Ayva Monilyası

Etmenin tanımı, yaşayışı ve hastalık belirtileri

Ayva monilyasına Sclerotinia linhartiana fungal etmeni neden olmaktadır. Fungus kışı hastalıklı sürgünler ve mumyalaşmış meyveler üzerinde miselyum halinde geçirir. Yere dökülen mumyalaşmış meyveler üzerinde şubat sonu-mart başından itibaren 3-21 tane kahverengi apotesyum oluşur. Olgunlaşmış apotesyumlardaki gelişmesini tamamlamış askuslardan doğaya yayılan askosporlar, yapraklarda primer enfeksiyonu gerçekleştirir. Askosporların optimum çimlenme sıcaklıkları 18-22°C’dir.

Sekonder enfeksiyonlar ise yapraklarda meydana gelen konidiosporlarla olur. Konidiosporların optimum çimlenme sıcaklıkları 19-24°C’dir.

Hastalık, ayva ağaçlarının yaprak, sürgün, çiçek ve genç meyvelerinde belirti oluşturur. İlkbaharda genç yaprakların üst yüzünde yer alan, ancak ışığa tutulduğunda görülebilen, açık kahverengi lekeler zamanla koyulaşır. Bu lekeler yaprağın bir kısmını,ya da tamamını kaplar. Konidiosporlar, lekeler üzerinde krem renkli fungal bir örtü oluşturur. Hastalanan yapraklarda badem kokusu vardır. Enfekteli yapraklardaki miselyum, yaprakların damarlarından saplarına ve oradan da sürgünlere geçer.

Miselyumun sürgünü enfekte etmesiyle, yaprak sapının sürgünle birleştiği noktanın alt ve üst taraflarında 2-3 cm uzunluğunda kahverengi lekeler görülür. Zamanla sürgünler, üzerindeki yaprak ve çiçek tomurcuklarıyla birlikte kururlar (Şekil 105a, b). Kuruyan sürgünlerin üzerinde, kirli beyaz renkte konidiospor kitleleri oluşur.

Çiçeklerin açma döneminde yapraklar üzerinde oluşan konidiosporlar, çiçek dişicik organının tepesine gelerek burada çimlenir ve yumurtalığa geçerek hastalandırır. Enfekte olmuş çiçekler başlangıçta sağlıklı görünür, ancak taç yaprak dökümüne yakın kahverengileşir (Şekil 105c).

Enfekte olmuş genç meyvelerin üzerinde önceleri açık kahverengi, sonraları koyulaşan lekeler oluşur. Bu meyveler önce yumuşar ve zamanla tamamen sertleşerek mumyalaşır ve ağaçlarda asılı kalır.

Hastalığın ayva ağacının yaprak, çiçek, sürgün ve meyvelerinde oluşturduğu zarar, ağacın gelişmesini engeller ve verimi azaltır. Epidemi yıllarında verim kaybı %80-90 olabilmektedir.

Yurdumuzda ayva yetiştirilen bölgelerde hastalığı görmek mümkündür. Hastalık etmeninin tek konukçusu ayvadır.‍

Ayva Monilyası Mücadelesi

Kültürel Önlemler

• İlkbaharda enfekteli yaprak, çiçek ve sürgünler kesilerek imha edilmeli ve böylece enfeksiyon kaynakları ortadan kaldırılmalıdır.
• Mumyalaşmış meyveler toplanıp yakılarak veya gömülerek imha edilmelidir.

Kimyasal Mücadele

İlaçlama zamanı

1. ilaçlama: Çiçeklerin %5’i açtığında,
2. ilaçlama: Çiçeklerin %50’si açtığında,
3. ilaçlama: Tam çiçeklenme döneminde yapılmalıdır.

Ayva Monilyası İçin Kullanılabilecek İlaçlar

Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları aşağıda verilmiştir.

Etkili madde adı ve oranı (%)	Formülasyon tipi	Doz (100 litre suya)	Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün)	Etki mekanizması*
Güvenli olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
%70 Thiophanate methyl	WP	60g	14	1
Kontrollü olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
500 g/l Dodine	SC	100 ml	14	M7
400 g/l Dodine	SC	125 ml	14	M7