Zeytinde Pas Akarları

Tanımı, Yaşayışı ve Zarar Şekli

Erginler soluk sarı renkli silindirik, baştan geriye doğru daralan havuç benzeri bir görüntüdedir (Şekil 18). Dişilerin boyu 125x40μm, erkeklerin ise 100x35μm boyutlarındadır. Abdomeni 56-60 halkadan meydana gelir. Yumurtalarının 44- 47 μm boyutlarında ve ilk bırakıldığında yarı saydam, daha sonra krem-beyaz renktedir(Şekil 18). A. oleae’nın yeni bırakılan yumurtaları yuvarlağa yakın ve beyaz renktedir.

Kışı ergin dişi olarak yaprakların alt yüzeyinde geçirir. Zeytin ağaçlarında kışlamış erginler, ilk olarak nisan başında yeni çıkmakta olan yapraklarda ve somakların çıkacağı yaprak koltuk altlarında beslenir. Burada yaprakların üst yüzeyinde beslenerek çöküntü ve renk açılmalarına neden olurlar. Nisan sonundan itibaren çiçek tomurcuklarına da geçer, özsuyu emerek çiçeklerin ve tomurcukların kurumasına neden olurlar. İlk meyve tutumlarının olduğu haziran başından itibaren meyve sap ve petal yapraklarında beslenirler. Bu kısımlarda yoğun koloniler oluştururlar.

Zeytinde Pas Akarları'nın popülasyon yoğunlukları Aralık-Mart ayları arasında en düşük seviyede olup, Nisan ayından itibaren yükselmeye başlar, Mayıs-Ağustos arasında en yüksek seviyeye ulaşır. Akdeniz Bölgesi ilkim koşullarında ilk bireyleri Nisan ayının sonunda çiçek tomurcuğunun sepal yaprağı ile sapın birleştiği yerde görüldüğü, Ağustos ayı sonuna kadar meyvelerde bulunduğu, yapraklarda meydana getirmiş oldukları şekil bozukluklarının ise ekim ayı sonuna kadar sürdüğü belirlenmiştir. Bursa ili iklim koşullarında ise Nisan-Ağustos ayları arasında bitkide bulunmuştur.

Pas Akarları arasında en yaygın olan tür A. oleae dır. 21-25±°C de yaşam döngüsünü ortalama 14 günde tamamlar.

Yılda 12-15 döl verir.

Zararlı, zeytinin yaprak, tomurcuk, çiçek ve meyvelerinde beslenerek zarar yapar. Zeytinin yapraklarında beslenmesi sonucu, yapraklarda şekil ve renk değişikliklerine neden olurlar. Genç yaprakların üstünde açık yeşil renkli çukurlar, yaprak alt yüzeyinde ise şişkinlikler ve yaprağın kenarında düzensiz şekiller oluşmasına, yapraklarda kamburlaşma ve kıvrılmalar meydana gelir (Şekil 19).

Ayrıca, zeytin yapraklarının orta damarlarının kısa kalarak uç kısmının kütleşmesine ve deformasyona neden oldukları gözlenmiştir. Tomurcuk ve çiçeklerde beslenmesi sonucu kararma, tomurcuklarda deformasyon ve kurumalara neden olurlar. Meyve oluşum döneminde, meyve sap çukuru ve meyve üzerinde beslenmeleri sonucu meyvede şekil bozuklukları (Şekil 20), pas benzeri görüntü ve erken dönemde meyve dökümleri meydana getirmektedir. Populasyon yoğunluğu ve buna bağlı olarak zarar artışı tomurcuk gelişiminin son evreleri ile erken meyve dönemine denk gelen ve sulanan bahçelerde meyve şekil bozukluğunun daha yoğun olduğu tespit edilmiştir.

Bakımsız, gerekli kültürel işlemleri yapılmayan, tozlu yol kenarlarındaki bahçelerde daha fazla zarar yapmaktadır. Eriophyidae akar türlerinin Ege, Akdeniz ve Marmara Bölgesi zeytinliklerinde zarar yaptığı yapılan çalışmalarla ortaya konmuştur.

Konukçuları : Zeytin

Doğal Düşmanları

Zararlının doğal düşmanları konusunda ülkemizde herhangi bir çalışma yapılmamıştır.

Zeytinde Pas Akarları'nın Mücadelesi

‍Kültürel Önlemler

• Bahçeler, mümkün olduğu kadar temiz ve bakımlı tutulmalıdır.
• Ağaçlar sürekli sağlıklı ve kuvvetli bulundurulmalıdır.
• Bahçe içinde ve yakın çevresinde toz oluşumuna izin verilmemelidir.
• Budama ve kışlık bakım işleri eksiksiz yapılmalı, bahçede kuru ve kurumaya yüz tutmuş ağaçlar bulundurulmamalıdır.
• Yeni bahçe tesisi temiz ve sertifikalı fidanlarla yapılmalıdır.

Kimyasal Mücadele

Nisan ayından itibaren haftalık kontrollerle yeni çıkan yaprakların üzerinde ve tomurcuklarda hareketli birey (larva, nimf, ergin) sayımları yapılır. Yaprak veya tomurcuk başına ortalama 5-10 adet hareketli birey tespit edilince ilaçlamaya karar verilir. Meyve dönemindeki zararı önlemek için, sırasıyla tomurcukların oluştuğu dönemde ve meyve tutumunun olduğu dönemlerde belirtilen yoğunluğa ulaşması durumunda ilaçlanması uygun olur.