Harnup Güvesi

Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli

Ergin güveler, gri renkli olup, genel görünüşü küf rengindedir. Dinlenme durumunda boyu 8-10 mm’dir. Kanat açıklığı dişi bireylerde 18-23 mm, erkek bireylerde ise 16- 19 mm’dir. Ön kanatlar çok dar, soluk gri bazen de sarımsı kırmızı, birkaç beyaz leke ile süslenmiş ve daha koyu renkli enine iki çizgi belirgindir. Arka kanatlar beyaz olup damarları belirlidir (Şekil 53a).

Yumurtalar ovalimsi, ilk bırakıldığında beyaz, daha sonra kızıl kahverenginde, 0,7x0,5 mm boyutlarındadır. Larvalarda vücut pembemsi, baş ve pronotum kahverengidir (Şekil 53b). Olgun larva boyu 18 mm yi bulur. Pupa kahverengi olup, açık gri ağ benzeri bir kokon ile örtülüdür. Uzunluğu 10 mm, eni ise 3 mm kadardır (Şekil 53c).

Ağaç üzerinde veya altında kalmış harnup, yenidünya, nar meyveleri ile portakal, altıntop, japon kavağı vb. gibi ağaçların kavlamış kabuk altlarında kışı larva olarak geçirir. Her dişi kelebek bir meyveye bir yumurta koyarak 80-170 yumurta bırakır. Harnup güvesinin erginleri nisan ayının ilk yarısından itibaren çıkmaya başlar. Kışlayan dölün ergin çıkışı haziran yarısına kadar devam eder. Bu zamanda turunçgil meyveleri yumurta bırakma olgunluğuna gelmediği için, ara konukçuları üzerinde gelişerek birinci dölünü tamamlar. İkinci dölü verecek kelebekler haziran ortalarından temmuz sonlarına kadar çıkışı tamamlar.

En yüksek çıkış haziranın ikinci yarısı ile temmuzun ilk yarısı arasında olur. İkinci döl kelebeklerinin haziranın ikinci yarısından sonraki çıkanları turunçgillerden yumurta bırakma olgunluğuna gelmiş göbekli portakallara ve altıntoplara, özellikle unlubit ile bulaşık meyveleri seçerek yumurtalarını bırakırlar. Altıntoplarda unlubit yoksa yumurta bırakmadıkları gibi bıraksalar da birinci larva dönemini tamamlayıp meyve kabuğunu delemezler. Göbekli portakallarda unlubit olmasa da bir kısmı göbekten içeri girip beslenir. Birinci dölü 40-50 günde daha sonrakileri daha kısa sürede tamamlayarak yılda 4-5 döl verirler. Turunçgillerde 2. dölden itibaren zarar yaparlar.

Ağustos ayından itibaren turunçgillerde zarar belirtileri görülmeye başlar. Polifag bir meyve zararlısı olup, en çok zararı washington portakalı ve altıntoplarda yapar. Portakallarda genellikle göbekten meyve ekseni doğrultusunda, altıntoplarda ise sap dibinden veya yandan giriş yaparak yalancı olgunluğa (zamansız sararma) ve dolayısıyla meyve dökümüne neden olur. Bu zarar %5-32 arasında değişmektedir (Şekil 53d).

Doğal düşmanları

Harnup güvesi’nin parazitoitleri ve predatörleri aşağıda verilmiştir. Orius spp. (Şekil 53a, b) ve Trichogramma sp. (Şekil 53c) önemli predatör ve parazitoitleridir.

• Phanerotoma flavistestacea Fish. (Hym.:Braconidae)
• Habrobracon hebetor Say (Hym.:Braconidae)
• Habrobracon brevicornis (W.) (Hym.:Braconidae)
• Bracon lactus W. (Hym.:Braconidae)
• Trichogramma spp. (Hym.:Trichogrammatidae)
• Pristomerus vulnerator P. (Hym.: Ichneumonidae)
• Orius spp. (Hem.:Anthocoridae

Harnup Güvesi Mücadelesi

Kültürel Önlemler

Turunçgil plantasyonları içinde veya çevresinde harnup ve yenidünya gibi diğer konukçu bitkileri yetiştirilmemelidir. Eğer yenidünya yetiştirilecekse zamanında iyi
bir karaleke mücadelesi yapılmalıdır. Ticari değeri olmayan hastalıklı yenidünya meyveleri ağaç üzerinden toplanarak yok edilmelidir. Turunçgil alanlarında etkili bir unlubit mücadelesi yapılmalıdır. İlk vuruklu meyve dökümünden kasım ayı ortasına kadar 4 günde bir dökülen meyveler toplanarak gömülmelidir. Bu yolla zarar %80’in üzerinde azaltılabilmektedir. Fakat bu kültürel önlemlerin başarılı olabilmesi için tüm turunçgil yetiştiricileri tarafından uygulanması gerekir.

Biyolojik Mücadele

Yararlılarının, doğada korunarak etkinliklerinin artırılmasına özen gösterilmelidir. Bu zararlı ile mücadelede Bacillus’lu preparatlar kullanılmalıdır.

Temmuz-ağustos aylarında bahçeler kontrol edilerek meyveler yumurta bırakma olgunluğuna gelince 10-15 gün aralıklarla, 4-5 kez ilaçlama yapılmalıdır.