu kütiküladan penetre eder. Böylece askosporlar primer enfeksiyonları meydana getirir.
İlk enfeksiyondan 8-15 gün sonra yaprağın her iki yüzeyinde yağ yeşili renginde kadifemsi lekeler oluşur. Konidiosporlar yağışla birlikte konidioforlardan kopup su damlalarıyla diğer yaprak ve meyvelere taşınarak sekonder enfeksiyonlara neden olur. Bu enfeksiyonlar yağışlı geçen yaz ayları boyunca devam eder. Hastalık etmeni kışı sonbaharda yere dökülen lekeli yapraklarda miselyum olarak geçirir. İlkbahara doğru bu yapraklarda önce eşeyli üreme meydana gelir, bunu takiben pseudotesyumlar oluşur.
Hastalığın belirtileri ağacın yaprak, meyve ve sürgünlerinde görülür. Yaprağın üst ve alt yüzünde oluşan lekeler başlangıçta yağlı görünüştedir, giderek zeytin yeşili rengini alır, sonra da kahverengileşir (Şekil 13a,b). Lekeler kadifemsi yapıdadır ve zamanla lekeli kısımdaki doku ölür, üzerinde yırtılmalar olur. Ağır enfekteli yapraklar sararır ve erken dökülür. Meyvedeki lekeler başlangıçta yeşilimtırak olup zamanla kahverengine dönüşür. Küçük lekeler zamanla birleşir ve bu kısımlarda meyvelerdeki gelişme durur. Erken dönemdeki enfeksiyonlarda hastalıklı ve sağlıklı doku arasındaki gelişme farklılığı nedeniyle nekrozlu alanlarda çatlama ve meyvede şekil bozuklukları meydana gelir (Şekil 14a).
Elmada sürgün enfeksiyonları bazı duyarlı çeşitlerde görülür (Şekil 14b). Lekeler oval veya yuvarlak kabarcıklar şeklindedir. Püstül olarak tanımlanan bu kabarcıklar ilkbaharda çatlar ve içinde oluşan konidiospor yatakları açığa çıkar. Püstüller zamanla birleşerek uyuz veya sıraca denilen yaraları oluşturur.
Hastalığın zararı doğrudan veya dolaylı olur. Yaprak enfeksiyonları nedeniyle fotosentez ve solunum olayları engellendiğinden, ağaç yıldan yıla zayıflar. Hastalık nedeniyle oluşan ürün kaybı ortalama %20-45 oranındadır.
Elma Karalekesi Mücadelesi
Kültürel Önlemler
- Primer enfeksiyon kaynağı olan yere dökülmüş lekeli yapraklar sonbaharda toplanıp yakılmalı veya gömülmelidir.
- Sıracalı dallar budanıp bahçeden uzaklaştırılmalıdır.
- Ağaçlar, yapraklardaki nemin daha hızlı kuruyabilmesi için hava akımına izin verecek şekilde taçlandırılmalı ve uygun aralıklar ile dikilmelidir.
- Düzenli budama yapılmalıdır.
Kimyasal Mücadele
İlaçlama zamanı
Tahmin ve uyarı sisteminin uygulanmadığı yerlerde;
İlgili Ürünler
1. ilaçlama: Çiçek gözleri kabardığında (dal sıracası bulunan yerlerde ise 3-5 gün önce yapılır)
2. ilaçlama: Pembe çiçek tomurcuğu döneminde (çiçekler ayrı ayrı görüldüğünde)
3. ilaçlama: Çiçek taç yaprakları %70-80 dökülünce
4. ve diğer ilaçlamalar: Ekolojik koşulların hastalığın ilerlemesi için uygun olduğu durumlarda, kullanılan preparatların etki süreleri dikkate alınarak uygulanmalıdır.
Tahmin ve uyarı sisteminin uygulandığı yerlerde ise; elektronik tahmin uyarı cihazlarının verdiği uyarılara göre ilaçlamalar yapılır. İlaçlamalara hafif enfeksiyon koşulları esas alınarak başlanır.
Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları Ek 4’de verilmiştir.
Elma Karalekesi İçin Kullanılabilecek İlaçlar
Etkili madde adı ve oranı (%) | Formülasyon tipi | Doz (100 litre suya) | Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün) | Etki mekanizması* |
---|---|---|---|---|
Güvenli olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri | ||||
%50 Cyprodinil | WG | 40 gr | 28 | 9 |
400 g/l Flusilazole | EC | 5 ml | 28 | 3 |
%50 Kresoxim-Methyl | WG | 15 g | 35 | 11 |
%80 Maneb | WP | 300 g | 21 | M3 |
125 g/l Myclobutanil | EC | 40 ml | 14 | 3 |
245 g/l Myclobutanil | EC | 15 ml | 14 | 3 |
%70 Propineb | WP | 200 g | 7 | M3 |
%25 Tebuconazole | WP | 25 g | 14 | 3 |
%80 Thiram | WP | 150 g | 14 | M3 |
% 70Thiophanate Methyl | WP | 60 g | 14 | 1 |
300 g/l Pyrimethanil | SC | 50 ml | 14 | 9 |
%50 Trifloxystrobin | WG | 15 gr | 14 | 11 |
500 g/l Cyprodinil | SC | 40 ml | 28 | 9 |
500 g/l Chlorothalonil | SC | 200 ml | 3 | M5 |
%1,34 Bacillius subtilis QST 713 ırkı | SC | 1500 ml | - | - |
500 g/l Cyprodinil | SC | 40 ml | 28 | 9 |
500 g/l Chlorothalonil | SC | 200 ml | 3 | M5 |
Kontrollü olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri | ||||
100 g/lBromuconazole | SC | 30 ml | 14 | 3 |
250 g/lDifenoconazole | EC | 10 ml | 14 | 3 |
%65 Dodine | WP | 100 g | 21 | M7 |
500 g/l Dodine | SC | 80 ml | 14 | M7 |
50 g/lFenbuconazole | EC | 40 ml | 14 | 3 |
300 g/l;Fluxapyroxad | SC | 15 ml | 35 |
Kaynaklar
Bu makale, T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI’ndan alınmıştır. İçerikte hiçbir değişiklik yapılmamıştır.
Orijinal Makale
Dr. Ayşe ÖZDEM, Dr. Arzu AYDAR, Cemil HANTAŞ, Dr. M. Selçuk BAŞARAN, Dr. Aynur KARAHAN, Dr. Vildan BOZKURT, Dr. Münevver KODAN, Dr. Ercan CANIHOŞ, Ali Ferhan MORCA, Dr. N. Mükerrem ÇELİKER, Dr. Naim ÖZTÜRK, Gamze ERDURMUŞ, Dr. Işıl ÖZDEMİR, Ülkem TANIKER (2017). Elma, Armut ve Ayva Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Ankara: T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI