Tarım ve Orman Bakanlığı
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı
Ziraai Mücadele Teknik ve İdari Müdürlüğü

Kımıl

Zararlı Mücadelesi
25 Aralık Cumartesi
Kımıl Mücadelesi & İlaçları
Özet
Kımıl için kültürel önlemleri, doğal düşmanları, biyolojik, fiziksel ve kimyasal mücadele yöntemlerini öğrenin.
0
Paylaş

Tanımı Yaşayışı ve Zarar Şekli

Erginler; 8–11 mm uzunluğunda ve 4–6 mm genişliğindedir. Baş üçgen şeklinde boyu genişliğinden daha uzun ön kısmı sivridir. Başın orta kısımları koyu genellikle açık kirli sarıdır. Vücudun üzerinde yan yana önden arkaya uzanan siyah ve kirli sarı çizgiler bulunur (Şekil 10).

Kımıl ergini
Şekil 10. Kımıl ergini, N.E. BARBAROĞLU

Erginler yaz sonunda havaların çok ısındığı dönemlerde kışı geçirdikleri 1.500–2.000m yükseklikteki kışlak adını verdiğimiz dağ ve tepelere çıkarlar. Havaların soğuması ile birlikte aktiviteleri kesilir, duraklama dönemine girerler. Kışı uyuşuk halde meşe, kirpigeven, kirpiotu, çam, ayıkulağı gibi bitkilerin altlarında, dökülen yaprakların altında toprağın 4–8 cm derinliğinde geçirirler. Genellikle meşe bitkilerini seçerler. İlkbaharda havaların ısınması ile birlikte (Nisan sonu-Mayıs başı) 11–15°C'de devamlı olmayan hareketleri, 19–22°C'lerde artar ve toplu olarak kışlaktan ovaya uçarlar. Hava sıcaklığının 20°C'nin üzerinde devam etmesi halinde kışlağı 3–5 günde terkederler. Havaların yağışlı ve serin gittiği günlerde iniş süresi uzamaktadır. Kışlaktan ovaya inen kışlamış erginler başaklı ve gelişmiş ekinleri seçerler.

İnişten 10–15 gün sonrasına kadar beslenirler ve çiftleşirler. KE hububatın kardeşlenme döneminde, bitkileri kökboğazının üstünden sokup emerek KURTBOĞAZI (Göbekkurusu) zararını meydana getirirler. Bu durumda zarar görmüş bitki başak bağlamaz. KE hububatın başaklanma döneminde başak sapını
emerek bitkinin tane bağlamasını önler. Bu zarar şekline AKBAŞAK denir.

Kımıl 3.-5. dönem nimfler ve YNE’ler tanelerde beslenmesi sonucu, taneler çimlenme güçlerini kaybederler, ekmeklik ve makarnalık özelliklerini de yitirirler. Dişiler yumurtalarını 12-18’lik yumurta paketleri halinde başaklara, saplara, yaprak yüzlerine, toprak üstüne, yabancı otlara bırakırlar (Şekil 11). Yumurtalar açık leylak-devetüyü renginde fıçı şeklinde olup çıkış kapağı belirgindir. Bir dişi yaşamı süresince 150–180 adet yumurta bırakır.

Kımıl yumurtası
Şekil 11. Kımıl yumurtası

Yumurtadan çıkan bireylere nimf denir (Şekil 12). Yumurtadan çıkan nimfler 5 gömlek değiştirerek (5 nimf dönemi) Yeni Nesil Ergin olurlar. Nimf dönemi ortalama 20–30 gün sürer. YNE havaların ısınmasıyla kışlaklara çekilir. Zararlı yılda 1 döl verir.

Kımıl 2.-5. nimf dönemleri ile yeni nesil ergini
Şekil 12. Kımıl 2.-5. nimf dönemleri ile yeni nesil ergini

Doğal Düşmanları

Ergin ve yumurta parazitoitleri vardır. Orta Anadolu Bölgesinde tespit edilen ergin parazitoidi Gymnosoma desertorum Rond (Diptera:Tachinidae)’dur. Yumurta parazitoitleri ise; Trissolcus rufiventris (Mayr), T. semistriatus (Nees.), T. simoni (Mayr) (Hymenoptera: Scelionidae)’dir.

İlgili Ürünler

Bunlar aynı zamanda sünenin de yumurta parazitoitleridir. Ayrıca kışlaklarda Beauveria bassiana gibi bazı hastalık etmenleri de kımılın ölümüne neden olmakta ve erginlerde çok az oranda da parazitoit nematod Agamermis’e rastlanılmaktadır.

Buğdayda Kımıl'ın Mücadelesi

Kültürel Mücadele

  • Erken gelişen buğday çeşitlerinin ekimi,
  • Zamanında ekim,
  • Tarlanın iyi hazırlanması,
  • Nadasın iyi uygulanması,
  • Tarla içindeki yabancı ot mücadelesinin iyi yapılması,
  • Hasadın geciktirilmemesi,
  • Polikültür tarım yapılması,
  • Yeşil alan oluşturulması, ağaç ve çalılıkların korunması,
  • Çayır ve mera alanlarının korunması,
  • Arpa ve buğday ekilişlerinin ayrı ayrı ve toplu olarak ekilişinin sağlanması,
  • Anızın kesinlikle yakılmaması.

Biyolojik Mücadele

Kımılın doğada çoğalmasını sınırlayan parazitoit ve predatörler bulunmaktadır. Bunlar içinde de en önemlileri yumurta parazitoitleri Trissolcus türleridir. Yumurta parazitoitlerinin, doğada çoğalmalarını elverişli hale getirmek ve korumak oldukça önemlidir. Bunun için hububat üretimi yapılan alanlarda yeşil alan oluşturma (ağaçlandırma) ve polikültür tarım yapılması önerilmektedir.

Doğada var olan ve korunmasına mutlak suretle ihtiyaç duyulan yumurta parazitoitleri Kımıl mücadelesi açısından büyük önem kazanmaktadır. Diğer bir ifadeyle doğada uygun koşullarda oluşan doğal parazitlenme, Kımıl mücadelesinde alanların daralmasında büyük bir etkendir.

Kimyasal Mücadele

Kımıl mücadelesi esas olarak Kışlamış Erginlere karşı yapılır. Kışlaktan ovaya göç iyi izlenerek mücadeleye sağlıklı bir şekilde karar verilir. Bu amaçla hava koşullarına bağlı olarak Nisan ayının 2. yarısından itibaren kışlaklarda kımıl hareketleri izlenmeye başlanır ve ilk uçuşlar görüldüğü günden itibaren kışlakların çevresindeki hububat ekiliş alanları Kımıl bakımından kontrol edilir.

Zararlının dağılmasına ve yumurta bırakmasına fırsat verilmeden toplu iniş alanlarında 2 adet KE/m² ve üzerindeki yoğunluk bulunan hububat ekilişlerinde hemen mücadeleye geçilir. KE mücadelesi yapılmayan ya da KE mücadelesi yapılmasına rağmen bazı alanlarda, eğer nimf+YNE popülasyonu eşiğin üzerinde ise(10 nimf+YNE/m² ve fazlası); 4.-5. dönem nimf ve YNE’lerin birlikte olduğu dönemde de ilaçlama yapılmalıdır.

Kımıl KE, Nimf+YNE’lere karşı kullanılacak ilaçlar Ek 4’de(tablodan görüntüleyebilir ya da ekleri direkt olarak indirebilirsin) verilmektedir.

Aktif madde adı ve oranı Formülasyon tipi Doz Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün) Etki Mekanizması
Güvenli olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
Kontrollü olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
Lambda Cyhalothrin 50 g/l CS 45m1/da 14 3
Geçici olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
Deltamethrin, 120 g/1 EC 7,5 ml/da 3 3
EK4 - Kımıl mücadelesinde kullanılan ilaçlar ve dozları

Kaynaklar

Bu makale, T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI’ndan alınmıştır. İçerikte hiçbir değişiklik yapılmamıştır.

Orijinal Makale

Dr. M. Selçuk BAŞARAN, Dr. Numan E. BABAROĞLU, Dr. Eda AKSOY, Dr. Mehmet DUMAN, Doç. Dr. Adnan TÜLEK, Ekrem KAYA, Abdullah YILMAZ, A. Faik YILDIRIM, Dr. Münevver KODAN, Dr. Arzu AYDAR (2017). Buğday Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Ankara: T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI