Zeytin Kabuklu Biti

Tanımı, Yaşayışı ve Zarar Şekli

Ergin dişinin kabuğu ovalimsi yuvarlak şekilde ve kubbelidir. Rengi, beyazımsı krem renginden koyu kül rengine kadar değişir. Koyu yeşil veya siyahımsı olan larva kabuğu, dişi kabuğunun kenar kısmında veya dışına taşmış durumdadır. Kabuk boyu 2-2,5 mm’dir (Şekil 14). Kabuk kaldırıldığında oval şekilde, koyu eflatun veya mor renkte ergin dişi görülür. Erkek bireyler pembemsi eflatun renkte, 1 mm uzunluğunda, narin yapılı ve bir çift kanatlıdır.

Yumurta, koyu eflatun veya mor renkte olup, düzgün oval biçimdedir. Yumurtalar, dişinin kabuğu altında, yığın halde bulunurlar. Bir dişi ömrü boyunca ortama 90 adet yumurta bırakır.

Yumurtadan çıkan ve hareketli olan larva, basık oval görünümlü ve eflatun renklidir. Bu dönemin sonlarına doğru genç larvanın üzerinde, mum salgılarından oluşan kabuk örtüsü meydana gelerek hareketsiz dönem başlar.

Zeytin Kabuklu Biti, kışı olgun dişi döneminde geçirir. Yumurtalarını, iklim koşullarına göre, nisan ayının ilk yarısı veya mayıs ayının ilk haftasında bırakmaya başlar. Yumurtlama, 2 aya yakın süre devam eder. Mayıs ayı ortaları veya sonlarına doğru görülen hareketli larvalar; dallara, yaprak ve meyvelere giderek, kendilerini uygun bir yere tespit eder ve beslenmeye başlarlar. İkinci döle ait yumurtalar, temmuz ortaları veya sonlarında görülür. Kışı genellikle ergin dönemde geçirir. Yılda 2 döl verir.

Zeytin Kabuklu Biti, zeytin ağaçlarının gövde, dal, sürgün, yaprak ve meyvelerinde zarar yapar. Bitki öz suyunu emerek ağaçları zayıflatır, verimlerinin azalmasına ve kurumalarına neden olur.

Bunun yanı sıra, zararlının zeytin daneleri üzerinde beslenirken salgıladığı toksik madde sonucunda, 3-4 mm çapında kırmızı, mor lekeler ve deformasyonlar meydana getirdiğinden meyvenin kalitesi düşer.4-5 larva dönemi vardır (Şekil 14).

Zeytin Kabuklu Biti genellikle tozlu, parazitoit faaliyetinin düşük olduğu, nem oranı yüksek sahil kesimleri ile sulanan bahçelerde yer alan yeşil sofralık olarak değerlendirilen zeytin çeşitlerini tercih eder. Meyvelerin salamuralık özelliklerini azalttığı için ikinci dölünün meyvedeki zararı büyük önem taşır.

Konukçuları: Zeytin Kabuklu Biti, polifag bir zararlıdır. Ülkemizde zeytin, elma, şeftali, kiraz, vişne, erik, kayısı, yeni dünya, muşmula, ahlat, üvez, ceviz, bağ, kestane, süs bitkileri vb. konukçularıdır.

Doğal Düşmanları

Zararlının ülkemizde bugüne kadar saptanan doğal düşmanları aşağıda verilmiştir.

Parazitoitler

• Aphytis maculicornis (Masi) Hym.:Aphelinidae
• Aphytis proclia (Walker) Hym.:Aphelinidae
• Aphytis mytilaspidis (Le Baron) Hym.:Aphelinidae
• Aspidiophagus citrunus Hym.:Aphelinidae

Predatörler

• Chilocorus bipustulatus (L.) Col.:Coccinellidae
• Exochomus quadripustulatus (L.) Col.:Coccinellidae
• Cybocephalus fodori minor (E.Y.) Col.:Cybocephalidae
• Symnus apetzi Mulz. Col.:Coccinellidae
• Pullus sp. Col.:Coccinellidae
• Lestodiplogis sp. Dip.:Cecidomyiidae
• Typhlodromus sp. Acarina:Phytoseiidae
• Ambyliseius sp. Acarina:Phytoseiidae
• Allothrombium sp. Acarina:Trombidiidae

Zeytin Kabuklu Biti Mücadelesi

Kültürel Önlemleri

Bulaşık bahçelerde sulama, gübreleme ve budama işleri usulüne uygun olarak yapılmalı budama artıkları mutlaka yok edilmelidir. Bulaşık ağaçlardan alınan dayak ve sırıklar temiz ağaçlarda kullanılmamalıdır. Bahçe tesisinde sertifikalı fidanlar kullanılmalıdır. Ayrıca, doğal düşmanların etkinliğini artırmak amacıyla bahçe kenarındaki tozlu yollar ziftlenmeli yada asfaltlanmalıdır.

Biyolojik Mücadele

Zeytin Kabuklu Biti'nin doğal düşmanları, zararlı popülasyonunu sınırlayıcı öneme sahiptir. Bunlar, özellikle ilk döle ait ergin dişi ve ikinci döle ait larvalar üzerinde oldukça etkilidir. Bu durum göz önüne alınarak, zararlıya karşı yapılacak mücadelelerde, önce parazitlenme durumları saptanmalı ve gerekiyorsa ilaçlı mücadeleye karar verilmelidir. Eğer %50 gibi yüksek parazitlenme varsa, ikinci döle karşı kimyasal mücadele yapılmamalıdır.

Kimyasal Mücadele

Zeytin Kabuklu Biti'nin yaprak ve sürgünlerde zarar yapan birinci dölüne karşı, çok yüksek popülasyonların dışında, ilaçlama yapılmamalıdır. Böylece, bu dönemde zararlılara karşı da ilaçlama yapılmadığı için, bahçedeki doğal düşmanlar korunmuş olacaktır.

Zararlının ikinci dölünde ise, bahçedeki zararlı yoğunluğu ve parazitlenme oranı göz önüne alınmalıdır. Zararlı yoğunluğunun yüksek, parazitlenme oranının da % 50’den
düşük olduğu bahçelerde, larvalara karşı kimyasal mücadele yapılmalıdır. Bunun için, temmuz sonu ağustos başlarından itibaren, yumurtalı dişiler kontrol edilerek yumurtaların %50’sinin açıldığı (ikinci döl ergin oranının %70-80’i bulduğu) zaman, ilaçlama yapılacaktır. İlaçlamalarda, olabildiğince entegrede öncelikli olan ilaçlara ağırlık verilmelidir.

Zeytin Kabuklu Biti'nin mücadelesinde önerilen Bitki koruma ürünleri ve dozları Ek 4’de verilmiştir.

Zeytin Kabuklu Biti İçin Önerilen İlaçlar