Tanımı, Yaşayışı ve Zarar Şekli
Fındıkta Virgül Kabuklu Biti ergin dişisinin kabuğu virgül ya da midye biçiminde, koyu kahverenginde ve 2,5-3,0 mm uzunluktadır (Şekil 45a,b). Portakal sarısı rengindeki larvanın bulunduğu kabuğun ön kısmı dar, arka kısım ise daha geniştir. Erkek pupanın kabuğu daha küçük, dar ve daha uzundur. Yumurtalar oval ve beyaz renklidirler (Şekil 45c). Yumurtanın açılmasıyla çıkan hareketli larvalar açık sarı renktedir (Şekil 45d).
Kışı, ergin dişinin kabuğu altında yumurta döneminde geçirir. Yumurtalar mayıs başlarında açılır. Çıkan larvalar dal ve yapraklara dağılır. Dal üzerinde kalanlar 1-2 gün içerisinde yerleşerek, hortumlarını bitki dokusuna sokup beslenmeye başlarlar. Kısa bir süre içerisinde anten, bacak ve gömleklerini atarak bir kabuk oluştururlar. İki larva dönemi geçirdikten sonra temmuzda ergin dişiler görülmeye başlar. Bunlar kanatlı ergin erkeklerle çiftleşerek yumurta bırakırlar. Yumurtalar, üstten dişi kabuğu, alttan ise beyaz ve saydam bir zarla korunurlar. Dişi yumurta bıraktıkça kabuğun uç kısmına doğru çekilir ve yumurta bırakması tamamlanınca ölür. Bir dişi ortalama 66 yumurta bırakır. Bu zararlı Karadeniz Bölgesi’nde yılda bir döl verir.
Zararlının larvası yapraklarda, gövde ve dallarda ise hem larva hem de ergin olarak bulunur. Bitki öz suyunu emerek beslendiklerinden bitkinin zayıflamasına ve yoğun bulaşmalarda kurumalara neden olurlar (Şekil 46).
Karadeniz Bölgesi’nde daha çok yüksek kuşakta bulunan fındık üretim alanlarında bulunur. Fındık, elma, armut, erik, şeftali ve narenciye gibi meyve ağaçları ile kavak, kestane ve bazı süs bitkileri konukçularıdır.
İlgili Ürünler
Doğal Düşmanları
Karadeniz Bölgesi’nde Vürgül Kabuklu Biti'nin popülasyonunu etkileyen parazitoitler olarak aşağıdaki türler saptanmıştır.
- Anabrolepis zetterstedtii (Westwood) Hym.: Encyrtidae
- Thysanus ater Walker Hym.: Signiphoridae
- Aphytis mytilaspidis Le Baron Hym.: Aphelinidae
Bunlardan başka birkaç Coccinellid avcısı ile bir akar avcısı vardır.
Fındıkta Virgül Kabuklu Biti Mücadelesi
Mekanik Mücadele
Bulaşmanın az ve sınırlı olduğu durumlarda, bulaşık dallar yumurta açılımından önce kesilip bahçeden uzaklaştırılmalıdır.
Kimyasal Mücadele
İlaçlama Zamanı
Bulaşık olduğu bilinen bahçede önce genel bir inceleme yapılarak zararlının dağılışı ve yoğunluğu üzerine gözlem yapılmalıdır. 10 dekarlık bir alanda bulaşık ocak sayısı 10’un üzerinde ise bunlardan rastgele 10 bulaşık ocak ve her bir ocaktan yine bulaşık birer dal belirlenir. Her dalın en yoğun kısmından 10 cm’lik bir örnek alınarak bunlar üzerinde canlı yumurta bulunduran kabuklu bit sayısı saptanır
Sonuçta her bir dal örneğinde ortalama 5 canlı yumurta bulunduran birey varsa, o bahçede kimyasal mücadeleye karar verilir. İlaçlama bulaşıklığın dağılışına göre, ya bahçenin tümünde ya da belirli kısmında uygulanabilir.
Zararlının kışlayan yumurtalarına karşı şubat-mart aylarında ve tomurcuklar patlamadan önce kış mücadelesi de yapılabilir. Tomurcukların patlamasından sonra yapılacak kış ilaçlamaları fındık yapraklarında yanmalara neden olacağından ilaçlamada çok geç kalınmamalıdır. Öte yandan yumurtadan çıkan larvalara karşı, mayıs ayında ve çıkışın % 70-80’e ulaştığı dönemde yapılabilecek yaz ilaçlaması zorunluluk olmadıkça yapılmamalıdır.
Kaynaklar
Bu makale, T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI’ndan alınmıştır. İçerikte hiçbir değişiklik yapılmamıştır.
Orijinal Makale
Dr. Kibar AK, Ebru GÜMÜŞ, Dr. Arzu SEZER, Çiğdem BULAM KÖSE, Dr. İlyas DELİGÖZ, Abdullah BALTACI, Ömür DUYAR, Ümit ESER, Nagehan ÇİL TURGUT, Demet ÇELİK ERTEKİN, Dr. Aynur KARAHAN, Dr.Vildan BOZKURT, Dr. Arzu AYDAR (2017). Fındık Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Ankara: T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI