Tanımı ve Yaşayışı
Ergin dişi 1.2 mm, erkek ise 1.0 mm boyundadır. Erginlerde baş, thoraks ve kanatlar açık sarı, abdomen ise soluk yeşil sarımsı renktedir. Fakat ergin bireyler abdomenlerinin ventral kısımlarında, dişilerde 4, erkeklerde 8 adet olan mum plakalarından salgıladıkları beyaz mumsu maddeyi bacakları yardımıyla tüm vücutlarına bulaştırdıkları için beyaz görünürler.
Yaprakların alt yüzeyinde diğer beyaz sineklerin aksine tek tek bulunurlar. Yumurtalar, soluk yeşil renkte, silindirik-oval şekilde olup 0.3 mm boyundadır. Küçük bir sapçık ile yaprağa tutturulurlar, ilk bırakıldıklarında yaprak üzerinde dik dururlar. Embriyo olgunlaştıkça kahverengine dönüşür ve yaprak üzerine yatarlar. Yumurtalarını nar ağacının yere yakın olan etek dallarındaki yaprakların alt tarafına çoğunlukla yarım daire şeklinde bırakırlar.
Yumurtadan yeni çıkan aktif larvalar bir süre yaprak üzerinde gezindikten sonra yaprakların alt yüzeyinde uygun buldukları bir yere kendilerini tespit ederek stiletlerini yaprağın floemine batırıp bitki öz suyu ile beslenmeye başlar. Ergin döneme kadar bir daha yer değiştirmezler. Renk başlangıçta açık şeffaf olup dönemler ilerledikçe koyulaşır.
Larva, prepupa ve pupa dönemlerinde dorsal orta kısımları boyunca pamuğumsu bir madde salgılayan, sayısı 40 ile 50 arasında değişen uzun tüpler bulunur. Toplam 3 larva prepupa ve pupa dönemlerinden sonra ergin olurlar.Pupaların boyu 0,7 mm, eni 0.6 mm'dir. Pupa döneminde abdomen sonu koyu kahverengi, yanları ise açık bej renktedir. Görünüşü larva dönemlerine benzer, ancak vücut renginin daha açık olması ve vücudunun daha oval, şişkince, iri ve üzerinde bol miktarda pamuğumsu maddenin bulunması ile larva dönemlerinden rahatlıkla ayırt edilirler (Şekil 1d).Gerek larvalar ve gerekse erginler mumsu madde salgılayabilirler. Larvalar tarafından salgılanan mumsu madde jel kıvamında ve berrak görünümdedir.
Erginler ise 1 mikrometre uzunluğunda ipliksi maddeler salgılarlar. Nar bahçelerinde nisan sonu görülmeye başlayan Siphoninus phillyreae kasım aralık aylarında yapraklar dökülünceye kadar yoğunluğunu arttırarak, varlığını devam ettirir. Biyolojik dönemlerinin tamamını özellikle etek dallardaki yaprakların alt yüzünde görmek mümkündür.Yılda 5-6 döl verir.
Zarar Şekli, Ekonomik Önemi ve Yayılışı
Nar beyaz sineği popülasyonunun en yüksek olduğu temmuz ayında bitkinin çiçeklenme ve meyve oluşumu döneminde rastlanır. Zararlı yumurtalarını yaprağın alt yüzeyine gruplar halinde bırakır. Yumurtadan çıkan larvalar hareketlidir ve larva dönemi süresince bitki öz suyunu emerek beslenir ve sabit olarak kalırlar. Nar ağacının genellikle etek dallarında yaprakların alt yüzeyinde zarar yapar.
Yoğun popülasyonlarda yapraklarda küçülme, sararma, şekil bozukluğu ve dökülmeye neden olur. Beslenme sırasında salgıladığı tatlımsı madde nedeniyle oluşan fumajin fotosentezi engelleyerek, bitkide gelişme geriliği ve meyvenin pazar değerini düşürür.
Nar beyaz sineği, daha çok sık dikim yapılmış, düzenli budaması yapılmayan, rutubet oranı yüksek ve gelişi güzel ilaç kullanımı olan bahçelerde sorun olmaktadır. Bu zararlı Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde saptanmıştır.
Konukçuları
Polifag bir zararlı olup nar, ayva, alıç, yenidünya, kayısı, erik, şeftali, vişne, turunçgil, elma,armut, zeytin, gül, manolya, leylak, karaçalı, akça kesme, dişbudak vb. birçok bitkide zarar yapabilmektedir.
Doğal Düşmanları ve Etkinlikleri
S. phillyreae’nin ülkemizde tespit edilmiş en önemli doğal düşmanları Chrysoperla carnea Stephens (Neu.: Chrysopidae), Clitostethus arcuatus (Rossi), Serangium parcesetosum Siccard (Col.:Coccinellidae), Encarsia inaron (Walker), Encarsia siphonini Silvestri ve Eretmocerus diversiciliatus Silvestri (Hym.:Aphelinidae)’ dir. Doğal dengesi bozulmamış bakımlı ve havadar nar bahçelerinde bu faydalılar zararlıyı kontrol altında tutabilmektedir. S. phillyreae’nin doğal düşmanları
İlgili Ürünler
Predatörler
Chrysoperla carnea Stephens (Neu.: Chrysopidae)
Clitostethus arcuatus (Rossi) (Col.: Coccinellidae)
Serangium parcesetosum Siccard (Col.: Coccinellidae)
Menochilus sp. (Col.: Coccinellidae)
Scymnus pallidivestis Mulsant (Col.: Coccinellidae)
Parazitoitler
Encarsia gautieri (Mercet) (Hym.:Aphelinidae)
Encarsia inaron (Walker) (Hym.:Aphelinidae)
Eretmocerus siphonini Viggiani and Battaglia (Hym.:Aphelinidae)
Eretmocerus corni Haldeman (Hym.:Aphelinidae)
Coccophagus eleaphilus Silvestri (Hym.:Aphelinidae)
Encarsia partenopea Masi (Hym.:Aphelinidae)
Encarsia siphonini Silvestri (Hym.:Aphelinidae)
Encarsia pseudopartenopea Viggiani and Mazzone
Mücadelesi
Kültürel Önlemler
S. phillyreae havadar olmayan ve nem oranı yüksek bahçelerde daha fazla sorun oluşturmaktadır. Bu sebeple aşağıdaki kültürel önlemler alınmalıdır.
- Bahçe tesis ederken sık dikimden kaçınılmalıdır.
- Dip sürgünleri zamanında temizlenmeli ve yere değen etek dallar, budama ile yükseltilerek ağacın ve dolayısı ile bahçenin iyi bir şekilde havalanması sağlanmalıdır.
- Salma veya karık usulü sulama yerine damlama sulama yöntemi tercih edilmelidir.
- Yabancı ot mücadelesine özen gösterilmelidir.
- Bahçe içerisinde toz oluşumu engellenerek doğal düşmanların faaliyetleri arttırılmalıdır.
Biyolojik Mücadele
S. phillyreae ile biyolojik mücadelede üzerinde çalışılan en önemli doğal düşmanlar; predatörlerden C. arcuatus, parazitoitlerden ise E. inaron ve E. partenopea’dır. Özellikle Chrysopidae, Coccinellidae ve Aphelinidae familyalarına ait farklı türler oldukça etkili olup, ülkemiz nar bahçelerinde yoğun olarak bulunmaktadır. Diğer zararlılara karşı kullanılan ilaçları ve ilaçlama zamanlarını doğru tespit ederek, mevcut doğal düşmanları koruma ve etkinliklerini artırma şeklinde bir uygulama ile biyolojik mücadele desteklenmelidir. Söz konusu doğal düşmanların bahçelerde bulunmaması durumunda bulunduğu bahçelerden toplanarak bulaştırma yapılabilir.
Kimyasal Mücadele
İlaçlama zamanı
İlaçlama zamanını tespit amacıyla ilkbaharda mayıs ayı başı itibari ile etek dallardaki yaprakların alt yüzeyleri kontrol edilerek sayımlar yapılır. Yumurta, larva ve pupa sayılarının toplamı yaprak başına 10 ve üzeri ise ilaçlamaya karar verilir. S. phillyreae’ye nar bahçelerinde ilaçlama için gerekli olan yoğunluğa Akdeniz Bölgesi’nde genel olarak mayıs ayının ikinci yarısında ulaşmaktadır. Fakat bu dönemde nar bitkisi tam çiçeklenme döneminde olduğu için ilaçlamalar haziran ayı ilk yarısı gibi yapılmalıdır. Bu dönemde yapılacak tek ilaçlama zararlı ile mücadelede yeterlidir.
Kullanılacak bitki koruma ürünleri ve dozları
Bakanlığın “Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı" ile "Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı Mobil Uygulaması” nda yayınlanan ve tavsiye edilen bitki koruma ürünü kullanılır.
Kullanılacak alet ve makineler
İlaçlamada hidrolik bahçe pülverizatörü veya motorlu bahçe pülverizatörü kullanılır.
İlaçlama tekniği
Yeşil aksamın tamamı ilaçlanmalı ve özellikle etek dallardaki yaprakların alt yüzeylerinin ilaçlı su ile teması sağlanmalıdır.
Uygulamanın Değerlendirilmesi
İlaçlamayı takip eden 14. ve 21. günlerde yapraklarda zararlı (yumurta, larva, pupa) sayımları yapılır ve ilaçlama öncesi zararlı yoğunluğu ile karşılaştırılarak uygulamanın başarısı değerlendirilir.