Yaprak Galeri Güveleri

Ön kanatları her türde değişik desenli, arka kanatları dar ve uzun, bol saçaklı küçük kelebeklerdir (Şekil 86a, 87a, 88a, 89a). Kanat açıklıkları 6-9 mm’dir. Larvaların yapraklarda açtıkları galeriler türlerin ayırt edilmesine olanak sağlar (Şekil 87b, 88b). Yumurtaları 0.3-0.4 mm, sarımsı gri-yeşil renktedir.

Elma Yaprak Oval Galeri Güveleri

Kışı yere dökülen yapraklardaki galeriler içerisinde pupa döneminde geçirir. Dişi kelebek yumurtalarını yaprakların alt yüzüne bırakır. Gelişimini galeri içerisinde tamamlayan larva yine burada pupa olur. Kelebek nisan ortalarında uçmaya başlar.

Elma Yaprak Galeri Güvesi

Kışı toprağın değişik derinliklerinde (0.5-9 cm) ördüğü bir kokon içerisinde pupa döneminde geçirir. Kelebek nisan başlarında uçmaya başlar. Dişi kelebek yumurtalarını yaprakların alt yüzeyine bırakır.

Kiraz Yaprak Galeri Güvesi

Kışı ergin dönemde meyve ağaçlarının gövde kabukları altında, çatlak ve yarıklarda geçirir. Dişi kelebek yumurtalarını yaprakların alt yüzeyinde yaprak epidermisi altına
bırakır. Açtığı galeriler içerisinde gelişmesini tamamlayan larva galeriyi terk ederek, genellikle yaprağın alt yüzeyinde beyaz bir kokon içinde pupa olur. Kelebek, çiçekler açmadan önce uçmaya başlar.

Armut Yaprak Galeri Güvesi

Kışı pupa döneminde meyve ağaçlarının gövde kabukları altında, çatlak ve yarıklarda geçirir. Dişi yumurtalarını yaprakların alt yüzeyine bırakır. Açtığı galeriler içerisinde gelişimini tamamlayan larva bir ip vasıtasıyla kendini aşağı sarkıtır, uygun bir yer bularak pupa olur.

Yaprak Galeri Güveleri'nin larvaları yaprağın iki epidermisi arasında parankima dokusunu yiyerek zararlı olurlar. Galeri şekilleri her tür için değişik olup tür ayırımına olanak sağlar.

P. gerasimowi larvasının galerisi önce yaprağın alt yüzeyindedir. Kendini hafif şişkinlikle gösterir. Galeri rengi açık yeşildir. İleri dönemlerde galeri yaprağın üst kısmında beyaz noktalı bir görünüş alır (Şekil 86b). Bir yapraktaki galeri sayısı 1’den 15’e kadar değişir.

S. malella larvasının galerisi yaprağın alt yüzeyinden başlayarak üst yüzeyine çıkar, başlangıçta dardır, uç kısmı genişler (Şekil 87c). Galeri boyları 4-5 mm arasındadır. Bir yapraktaki galeri sayısı 1’den 20’ye kadar değişir.

L. clerkella larvasının galerisi, yaprağın üst yüzeyinde 10-15 mm boyundadır. Başlangıçta dar olup, sona doğru genişler (Şekil 88c). Galeri boyu konukçu bitkilere göre değişiklik gösterir. Bir yapraktaki galeri sayısı 1’den 15’e kadar değişir. Epidemi yıllarında 40 adet saptanmıştır.

L. scitella larvasının galerisi, yaprak yüzeyinde ikinci derecede damarlar arasındadır. Galeri renkleri konukçu bitkiye göre değişir. Elma ve armutta kırmızıdır. Galerinin üst kısmında yaprak epidermisi kurur (Şekil 89c). Bir yapraktaki galeri sayısı 1’den 10’a kadar değişir. Epidemi yıllarında 50 adet tespit edilmiştir.
‍

Bu türler, özellikle fidanlarda ve genç meyve ağaçlarının yapraklarında galeriler açarlar. Popülâsyonun çok yüksek olduğu yıllarda zarara uğramış yaprakların ve ağaçların gelişmesinde bir duraklama olur. Yapraklar zamanından önce dökülür, meyve verimi azalır ve kalitesi düşer. Türkiye’nin elma yetişebilen her yerinde bulunurlar.

S. malella elma, S. pyri armut ağaçlarına özgü bir zararlıdır. Diğer türler polifagdır. Birçok meyve ve bazı orman ağaçları konukçuları arasındadır.

Parazitoit ve predatörleri

‍
Yaprak galerigüveleri’nin predatörleri ve parazitoitleri aşağıda verilmiştir.

Predatörleri

• Orius minutus (Linnaeus) Hem.: Anthocoridae
• Anthocoris sibiricus Reuter Hem.: Anthocoridae
• Deraeocoris serenus (Douglas & Scott) Hem.: Miridae
• D. ruber (Linnaeus) Hem.: Miridae
• Heterotoma dalmatinum Wagner Hem.: Miridae
• Pilophorus pusillus Reuter Hem.: Miridae
• Atroctomotus mali (Meyer- Dür) Hem.: Miridae

Phyllonorycter gerasimowi’nin parazitoitleri

• Apanteles blancardellae Bouche Hym.: Braconidae
• Pnigalio agraules (Walker) Hym.: Eulophidae
• Sympiesis sericeicornis (Nees) Hym.: Eulophidae

P.gerasimowi larva ve pupalarının %51 oranında parazitlendiği, %30’u bulan oranlarda da predatörler tarafından yendikleri tespit edilmiştir.

Yaprak Galeri Güveleri Mücadelesi

Kültürel Önlemler

Bahçelerdeki kurumuş yaprakların toplanarak yok edilmesi, toprağın sürülmesi, kuru ağaç kabuklarının soyulması zararlı popülasyonunun düşmesini sağlar.

Biyolojik Mücadele

Yaprak Galeri Güveleri'nin pek çok parazitoit ve predatörü bulunmaktadır. Bunlar genellikle söz konusu zararlıları ekonomik zarar seviyesinin altında tutmakta ve ilaçlamaya gerek kalmamaktadır. Ancak yoğun ilaçlamaların yapıldığı ve faydalılara yan etkisi fazla olan ilaçların kullanıldığı bahçelerde, faydalılar zarar gördükleri için, bu zararlılar sorun haline gelebilmektedir. Bu nedenle bu zararlılara karşı ilaçlamadan kaçınılması ve diğer zararlılara karşı kullanılacak ilaçların iyi seçilmesi halinde; yaprak galeri güvelerinin parazitoit ve predatörleri korunmuş ve zararlılar baskı altına alınmış olur.

Kimyasal Mücadele

Bu zararlılara karşı zorunlu olmadıkça kimyasal mücadele yapılmamalıdır.

İlaçlama zamanı

Kontrollerde her ağaçtan 20 adet olmak üzere en az 5 ağaçtan, belirlenen yerlerden yaprak alınıp canlı larva sayılmalıdır.

Meyve bahçesi ve fidanlıklarda, nisan ayı ortalarından itibaren ilk çıkan yapraklar kontrol edilir. Yaprak başına ortalama 4 veya daha fazla canlı larva varsa ve parazitlenme oranı da çok düşük ise, nisan ortasından mayıs ortasına kadar birinci ilaçlama yapılır.

Temmuz ortasından ağustos ortasına kadar yapılan kontrollerde, sürgün ucu altlarından alınan yapraklarda ortalama 4 veya daha fazla canlı larva varsa, ikinci ilaçlama yapılır.

Eylül başından ortasına kadar yapılan kontrollerde, tesadüfen alınan yapraklarda ortalama 4 veya daha fazla canlı larva varsa üçüncü ilaçlama yapılır. Elma İç Kurdu’na karşı yapılan ilaçlamalar bu zararlıları da kontrol ettiğinden ayrıca bir ilaçlama önerilmemektedir.

Darbe yöntemine göre ise 100 darbede 10-12 ergin yakalandığı takdirde, ilaçlama yapılmalıdır.

Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları aşağıda verilmiştir.

Yaprak Galeri Güveleri İçin Kullanılabilecek İlaçlar

Etkili madde adı ve oranı (%)	Formülasyon tipi	Doz (100 litre suya)	Son ilaçlama ile hasat arası süre (gün)	Etki mekanizması*
Güvenli olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
Diflubenzuron 480 g/l	SC	20 ml (elmada Leucoptera scitella)	14	15
Kontrollü olarak tavsiye edilen bitki koruma ürünleri
Novaluron 100 g/l	EC	60 ml (elmada Leucoptera scitella)	21	15