Tarım ve Orman Bakanlığı
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı
Ziraai Mücadele Teknik ve İdari Müdürlüğü

Elma İç Kurdu

Zararlı Mücadelesi
25 Aralık Cumartesi
Elma İç Kurdu Mücadelesi & İlaçları
0
Paylaş

Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli

Ergin gri renkli, 18-20 mm kanat açıklığında, yaklaşık 10-12 mm uzunluğunda, her iki kanat ucunda üçgen şeklinde çikolata renginde leke bulunur. Erkeklerde dıştan erkek organlarını örten iki kapakçık ve bu kapakçıklarda genellikle pulcuklar bulunur. Dişilerde ise abdomenin sonunda ve ventralde kenarları ince tüylerle çevrili bir göçük bulunmaktadır (Şekil 4a).

Yumurta, başlangıçta süt beyazı renginde ve mumumsu görünümde, oval ve 1.0- 1.2 mm çapındadır. Yumurta gelişirken ortasında kırmızımsı bir halka görünür, açılmadan hemen önce, siyah baş döneminde ise gelişmiş larva yumurtanın içinde açıklıkla izlenebilir (Şekil 4b,c,d). Yumurta açıldıktan sonra kalan kabuğu yassılaşarak güneşte sedef gibi parlar.

Yumurtadan yeni çıkan ilk dönem larva 1.0-1.4 mm boyundadır. Bu dönemde iri ve yassı olan baş ile protoraks parlak siyahtır (Şekil 4e). Gelişmesini tamamlayıp elmayı terk eden olgun larvalar 15-20 mm boyunda beyazımsı pembe görünümlüdür (Şekil 4f). Olgun larva elips şeklinde ve kirli beyaz renkte koza örerek içinde pupa olmaktadır. Açık kahverengi olan pupa, ortalama 10 mm boyunda ve 2.5-3 mm enindedir (Şekil 4g).

Elma içkurdu’nun ergini, yumurtası, larvası ve pupası.
Şekil 4. Elma içkurdu’nun a) Ergini, b) Yeni bırakılmış yumurtası, c) Yumurtanın kırmızı halka dönemi, d) Yumurtanın
siyah baş dönemi, e) Yumurtadan yeni çıkmış larvası, f) Olgun larvası, g) Pupası

Elma içkurdu kışı daha çok ağaç gövdesinin çatlamış kabukları arasında, kısmen de yere dökülmüş toprakta bulunan kalıntılar arasında, ambalaj ve depolama yerlerinde ördükleri kokon içerisinde olgun larva döneminde geçirir. Kışlama döneminde, faydalı türler ve kötü hava koşulları nedeniyle, larvalarda %30-40 dolayında ölüm olabilmektedir. Kışlayan larva, mayıs başlarına doğru pupa olur. İlkbahar ergin çıkışları (birinci döl) genellikle mayısta (bazı yıllar nisan ortalarında) başlar ve temmuz ortalarına kadar devam eder. Bu nedenle, temmuzda birinci ve ikinci dölün erginlerini bir arada görmek mümkündür.

İlkbaharda çıkan kelebekler yumurtalarını, daha çok meyve buketlerine yakın olan yapraklara ve az kısmını da genç meyvelere; ikinci döl erginleri ise daha çok meyvelere ve az kısmınıda meyveleri çevreleyen yapraklara bırakır. Yumurtadan çıkan larvalar, daha çok meyvelerin yapraklara veya birbirine temas ettiği yerlerden giriş yapar.

Erginler çıkıştan kısa bir süre sonra yumurta bırakmaya başlar. Ancak, erginlerin çiftleşip yumurta bırakması için alacakaranlık sıcaklığının üst üste iki akşam 15°C’nin üzerinde olması gerekir. Yumurtalar önceleri yapraklara, ince dallara, daha sonra meyvelere tek tek bırakılır ve gelişmelerini 90 gün-derece’de tamamlar. Bir dişi 30- 70 yumurta bırakır.

Yumurta açıldıktan sonra, ilk dönem larvalar kendilerine hemen girmek için uygun bir meyve arar. İlk larvaların çıkışı ile meyveye giriş arasındaki süre, birçok etkene bağlı olmak üzere, genellikle 4-8 saat arasında değişir. Meyveye giriş öncesi larva çok hassas olduğundan; rüzgar, yağmur veya predatörlerden dolayı yüksek oranda ölüm olabilmektedir. Bu dönem Elma İç Kurduna karşı mücadele önlemlerinin uygulanması için çok önemlidir. Çünkü larvaların meyveye girmeden öldürülmesi gerekmektedir.

Elma İç Kurdu larvası, elmanın çiçek çukurundan veya yan tarafı ile sapa yakın kısımlarından meyveye girer (5a, b). Larva, meyveye girdikten sonra merkeze doğru tünel açar ve çekirdekler üzerinde beslenir. Bu özellik, Elma İç Kurdu larvalarını, çekirdekler üzerinde beslenmeyen ve fakat meyve içinde zararlı diğer Tortricid’lerden ayırmaktadır.

Ayrıca, olgun larvalar pembe renkte olup, meyve içinde beslenen diğer Tortricid larvalarından daha büyüktür.

Meyve içinde 30-40 gün beslenerek olgunlaşan larva, ağaç gövdesinin çatlamış kabukları arasında veya toprakta bulunan kalıntılar arasında kokon örmek üzere meyveyi terk eder. Bunlar daha sonra pupa olarak, ya aynı yılın yaz erginleri şeklinde veya pupa olmayıp, diyapoza geçmeleri halinde ise ertesi ilkbaharda, birinci döl erginleri ile birlikte çıkmaktadır.

Ülkemizde Elma içkurdu genellikle 2 döl, bazı yer ve yıllarda 3 döl verebilmektedir. Elma İç Kurdu elma ağaçlarının ana zararlısıdır. Doğrudan meyvede zarar yapan larvalar, meyveleri delerek galeriler açmakta, etli kısmını ve çekirdek evini yiyerek pislikler bırakmaktadır (Şekil 5c). Bütün bunların sonucu olarak meyvelerin dökülmesine, ağaçta kalabilen meyvelerin ise nitelik ve niceliklerinin bozulmasına ve dolayısıyla elmanın piyasadaki değerinin düşmesine neden olmaktadır. Mücadelesi yapılmayan bahçelerdeki zararı %60, hatta %100’e kadar çıkabilmektedir.

Elma içkurdu’nun meyvedeki zarar şekiller
Şekil 5. Elma İç Kurdu’nun meyvedeki zarar şekiller

Başta elma olmak üzere armut, ayva, cevizde zararlı olmakta, bunların yanı sıra erik, kayısı ve şeftalide az oranda bulunabilmektedir. Ahlat da konukçuları arasındadır.

Doğal Düşmanları

Elma içkurdu’nun parazitoitleri ve predatörleri aşağıda verilmiştir.

Parazitoitleri

Yumurta parazitoitleri

  • Trichogramma evanescens Westwood Hym.: Trichogrammatidae
  • T. embryophagum (Hartig) Hym.: Trichogrammatidae
  • T. kilinceri Kostadinov Hym.: Trichogrammatidae

Larva ve pupa parazitoitleri

  • Elodia tragica Meigen Dip.: Tachinidae
  • Neoplectops veniseta Stein Dip.: Tachinidae
  • Liotryphon caudatus (Ratzeburg) Hym.: Ichneumonidae
  • L. punctulatus (Ratzeburg) Hym.: Ichneumonidae
  • Pimpla turionellae L. Hym.: Ichneumonidae
  • Pristomerus vulnerator Panzer Hym.: Ichneumonidae
  • Itoplectis maculator Fabricius Hym.: Ichneumonidae
  • Trichomma enecator Rossi Hym.: Ichneumonidae
  • Ascogaster quadridentatus Wesmel Hym.: Braconidae
  • Agathis linguarius Nees Hym.: Braconidae
  • Perilampus tristis Mayr. Hym.: Perilampidae
  • Perilampus laevifrons Dalman Hym.: Perilampidae
  • Dibrachys cavus (Walker) Hym.: Pteromalidae

Trichogramma türlerinin, Elma içkurdu yumurtalarını bazı yer ve yılarda %15-76 oranında parazitlediği belirlenmiştir.

Predatörleri

Başta kuşlar olmak üzere, Elma içkurdu’nun pek çok predatörünün bulunduğu da bilinmektedir. Kuşların, özellikle ağaçkakanların tuzak bantlara gelen larvaları % 80-95 oranlarında yok ettikleri gözlenmiştir.

Elma İç Kurdu Mücadelesi

Kültürel Önlemler

  • Öncelikle elma bahçelerinin Elma İç Kurdu’nun diğer konukçusu olan armut, ayva ve ceviz gibi meyve ağaçları ile karışık olarak kurulmamasına özen gösterilmesidir.
  • Konukçusu olan meyve ağaçlarının altına dökülen meyveler toplanıp uzaklaştırılma ambalaj ve depolama yerleri elma bahçelerinin kenarlarına kurulmamalıdır.
  • Ağaç gövdelerine haziran başlarında oluklu mukavvadan tuzak bantlar sarılarak, bunlara gelen larvaların haftalık kontrollerle toplanıp, parazitoit çıkışı için bahçeni uygun bir yerinde kafeslere konulması popülasyonun düşürülmesi açısından önemlidir.

Biyolojik Mücadele

Yumurta parazitoidi Trichogramma türleri (Şekil 6a,b,c) ile Elodia tragica, Trichomma enacator ve Ascogaster quadridentatus, Elma İç Kurdu’nun biyolojik mücadelesinde kullanılabilecek önemli faydalılardır. Ancak bu zararlının ekonomik zarar eşiği çok düşük olduğu için, sadece biyolojik mücadele etmenleri ile baskı altında tutmak mümkün olmamaktadır. Özellikle, yoğun ve gelişigüzel ilaçlamaların yapıldığı yerlerde faydalıların etkinlikleri çok azalmaktadır.

Faydalı türlerden en iyi şekilde yararlanmak için zararlının doğal düşmanları iyi tanınmalı; etkili olan türler, özellikle yumurta parazitoiti Trichogramma türleri ile larva ve pupa parazitoiti olan A. quadridentatus, E. tragica ve T. enecator, fazla olduğu diğer meyve bahçelerinden toplanarak, bulaştırılmak suretiyle biyolojik mücadelede kullanılmalıdır.

İlaçlama programları, faydalıları özellikle yumurta parazitoitlerini koruyacak biçimde hazırlanmalı, bu amaçla seçici ilaçlara birinci derecede öncelik verilmelidir. Trichogramma türleri, böcek üretim tesislerinde (insektaryum) veya laboratuvarda kitle halinde üretilerek veya üreten kuruluşlardan satın alınarak, doğal popülasyonu desteklemek için bahçelere salınmalıdır.

Bahçe kenarında doğal düşmanlar için çok yıllık barınak bitkiler (yabani gül ve böğürtlen) ve besin kaynağı (av, polen, nektar) olan nane, yabani havuç ve rezene gibi çiçekli bitkiler korunmalı, eğer mevcut değilse bahçe yakınlarında yetiştirilmelidir.

elma içkurdu doğal düşmanları
Şekil 6. Trichogramma evanescens a) Ergini b) Yumurtayı parazitleyen dişisi c) Parazitli yumurtaları

Biyoteknik Mücadele

Kitle halinde tuzakla yakalama

Elma İç Kurdu’nun orta ve düşük yoğunlukta bulunduğu bahçelerde uygulanabilen bir mücadele yöntemidir. Belirli aralıklarla ve belirli yoğunlukta eşeysel cezbedici feromon tuzakları yerleştirilerek zararlı kitle halinde yakalanıp popülasyonu azaltılır.

Etkili sıcaklık toplamları 1 Ocaktan itibaren 40-80 gün-derece’yi bulduğu tarihte tuzaklar ağaçlara asılır ve hasat sonuna kadar kitle halinde tuzakla yakalama yapılır. Kitle halinde tuzakla yakalama yöntemi bu zararlıya karşı her ağaca bir adet eşeysel çekici tuzak asılarak uygulanır. Tuzaklar yerden 1.5-2.0 m yüksekliğe ve açık tarafı hakim rüzgar yönüne gelecek şekilde ağaç başına bir adet asılır (Şekil 7a).

Elma içkurdu’nun eşeysel çekici tuzağı ve tuzağa yakalanan erginleri
Şekil 7. Elma İç Kurdu’nun a) Eşeysel çekici tuzağı, b) Tuzağa yakalanan erginleri

Tuzaklar haftada bir kontrol edilip toplanan kelebekler uzaklaştırılmalı, yapışkan tablalar gerektiğinde değiştirilmelidir. (Şekil 7b). Eşeysel çekici tuzakların kapsülleri sıcaklığa bağlı olarak 4-6 haftada bir değiştirilir.

Aynı bahçede en az iki yıl üst üste uygulanması sonucunda, popülasyon baskı altında tutulabilmektedir.

Çiftleşmeyi engelleme yöntemi

Bu teknikte dişiler tarafından salgılanan eşey feromonu, yapay olarak sentezlenip yayıcı kullanılarak hedef alana yayılır, böceğin karşı eşeye yönelimi engellenir (Şekil 8a). Elma İç Kurdu popülasyonunun izlenmesi için, eşeysel çekici tuzaklar 1 Ocak’tan itibaren etkili sıcaklıklar toplamı 40-80 gün-derece civarına ulaştığında (mart sonu-nisan başı), çiçek taç yapraklarının dökülmesinden sonra bahçenin ortalarında bulunan elma ağacının tacının dış kısmına ve yerden 1.5-2 m yükseğe ve hakim rüzgar yönünde 5 hektara 1 adet gelecek şekilde asılır (Şekil 8b). Tuzaklardaki feromon kapsüller 4-6 haftada bir, yapışkan tablalar ise gerektiğinde değiştirilir. Tuzaklar ilk kelebek yakalanıncaya kadar haftada 2-3 kez, yakalandıktan sonra ise haftada bir kontrol edilir.

 Çiftleşmeyi engelleme tekniğinde, Isomate-C Plus tipi yayıcılar ve yayıcıların elma ağacı üzerine asılışı
Şekil 8. Çiftleşmeyi engelleme tekniğinde a) Isomate-C Plus tipi yayıcılar b) Yayıcıların elma ağacı üzerine asılışı

Eşeysel çekici tuzaklarda ilk erginin yakalanmasıyla birlikte, Elma içkurdu feromonu içeren yayıcılar, çiftleşmeyi engelleme tekniğinin uygulandığı elma bahçesine firmasının önerdiği şekilde ağaçlara bağlanır. Uygulama alanına 80-100 m den daha yakın bir ilaçlı elma bahçesi varsa, buradan çiftleşmiş dişi bireylerin göçünü engellemek yani izolasyonu sağlamak gerekir. Bu amaçla, çiftleşmeyi engelleme tekniğinin uygulandığı elma bahçesine sınır olan bahçelere de 25-30 m genişliğinde yayıcılar asılarak bir tampon bölge oluşturulmalıdır. Oluşturulan bu tampon bölgede
de tavsiye edilen aynı yayıcı yoğunluğu kullanılır. Yöntemin uygulanacağı alan en az 5 ha büyüklüğünde olmalıdır.

Uygulama, elma meyvelerinin hasat edildiği döneme kadar devam eder. Hasat öncesi yapılan değerlendirme sayımında, kurtlu meyve oranı (zarar oranı), şaşırtma tekniğinin uygulandığı elma bahçesinde ortalama %5 ve altında ise, yöntem tek başına yeterli ve başarılı olarak kabul edilir.

İlgili Ürünler

Çiftleşmeyi engelleme tekniğinden olumlu sonuç alabilmek için;

  • Tekniğin kullanılacağı bahçelerde izolasyonun iyi sağlanması, mümkün olduğu kadar geniş alanlarda uygulanması ve sınırlarda daha fazla sayıda yayıcı kullanılması,
  • Popülasyonun eşeysel çekici tuzaklarla takip edilmesi, yöntemin düşük ve orta yoğunluktaki popülasyonlarda kullanılması,
  • Yayıcıların bahçelere tuzaklarda ilk ergin yakalanması ile birlikte hemen asılması,
  • Yöntemin uygulandığı bahçelerde özellikle döllere ait larva çıkışlarında meyve sayımlarının titizlikle yapılması,
  • Popülasyonun yüksek olduğu ve uçuş süresinin uzun olduğu yıllarda uygun bir insektisitle kombine edilmesi,
  • Kullanılan yayıcıların taze olması gerekmektedir. Yöntemin spesifik oluşu ve doğal dengeyi koruyucu olması nedeniyle ülkemizde organik tarım üreticileri tarafından kullanılması birinci derecede alternatif bir yöntem olarak görülmektedir.

Kimyasal Mücadele

Elma içkurdu mücadelesinde hedef, her döle ait larva çıkışı süresince ağaçları ilaçlı bulundurarak, yumurtadan çıkan larvaları meyve içine girmeden önce öldürmektir. Ancak, bu mücadelede üründe %2’ye kadar zarar göz ardı edilebilir. Bu nedenle, zararlının popülasyon seviyelerinin bilinmesi ayrı bir önem taşır. Döllere ait ilk ilaçlama zamanlarını sağlıklı bir şekilde saptamada ve yoğunluğun tespit edilmesinde aşağıda verilen tahmin ve uyarıdaki yöntemler kullanılmaktadır.

Bu yöntemlere göre ilaçlamaya karar verdikten sonra birinci döle karşı 2, ikinci döle karşı 1 olmak üzere toplam 3 ilaçlama yapılmakta ve genellikle bu uygulama yeterli olmaktadır.

Elma İç Kurdu (C. pomonella) mücadelesinin yönetimi

Elma içkurdu mücadelesinde, döllere ait ilk ilaçlama zamanlarının sağlıklı bir şekilde saptanması ve yoğunluğunun belirlenmesinde aşağıda verilen tahmin ve uyarı sistemi uygulanmaktadır.

Elma İç Kurdu’nun ilaçlama zamanının belirlenmesi

Etkili sıcaklık toplamlarının kullanılması

Bütün böceklerde olduğu gibi Elma İç Kurdu da belirli bir sıcaklığın üzerinde gelişmeye başlar ve bu sıcaklığa gelişme eşiği denir.

Günlük maksimum ve minimum sıcaklık ortalamalarından, gelişme eşiği (10°C) çıkarılarak her döl için etkili sıcaklık toplamları (EST) hesaplanır. Bu amaçla meteorolojik verilerin alınması için bilgisayar destekli elektronik tahmin ve uyarı cihazından faydalanılır (Şekil 9).

Günlük etkili sıcaklık aşağıdaki formüle göre hesaplanır.

Etkili Sıcaklık (günderece) = [(MaksimumºC + MinimumºC):2]- 10

Bu amaçla en yüksek (maksimum) ve en düşük (minumum) sıcaklık değerleri, elektronik tahmin ve uyarı cihazından alınır. 1 Ocak’ tan itibaren günlük etkili sıcaklıkların kümülatif toplamı 250 gündereceyi veya eşeysel çekici tuzaklarda ilk kelebek yakalandıktan itibaren 150 gündereceyi bulduğunda birinci döl larva çıkışı, 800 gündereceyi bulduğunda ise ikinci döl larva çıkışı teorik olarak beklenmelidir. Yumurtalar bırakıldıktan sonra 90 gündereceye ulaşıldığında teorik olarak larva çıkışı olacağı kabul edilmektedir. Bu sonuç yumurtanın izlenmesi ile teyit edilmelidir.

Bilgisayar destekli elektronik tahmin ve uyarı cihazı
Şekil 9. Bilgisayar destekli elektronik tahmin ve uyarı cihazı
Eşeysel çekici tuzakların kullanılması

Eşeysel çekici tuzaklar, hem ilaçlama zamanının, hem de zararlı yoğunluğunun belirlenmesinde kullanılır. Eşeysel çekici tuzaklar 1 Ocak’tan itibaren etkili sıcaklık toplamı ılıman bölgelerde 40, soğuk bölgelerde 80 gün-dereceye ulaştığında, her bahçeye birbirinden 30-35 m mesafede olmak üzere, her 100 ağaca bir tuzak gelecek şekilde, kelebekler çıkmadan önce en az 2 tuzak asılır. Tuzaklar ağaç tacının dış kısmına ve güney yönüne, yerden 1.5-2 m yükseğe asılır (Şekil 10). Tuzaklar ilk kelebek yakalanıncaya kadar haftada 2-3 kez, ilk kelebek yakalandıktan sonra haftada bir kontrol edilir.

Elma içkurdu mücadelesinde kullanılan tuzaklar
Şekil 10 . Elma İç Kurdu mücadelesinde kullanılan tuzaklar

Haftalık kontrollerde yakalanan kelebekler sayıldıktan sonra, yapışkan tabla üzerinden alınır. Tuzaklarda kışlayan dölde iki hafta üst üste toplam 6 kelebek, yaz döllerinde ise haftada 3 kelebek yakalandığında ilaçlama gerekir. Ayrıca, birinci döl ilk larva çıkışına kadar, tuzak başına 10 kelebek yakalanması ilaçlama için gerekli yoğunluğun olduğunu gösterir.

İlk kelebek çıkışından itibaren yaklaşık 150 gündereceye ulaşıldığında ilk larvanın çıktığına karar verilir. Ayrıca ilk kelebek yakalandıktan sonra alacakaranlık sıcaklığı üst üste iki gün 15°C’ yi geçtikten sonra ilk yumurtanın bırakıldığı kabul edilerek, bundan 90 günderece sonra yumurtaların açılması beklenir. Tuzaklar hasat zamanına kadar bahçede bırakılır. Tuzak kapsülü 4-6 haftada bir yenilenir. Yapışkan tabla ise kirlendikçe değiştirilir.

Kültür kutularında ergin çıkışı ve yumurtanın izlenmesi

Elma İç Kurdu’nun ergin çıkışının belirlenmesi amacıyla, bahçelerden gelişmesini tamamlayan larvaların toplanması gerekmektedir. Larvalar tuzak bant yöntemiyle toplanır. Bu amaçla, haziran ayının ilk haftasında 100 ağaçlık bir bahçede 40 ağacın gövdesine yerden 50 cm yüksekliğe 2.5-3 cm eninde şerit halinde oluklu mukavvalar iki kat halinde sarılır (Şekil 11a). Elde edilen larva veya pupalar kültür kutularına alınır (Şekil 11b). Mevsim sonunda elde edilen olgun larvalar kültür kutularında kışı geçirdikten sonra, pupa dönemini izleyen ilkbaharda nisan ortalarından itibaren ilk kelebek çıkışına kadar her gün, daha sonra haftada iki gün kontrol edilerek ergin çıkışları izlenir.

Tuzak bantta diyapoza giren Elma içkurdu larvaları
Şekil 11. a) Tuzak bant, b) Tuzak bantta diyapoza giren Elma İç Kurdu larvaları

Kültür kutularında ergin çıkışının başlamasından itibaren 3 gün süre ile her gün çıkan kelebekler cam tüplere alınarak, ağaçların güney yönlerinde seçilmiş uygun birer dala geçirilmiş şifon dal kafeslere gruplar halinde salınır (Şekil 12). Yeterli sayıda yumurta bırakıldığı belirlendikten sonra dal kafesi çıkartılır ve dal işaretlenir. Yapraklar ve sürgün üzerine bırakılmış yumurtalar işaretlendikten sonra yumurtaların embriyo gelişmesi izlenir. Yumurtalarda kırmızı halka görüldüğünde, ilaçlama hazırlıklarını yapmaları için üreticiler uyarılır ve ilk larva çıkışı olduğunda ise ilaçlama yaptırılır.

Şekil 12. Şifon dal kafesi
Şekil 12. Şifon dal kafesi

Elma İç Kurdu ilaçlaması için gerekli popülasyon yoğunluğunun belirlenmesi

Eşeysel çekici tuzaklardan yararlanma

Çalışmaların yapıldığı bahçelerin her 100 ağacına bir tuzak gelecek şekilde kelebekler çıkmadan önce usulüne göre asılır. Tuzaklar haftada bir kontrol edilerek yakalanan kelebekler sayıldıktan sonra yapışkan tabla üzerinden alınır. Tuzak kontrollerinde, tuzak başına ilkbaharda iki hafta üst üste toplam 6 kelebek veya birinci döl ilk larva çıkışına kadar toplam 10 kelebek; yaz dölleri için ise haftada üç kelebek yakalanması halinde bu bahçede ilaçlama için gerekli yoğunluğun olduğu kabul edilerek ilaçlama yapılır.

Yoğunluğun meyvelerdeki zarara göre belirlenmesi

Meyvelerin kontrolü, hem ilaçlama zamanının, hem de yoğunluğun belirlenmesinde kullanılır. Özellikle birinci dölde, ilk larva girişinin ve dolayısıyla birinci ilaçlama zamanının tespitinde, ikinci dölde ise daha çok yoğunluğun belirlenmesinde kullanılır. Bahçelerdeki ağaçlar üzerindeki meyveler, koparılmadan gözle kontrol edilir larva girişleri aranır. Bahçede tesadüfen seçilen en az 20 ağaçta, farklı yönlerden 25’er meyve olmak üzere toplam 500 meyve, koparılmadan gözle kontrol edilerek meyvelerde %2 giriş görüldüğünde o bahçede ilaçlama için gerekli yoğunluğun olduğuna karar verilerek ilaçlama yapılır.

Tuzak bant ve kültür kutusu yöntemi

Bu yöntem fazla işgücü istediğinden tahmin ve uyarı sisteminin yeni uygulanacağı yerlerde yapılmaktadır.

Elma İç Kurdu’nun ergin çıkışını tespit etmek amacıyla, bahçelerden gelişmesini tamamlayan larvalar tuzak bant yöntemiyle toplanır. Bu amaçla, haziranın ilk haftasında, 100 ağaçlık bir bahçede 40 ağacın gövdesine yerden 50 cm yüksekliğe 2.5-3 cm eninde şerit halinde oluklu mukavvalar iki kat halinde sarılarak, larvaların buralara gelmesi sağlanır.

Birinci dölün ilaçlama zamanı; bir önceki yıl ağaç gövdesine sarılan tuzak bantlarda diyapoza girmiş 35 larva bulunması halinde, bir sonraki yılda birinci döle karşı ilaçlama gerekmektedir.

Tuzak bantlardan elde edilen larva veya pupalar kültür kutularına alınır. Ertesi yılın ilkbaharında nisan ortalarından itibaren ilk kelebek çıkışına kadar her gün, daha sonra haftada iki kez kontrol edilerek ergin çıkışları izlenir.

Kültür kutularında ergin çıkışının başlamasından itibaren 3 gün süre ile her gün çıkan kelebekler cam tüplere alınarak, ağaçların güney yönlerinde seçilmiş uygun birer dala geçirilmiş, silindirik şekilde şifon dal kafeslere gruplar halinde salınır. Yeterli sayıda yumurta bırakıldığı tespit edildikten sonra dal kafesi çıkartılır ve dal işaretlenir.

Yapraklara, meyvelere ve sürgün üzerine bırakılmış yumurtalar işaretlendikten sonra, embriyo gelişmesi izlenir. Yumurtalarda kırmızı halka görüldüğünde, ilaçlama hazırlıklarını yapmaları için üreticiler uyarılır ve ilk larva çıkışı olduğunda ise ilaçlama yapılır.

Yaz döllerinin ilaçlama zamanları, bantlar ağaç gövdelerinden çıkarılarak içerisindeki larvalar sayılarak belirlenir. Bahçedeki ağaçlarda ortalama 40 kuşakta toplam 5 adet larva + pupa+ pupa gömleği bulunması ilaçlamayı gerektirmektedir.

Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları aşağıda verilmiştir.

Elma İç Kurdu İçin Kullanılabilecek İlaçlar

Etkili madde adı ve oranı (%) Formülasyon tipi Doz (100 litre suya) Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün) Etki mekanizması*
Güvenli olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
Cydia pomonella granül virusu %1 SC 10 ml (500 g şeker + 250 g köpüklü süt tozu) - -
(E,E)-8-Dodecadienol – 190 mg/feromon çubuk - 100 ad/da çubuk - Çiftleşmeyi engelleme yöntemi
275 mg (E,E)-8,10Dode-cadien1- ol*n-tetradeca- cylacetate - 1adet tuzak/ha (elma, armut, ayva) - -
1 mg e-8,e-10dodeca- dienol + 1 mg absolute ethanol veya ethanol/ kapsül + karton tuzak - 1adet tuzak/da (Monitor amaçlı) - -
16000 IU/mg Bacillus thuringiensis var. kurstaki WP 200 g/100 l su larva - -
Thiacloprid 240 g/l OD 40 ml (elma, armut, ayva) 14 4A
Cyantraniliprole100 g/l SE 60 ml 7 28
Spinetoram %25 WG 40 g/l (elma, armut) 7  
Diflubenzuron 480g/l SC 20 14 15
Kontrollü olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
Thiamethoxam 240g/l - 20 ml 21 4A
Lambda-Cyhalothrin100 g/l+ Lufenuron 100 g/l SC 10 ml 14 3A ; 15
Lambda Cyhalothrin50 g/l EC/CS 20 ml (elma, armut, ayva) 3 3A
Tau-Fluvalinate 240g/l FL 30 ml 14 3A
Novaluron 100 g/l EC 60 ml 21 15
EK4 Elma İçkurdu için kullanılabilecek ilaçlar. *Pestisitlere karşı direnç gelişimini azaltmak için birbiri ardına yapılacak uygulamalarda etki mekanizması sütununda yer alan farklı harf ya da rakama sahip aktif maddelerin seçilmesine özen gösterilmelidir.

Kaynaklar

Bu makale, T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI’ndan alınmıştır. İçerikte hiçbir değişiklik yapılmamıştır.

Orijinal Makale

Dr. Ayşe ÖZDEM, Dr. Arzu AYDAR, Cemil HANTAŞ, Dr. M. Selçuk BAŞARAN, Dr. Aynur KARAHAN, Dr. Vildan BOZKURT, Dr. Münevver KODAN, Dr. Ercan CANIHOŞ, Ali Ferhan MORCA, Dr. N. Mükerrem ÇELİKER, Dr. Naim ÖZTÜRK, Gamze ERDURMUŞ, Dr. Işıl ÖZDEMİR, Ülkem TANIKER (2017). Elma, Armut ve Ayva Entegre Mücadele Teknik Talimatı. Ankara: T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI